Tổ chức chính quyền cấp xã cần linh hoạt, phù hợp với từng vùng, miền

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 9, chiều 7/5, Quốc hội thảo luận tại Tổ về: Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi).

Toàn cảnh phiên thảo luận tại Tổ 1.

Thảo luận tại Tổ 1 (Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) thành phố Hà Nội), các ý kiến thống nhất với sự cần thiết trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi), nhằm phục vụ cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy các cấp.

Các đại biểu thống nhất cao với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, nhằm thực hiện chủ trương sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện từ ngày 1/7/2025, cần sửa đổi, bổ sung Điều 110 của Hiến pháp năm 2013 theo hướng quy định mô hình địa phương 2 cấp; Đồng thời không quy định quá chi tiết về hệ thống các đơn vị hành chính với tên của từng loại đơn vị ở từng cấp như hiện nay.

Góp ý hoàn thiện dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), các ý kiến cho rằng, dự thảo Luật bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và các nội dung đang được dự kiến sửa đổi, bổ sung trong Hiến pháp năm 2013, cụ thể hóa các yêu cầu, định hướng về thực hiện mô hình địa phương 2 cấp; sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã tại Nghị quyết số 60-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Các đại biểu đồng tình với chủ trương chuyển phần lớn nhiệm vụ, quyền hạn cấp huyện về cấp xã; tăng thêm thẩm quyền, tổ chức, bộ máy cho cấp xã, nhất là các công việc nhằm giải quyết các vấn đề liên quan trực tiếp đến người dân. Tuy nhiên, các quy định của dự thảo luật còn chung chung, chưa rõ trách nhiệm của cấp tỉnh – cơ quan trực tiếp theo dõi, đánh giá khả năng thực hiện nhiệm vụ của cấp xã.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội) nêu quan điểm: “Trong khi đang kiện toàn tổ chức bộ máy, cần có cơ chế để cấp tỉnh cử cán bộ trực tiếp xuống xử lý công việc, hoặc đưa nhiệm vụ từ cấp xã lên tỉnh để xử lý, để giảm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân và xã hội”.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy phát biểu thảo luận.

Về mô hình tổ chức HĐND, UBND các xã, một số ý kiến đề nghị giao Chính phủ quy định về mô hình tổ chức UBND linh hoạt đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế từng địa phương, vùng miền và đúng với tinh thần tinh gọn bộ máy tổ chức. Tương tự, đối với mô hình của HĐND cấp xã, không nên quy định cứng trong luật, mà giao cho cơ quan có thẩm quyền quy định mô hình tổ chức, hoặc điều chỉnh lĩnh vực hoạt động của các Ban của HĐND cấp xã.

Đồng tình với quan điểm trên, đại biểu Bùi Huyền Mai (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội) cho rằng, mô hình tổ chức chính quyền cấp xã như Tờ trình của Chính phủ sẽ đủ cơ sở pháp lý để vận hành trơn tru, hiệu quả cao; đồng thời đề nghị cân nhắc mở rộng thẩm quyền của Ủy ban nhân dân tại các đô thị đặc biệt như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh có thể linh hoạt trong tổ chức các cơ quan chuyên môn; kiến nghị UBND Thành phố chủ động bố trí cán bộ, công chức phù hợp với yêu cầu và quy mô dân số.

Về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương các cấp tại Chương 3, dự thảo luật đã đề cập đến các quy định về phân cấp, ủy quyền – đây là cuộc cách mạng về cách thức vận hành chính quyền cấp xã, từ chỗ thụ động thực hiện nhiệm vụ công việc do cấp huyện giao, sang chủ động tổ chức thực hiện các công việc được phân cấp, ủy quyền.

“Về thẩm quyền của Thường trực HĐND tại Điều 31, tôi thống nhất với Tờ trình của Chính phủ, theo đó Thường trực HĐND được quyết định chế độ chi ngân sách để thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể trên địa bàn hoặc thực hiện nhiệm vụ cấp bách theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền”, đại biểu Bùi Huyền Mai cho biết.

Đại biểu Bùi Huyền Mai phát biểu thảo luận.

Về quy định chuyển tiếp tại Điều 54 của dự thảo luật, một số đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát quy định chuyển tiếp của dự thảo Luật và các quy định khác có liên quan để bao quát hết các trường hợp cần chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn, công việc của chính quyền cấp huyện khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (không tổ chức cấp huyện), tránh bỏ sót, trùng lặp nhiệm vụ, quyền hạn làm ảnh hưởng đến tính liên tục, thông suốt trong hoạt động của chính quyền địa phương, cũng như ảnh hưởng đến quyền, lợi ích chính đáng và hoạt động bình thường của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn.

Cho ý kiến về dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi), các ý kiến cơ bản tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Cán bộ, công chức; các nội dung tại dự thảo Luật đã bám sát chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; thực hiện liên thông trong công tác cán bộ, thống nhất một chế độ công vụ từ Trung ương đến cấp xã.

Đáng chú ý, có ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung, hoàn thiện các quy định về cơ sở dữ liệu cán bộ, công chức, đảm bảo tính liên thông trong hệ thống chính trị, liên thông với các cơ sở dữ liệu khác có liên quan; có các quy định ứng dụng công nghệ số trong công tác quản lý cán bộ, nhất là số hóa quy trình tuyển dụng, đào tạo, bổ nhiệm cán bộ, công chức, giảm thủ tục phiền hà, rườm rà.