Tiền đề để bứt phá

Trình phương án hợp nhất ba đơn vị hành chính cấp tỉnh

Ban Thường vụ Thành ủy đã trình Hội nghị dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất ba đơn vị hành chính cấp tỉnh gồm TPHCM, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Đây là bước đi chiến lược nhằm thực hiện đồng bộ hai nhiệm vụ trọng tâm: Sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã theo định hướng của Trung ương, đồng thời phát huy tiềm năng, lợi thế của khu vực về diện tích, dân số, kết quả tăng trưởng kinh tế, hướng đến hình thành một cực tăng trưởng mới của cả nước và vùng Đông Nam bộ.

Theo Đề án, sau sắp xếp, TPHCM mới có diện tích 6.772,65km2, đạt 135,43% so với tiêu chuẩn đơn vị hành chính cấp tỉnh; quy mô dân số 13.706.632 người, đạt 979,04% so với tiêu chuẩn; tổng cộng 168 đơn vị hành chính trực thuộc. Tổng thu ngân sách nhà nước năm 2024 của ba địa phương đạt 677.993 tỷ đồng. Tổng số cán bộ, công chức hiện có là 22.878 người, số lượng viên chức là 132.110 người.

Ảnh minh họa.

Về phương án tổ chức bộ máy chính quyền sau sắp xếp, cụ thể, Khối chính quyền cấp thành phố gồm: HĐND TP.HCM mới sẽ hợp nhất đại biểu HĐND các tỉnh, thành nêu trên và tiếp tục hoạt động đến hết nhiệm kỳ 2021 – 2026. Một triệu tập viên do Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định sẽ chủ tọa kỳ họp đầu tiên. HĐND Thành phố mới có 4 ban chuyên môn. Khối chính quyền cấp xã: HĐND cấp xã của các đơn vị sau sáp nhập tiếp tục hoạt động đến hết nhiệm kỳ 2021 – 2026. Chủ tịch HĐND cấp xã được Thường trực HĐND Thành phố chỉ định. Đối với các phường thuộc TPHCM, tiếp tục không tổ chức HĐND phường theo Nghị quyết 131/2020/QH14. Việc tổ chức HĐND nhiệm kỳ 2026 – 2031 sẽ tuân theo Luật sửa đổi.

UBND Thành phố sẽ thực hiện theo Nghị quyết 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Trung ương, tổ chức 15 sở và cơ quan tương đương. Một số cơ quan được sắp xếp, chuyển chức năng như: chuyển Sở Ngoại vụ tỉnh Bình Dương về Sở Ngoại vụ TPHCM; giải thể Văn phòng Ban An toàn giao thông tỉnh Bình Dương, chuyển nhiệm vụ về Sở Xây dựng TP.HCM; sáp nhập các đơn vị sự nghiệp tương đồng; giữ nguyên các doanh nghiệp, quỹ nhà nước trước mắt…

Sắp xếp hệ thống tổ chức Đảng và kết thúc hoạt động đảng bộ cấp huyện

Ban Thường vụ Thành ủy cũng trình dự thảo Đề án kết thúc hoạt động của đảng bộ cấp huyện, sắp xếp hệ thống tổ chức Đảng cấp xã tại Đảng bộ TPHCM. Cơ sở triển khai là nguyên tắc Điều lệ Đảng, mô hình tổ chức Đảng tương ứng với mô hình tổ chức chính quyền, đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của các cấp ủy đối với hệ thống chính trị.

Ban Thường vụ Đảng ủy UBND Thành phố đã trình Hội nghị dự thảo Phương án thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (không tổ chức cấp huyện). Cụ thể, cấp tỉnh TPHCM tổ chức HĐND và UBND, với 4 ban chuyên môn HĐND và 15 sở, ban, ngành UBND cấp tỉnh. Cấp xã: Gồm HĐND và UBND xã, phường, đặc khu.

Mô hình chính quyền cấp xã đảm bảo phân quyền mạnh, tinh gọn, đề cao vai trò của Chủ tịch UBND xã. Cơ cấu tổ chức gồm 4 phòng chuyên môn: Văn phòng, Phòng Kinh tế hoặc Kinh tế – Hạ tầng – Đô thị, Phòng Văn hóa – Xã hội và Trung tâm Phục vụ hành chính công.

Căn cứ vào Nghị quyết 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Trung ương, TPHCM đề xuất sắp xếp 273 phường, xã, thị trấn hiện hữu thành 102 đơn vị hành chính cấp xã mới (78 phường, 24 xã), giảm 171 đơn vị, tương ứng 62,64%.

Tiêu chí diện tích, dân số: Phường mới tối thiểu 5,5km2 và 45.000 dân; Xã mới tối thiểu 30km² và 24.000 dân; Trường hợp sáp nhập từ 3 đơn vị trở lên không cần xét tiêu chuẩn này.

Tổng nguồn lực sau sắp xếp: Biên chế cần thiết: 6.120 người; Biên chế dôi dư: 5.453 người; người hoạt động không chuyên trách dôi dư: 5.562 người; tổng số người dôi dư: 11.015 người.

Hội nghị đã biểu quyết thông qua Nghị quyết Hội nghị lần thứ 39 với tỷ lệ 100% nhất trí. Đây là tiền đề quan trọng để TPHCM triển khai các bước tiếp theo trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, bảo đảm phát triển bền vững trong giai đoạn tới.