Góc nhìn 365: 3.000 km cao tốc và khát vọng vươn lên

Dư luận những ngày qua đang dành sự chú ý cho báo cáo của Chính phủ, được Thủ tướng Phạm Minh Chính trình bày tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV vào sáng 5/5.

Trong đó, Thủ tướng cho biết: “Phấn đấu năm 2025 hoàn thành mục tiêu cả nước có trên 3.000 km đường bộ cao tốc và trên 1.000 km đường bộ ven biển. Đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án thành phần đường bộ cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025, các dự án cao tốc trục Đông – Tây và các dự án quan trọng, động lực khác; phấn đấu đến cuối năm 2025 thông tuyến đường bộ cao tốc từ Cao Bằng đến Cà Mau”.

Cần nhắc lại, mục tiêu hoàn thành 3.000 km cao tốc trong năm 2025 đã được nhắc tới một số lần trong thời gian qua, tại những sự kiện của ngành giao thông, những cuộc họp của Chính phủ và cả những phiên làm việc tại nghị trường.

Thế nhưng, việc mục tiêu này được người đứng đầu Chính phủ trực tiếp nhắc tới trong một báo cáo chính thức trước Quốc hội – và qua đó, trước toàn dân – khiến nó mang thêm một sắc thái mới: trực diện và trang trọng. Ở đó, 3.000 km cao tốc không đơn thuần là một con số. Nó trở thành một cam kết đầy trách nhiệm trước nhân dân, và cũng là lời khẳng định cho một giai đoạn phát triển mang tính bản lề của Việt Nam.

***

Nhìn lại, do những đặc thù về điều kiện kinh tế, đường cao tốc xuất hiện tại Việt Nam khá muộn so với thế giới. Năm 2012, chúng ta mới chính thức có tuyến đường cao tốc đạt chuẩn đầu tiên với độ dài hơn 50 km (tuyến Trung Lương – Mỹ Thuận). 10 năm sau đó, tới đầu 2022, hơn 1.000 km cao tốc tiếp theo trên cả nước đi vào hoạt động.

Bước đột phá thật sự trong việc mở rộng mạng lưới cao tốc này diễn ra trong hơn 3 năm qua, với sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ và các ban ngành. Để rồi, thêm 1.000 km cao tốc nữa đã được xây dựng, nâng tổng số cao tốc trên cả nước lên hơn 2.000 km. Đó là một tốc độ chưa từng có.

Từ những tuyến cao tốc được khẩn trương nối dài, loại hình này đã trở thành một phần quen thuộc trong đời sống hàng ngày của hàng triệu người dân cả nước. Gần như bất kì ai có dịp trải nghiệm đều dễ dàng nhận ra đặc thù của nó: Nhanh chóng, êm ái, an toàn – và mở ra cảm giác chúng ta đang ở một quốc gia hiện đại.

Đáng nói, cao tốc không chỉ phục vụ cho xe hơi hay người giàu. Gần như mọi địa phương có tuyến cao tốc đi qua đều gắn với những thay đổi nhanh chóng về du lịch, công nghiệp, phát triển bất động sản hay dịch chuyển lao động. Thậm chí, nhiều địa phương từng là “vùng sâu, vùng xa” cũng đang nắm bắt những cơ hội mới cho mình từ cao tốc.

Như thế, đầu tư vào cao tốc cũng là đầu tư vào an sinh. Bởi chỉ khi đi lại thuận lợi, người dân mới có thể dễ dàng tiếp cận dịch vụ giáo dục, y tế, việc làm ở mọi nơi. Chỉ khi giao thông thông suốt, chúng ta mới có thể triển khai tốt các chính sách bình ổn giá, hỗ trợ tiêu thụ nông sản, cứu trợ thiên tai…

Có nghĩa, tuyến cao tốc Bắc – Nam vươn dài từ Cao Bằng tới Cà Mau vào cuối năm nay – cũng như những trục cao tốc kết nối khác – không còn là câu chuyện riêng của giao thông.

Đó là bài toán để không một địa phương nào bị tụt lại phía sau trong bước chuyển mình của cả nước. Là một phần trong khát vọng mở ra sự phát triển công bằng, để người dân sống ở miền núi, hải đảo, nông thôn cũng có thể tiếp cận dịch vụ, cơ hội như các cư dân đô thị.

***

Chúng ta đón những tuyến đường ấy theo một thông lệ đã hình thành vài năm nay: Mỗi dịp lễ lớn, cả nước thường có thêm tuyến cao tốc được thông xe. Đó là tín hiệu tốt, để cộng đồng thêm tin tưởng vào hệ thống 3.000 km cao tốc trải khắp Việt Nam cuối năm nay, như lời Thủ tướng.

Và những gì diễn ra đang gắn với thay đổi lớn của Việt Nam trong cách xây dựng cao tốc. Không chỉ là tăng tốc đầu tư, mà thay đổi tư duy điều hành. Không còn làm từng đoạn rời rạc, nhỏ giọt; không thụ động trông chờ vốn – mà thay vào đó là tinh thần tổng lực, huy động đa dạng nguồn lực, đẩy nhanh thủ tục, quyết liệt xử lý vướng mắc.

Nói cách khác, những tuyến cao tốc đã và đang xuất hiện là sản phẩm của sự đồng lòng – từ Trung ương đến địa phương, từ Nhà nước đến tư nhân, từ kỹ sư đến người dân hiến đất. Và mỗi tuyến cao tốc được thông xe không chỉ là thành công về mặt kỹ thuật, mà còn là thành tựu về lòng tin và cách vận hành chính sách.

3.000 km cao tốc trên toàn quốc không còn là ước mơ, mà là lời khẳng định về năng lực tổ chức, điều hành, cũng như sự kiên định của hệ thống chính trị. Và khi mục tiêu này được chính Thủ tướng nhấn mạnh trước Quốc hội, đó là biểu trưng cho mong mỏi về sự phát triển đồng đều, hiện đại – và cả khát vọng vươn lên. Bởi, muốn đi nhanh, đi xa, một quốc gia trước hết phải có hạ tầng tương xứng.