Viện Kinh tế Xây dựng vừa báo cáo Bộ Xây dựng kết quả nghiên cứu đầu tư cầu cạn làm đường ôtô cao tốc tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Theo đó, mức đầu tư bao gồm chi phí xây dựng ban đầu và chi phí bảo trì, bảo dưỡng trong suốt tuổi thọ thiết kế 100 năm.

Nếu chỉ xét chi phí đầu tư ban đầu, cầu cạn có suất đầu tư khoảng 383 tỷ đồng/km, cao gấp 2,6 lần so với đường cao tốc nền đất (188 tỷ đồng/km, loại 4 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp). Suất đầu tư này chưa bao gồm giải phóng mặt bằng, lãi vay trong thời gian xây dựng, đánh giá tác động môi trường, xử lý nền đất yếu.

Viện cũng chỉ ra nhiều bất lợi của phương án đắp nền như phải giải phóng mặt bằng lớn, phụ thuộc nguồn cát đang khan hiếm, rủi ro lún, sạt lở, và thời gian xử lý nền đất yếu kéo dài. Trong khi đó, cầu cạn bằng bêtông cốt thép có thể khắc phục các vấn đề này, với ưu điểm thi công nhanh, tiết kiệm quỹ đất, thuận lợi thoát lũ, giảm nguy cơ xâm nhập mặn và ảnh hưởng môi trường.

Ngoài ra, kết cấu móng bêtông cốt thép của cầu cạn giúp ổn định nền móng, không bị lún, dễ bảo trì, ít giao cắt và ít chia cắt dân cư.

Cao tốc Cần Thơ - Cà Mau dài gần 111 km, nhà thầu đang thi công xuyên suốt để công trình đưa vào sử dụng cuối tháng 12. Ảnh: Huy Phong — Cao tốc Cần Thơ – Cà Mau dài gần 111 km, nhà thầu đang thi công xuyên suốt để công trình đưa vào sử dụng cuối tháng 12. Ảnh: *Huy Phong*

Viện Kinh tế Xây dựng nhận định nếu chỉ xét chi phí ban đầu, cầu cạn có phần tốn kém hơn, nhưng nếu tính toàn bộ vòng đời dự án thì mức chênh lệch không đáng kể. Do đó, Viện đề xuất các dự án cao tốc tại Đồng bằng sông Cửu Long nên kết hợp cả hai phương án đắp nền và xây cầu cạn, tùy theo điều kiện địa chất, vật liệu, và môi trường từng khu vực.

Bên cạnh đó, ngành xây dựng được khuyến nghị đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới như dầm chữ U khẩu độ lớn làm từ bêtông cường độ cao (HPC) hoặc siêu cao (UHPC), để giảm phụ thuộc vào cát đắp, rút ngắn thời gian và hạ giá thành thi công.

Giai đoạn 2021-2025, vùng Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Bộ có 9 dự án cao tốc trọng điểm quốc gia, với tổng nhu cầu vật liệu đắp nền khoảng 63 triệu m3. Tuy nhiên, nguồn cát sông chủ yếu từ sông Tiền, sông Hậu ngày càng cạn kiệt, gây ra hệ lụy sạt lở, ô nhiễm và nguy cơ lũ lụt.

Hiện cả nước mới có khoảng 70 km cầu cạn trên tổng hơn 2.000 km đường cao tốc đã và đang xây dựng. Việc mở rộng cầu cạn được kỳ vọng sẽ là hướng đi bền vững, phù hợp với điều kiện tự nhiên đặc thù của vùng đồng bằng ngập nước.

Đoàn Loan