Những dấu mốc, con số đáng nhớ của Ngày Chiến thắng tại Liên bang Nga

Lực lượng cơ giới hạng nặng tiến vào Quảng trường. (Ảnh: TTXVN)

Những dấu mốc đáng nhớ

Nước Nga kỷ niệm Ngày Chiến thắng theo Luật Liên bang “Những ngày vinh quang quân sự và những ngày đáng nhớ của nước Nga” do Tổng thống Nga Boris Yeltsin ký ngày 13/3/1995. Ban đầu, cột mốc này được ấn định theo sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao. Trong giai đoạn 1945-1947, ngày lễ ngày được xác định là ngày nghỉ, nhưng sau đó được sửa đổi lại là ngày làm việc theo sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao ngày 23/12/1947. Tuy nhiên, đến năm 1965, Ngày Chiến thắng đã lại được quy định trở thành ngày nghỉ lễ cả nước theo sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao ngày 25/4/1965.

Quy trình kỷ niệm Ngày Chiến thắng được quy định trong Luật Liên bang ngày 19/5/1995 “Bất tử hóa chiến thắng của nhân dân Liên Xô trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại 1941-1945”. Theo luật này, các cuộc duyệt binh sẽ có sự tham gia của vũ khí và khí tài quân sự, cũng như tổ chức bắn pháo hoa vào ngày 9/5 tại thủ đô Moskva cũng như tại các thành phố anh hùng, các thành phố là nơi đóng quân của các quân khu, hạm đội, tập đoàn quân và hạm đội Caspi.

Ngoài ra, vào ngày 9/5, trên khắp nước Nga còn có các cuộc tuần hành, cuộc tụ họp, hội nghị và lễ tiếp đón nhằm tôn vinh các cựu chiến binh từng đi qua cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại 1941–1945.

Trong giai đoạn nước Nga hiện đại, kể từ năm 1995, các cuộc duyệt binh quân sự được tổ chức tại Quảng trường Đỏ của thủ đô Moskva. Kể từ năm 2008, cuộc duyệt binh đã có thêm sự xuất hiện của các thiết bị quân sự hạng nặng. Năm 2020, do đại dịch COVID-19, các sự kiện lớn ở Moskva vào ngày 9/5 đã bị hoãn lại hoặc chuyển sang hình thức trực tuyến, ngoại trừ màn trình diễn máy bay và bắn pháo hoa. Sau đó, cuộc duyệt binh quân sự tại Quảng trường Đỏ vẫn đã được tổ chức vào ngày 24/6 cùng năm.

Trong năm 2023-2024, các cuộc duyệt binh Ngày Chiến thắng 9/5 đã bị hủy tại một số khu vực của Nga vì lý do an ninh. Cuộc duyệt binh tại Quảng trường Đỏ vào ngày 9/5/2024 đã có hơn 9.000 binh sĩ tham gia, trong đó có khoảng 1.000 binh sĩ từng tham chiến trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine cùng với 75 hệ thống vũ khí và máy bay chiến đấu.

Thương vong và anh hùng Liên Xô trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại

Khoảng 27 triệu người con Liên Xô đã ngã xuống trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, chiếm khoảng 40% tổng số thương vong về người trong Chiến tranh thế giới thứ 2, trong đó phần lớn là dân thường. Theo dữ liệu của Ủy ban Nhà nước đặc biệt điều tra về tội ác của phát xít Đức, quân đội Đức đã phá hủy toàn bộ hoặc một phần hơn 1.700 thành phố và thị trấn, hơn 70.000 ngôi làng và khu định cư ở Liên Xô. Thiệt hại trực tiếp cho nhà nước và người dân ước tính lên tới 679 tỷ rúp theo giá trị vào năm 1941.

Tổng cộng có 11.657 cá nhân được trao tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô vì những chiến công anh dũng trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại (3.051 người được truy tặng), bao gồm 95 phụ nữ và 44 người nước ngoài. Trong số này, 159 người được trao tặng danh hiệu này từ 2 lần trở lên, bao gồm 154 cá nhân được trao tặng 2 lần, 3 người được trao tặng 3 lần (phi công chiến đấu Ivan Kozhedub và Alexander Pokryshkin và Tư lệnh quân đội Semyon Budyonny) và 2 người được trao tặng 4 lần (Nguyên soái Georgy Zhukov và Tổng bí thư Ủy ban trung ương Đảng cộng sản Liên Xô Leonid Brezhnev). Người cuối cùng được phong Anh hùng Liên Xô là Đại úy Hải quân Leonid Solodkov vào ngày 24/12/1991.

Tính đến ngày 8/5/2025, luật gia và chính khách Boris Kravtsov là người cuối cùng còn sống từng nhận danh hiệu này trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại.

Lễ kỷ niệm chiến thắng

Lần đầu tiên, lễ kỷ niệm 20 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại được tổ chức rộng rãi tại Liên Xô vào năm 1965. Sau đó, các sự kiện lễ hội quy mô lớn cũng được tổ chức tại Liên Xô vào các năm 1975 và 1985.

Những năm không phải năm chẵn ngày kỷ niệm Chiến thắng được Liên Xô tổ chức ở quy mô khiêm tốn hơn và lễ kỷ niệm thường chỉ giới hạn trong một buổi gặp gỡ tại Điện Kremlin. Chính phủ Liên Xô đã mời đại diện của những người đứng đầu các nước xã hội chủ nghĩa và những người đứng đầu các đảng Cộng sản và cánh tả nhiều nước đến dự các dịp lễ kỷ niệm. Năm 1975, đại diện của các nước thuộc liên minh chống phát xít Đức đã đến tham dự sự kiện trên tại Liên Xô.

Thời gian qua, Nga vẫn giữ truyền thống mời nguyên thủ quốc gia nước ngoài tới dự lễ kỷ niệm Chiến thắng, ngoại trừ duy nhất năm 2000.

Theo Bình Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc