Vở diễn “Lệ Chi viên” – kết nối cảm xúc sau 1/4 thế kỷ

Năm 2000, kịch bản Bí mật vườn Lệ Chi của soạn giả Hoàng Hữu Đản từng được NSƯT Thành Lộc dàn dựng trên sân khấu IDECAF và gây được tiếng vang rất lớn. Để rồi, sau đúng 1/4 thế kỷ, một phiên bản mới của nó vừa được đạo diễn Quang Thảo dựng lại với tên gọi Lệ Chi viên, cũng trên sân khấu kịch IDECAF.

1. Lệ Chi viên là câu chuyện bi tráng về thảm án “tru di tam tộc” thời Hậu Lê  – liên quan đến vợ chồng quan Gián nghị đại phu Nguyễn Trãi và vợ ông, bà Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ. Đó là một nỗi oan thiên cổ, một thảm án oan khuất bậc nhất thời Hậu Lê, nhưng cũng là nơi ngọn lửa trung nghĩa, nhân văn được thắp lên mạnh mẽ nhất.

Rất thú vị, Lệ Chi viên đánh dấu sự trở lại đầy xúc động của nhiều nghệ sĩ từng tham gia các phiên bản Bí mật vườn Lệ Chi trước đây như Thanh Thủy, Hoàng Trinh, NSƯT Mỹ Duyên, Hồng Ánh, NSƯT Đại Nghĩa…

Với Đại Nghĩa, đã tròn 1/4 thế kỷ trôi qua kể từ ngày đầu anh được tham gia vở diễn này (NSƯT Thành Lộc dựng). Đó cũng là vở đầu tiên khi Đại Nghĩa được về Nhà hát Kịch IDECAF. Anh vào vai các nhân vật của dàn đồng ca.

“Một diễn viên trẻ mới ra trường lúc ấy được tham gia vào một vở diễn với những bậc tài danh của sân khấu là một niềm hãnh diện và hạnh phúc vô cùng. Dần dần với những sự thay đổi nhân sự mới của vở sau mỗi lần công diễn, tôi được lên vai Đinh Thắng, rồi Đinh Phúc” – Đại Nghĩa cho biết.

Năm nay, trong bản dựng mới, Đại Nghĩa được tin tưởng giao cho vai Tạ Thanh, vai diễn đã ghi dấu ấn rất đậm nét của Thành Lộc ngày trước. Đó là một áp lực vô cùng lớn – mà cũng đầy phấn khích – với anh.

“Diễn viên không phải lúc nào cũng có được những cơ hội như thế. Tôi không dám so sánh với đàn anh đi trước, mà chỉ mong tạo được ấn tượng với khán giả trong bản dựng mới, đó là thành công của mình rồi” – Đại Nghĩa nói.

Trong khi đó, Hồng Ánh vẫn nhớ như in lần đầu cô được hóa thân vào vai Nguyễn Thị Lộ trong bản dựng năm 2007. Đó là vai diễn nối tiếp dấu ấn của nghệ sĩ gạo cội Tú Trinh trong bản dựng  trước đó (năm 2000). Với cô, đó là một thử thách và cũng là sự tự hào.

Lần này, Hồng Ánh được trở lại với tác phẩm trong vai diễn Tiệp dư Ngô Thị Ngọc Dao. Như lời cô, phiên bản 2025 là bản dựng mà Hồng Ánh cảm nhận được tâm huyết của cả ê- kíp. Đó là một tổng hòa với âm nhạc sâu lắng của tiếng đàn đáy, các loại sáo trúc, đàn dây kết hợp nhạc cụ hiện đại, mỹ thuật sân khấu tinh tế, phục trang, đạo cụ, mũ mão khá sát cổ phục thời Hậu Lê. Và trên hết là một tinh thần chung: Đưa lịch sử đến gần khán giả hôm nay, đặc biệt là thế hệ trẻ thông qua loại hình sân khấu kịch nói.

Kể về sự nồng nhiệt của khán giả ở 2 suất diễn đầu tiên – khi khán phòng không còn một ghế trống – Hồng Ánh không dấu được niềm hạnh phúc. Cô bày tỏ: “Mong rằng phiên bản 2025 sẽ tiếp tục chạm tới trái tim người xem, bằng lịch sử, bằng nghệ thuật, và bằng tình yêu dành cho quê hương Việt Nam”.

2. Riêng với Quang Thảo, anh đảm nhiệm cùng 3 vai trò: Biên tập kịch bản, diễn viên (vai Nguyễn Trãi) và đạo diễn. Và Thảo bật mí: Anh chọn dựng Lệ Chi viên vì đã mê mẩn tác phẩm này từ 20 năm trước, khi còn chưa chính thức làm nghề.

Chia sẻ, Quang Thảo cũng nói rất thật lòng rằng mình không có áp lực nào cả khi dựng vở – dù tiền bối Thành Lộc đã từng dàn dựng rất thành công. “Bạn chỉ chịu áp lực khi đem mình ra so sánh và đặt ra mục tiêu quá cao. Với Lệ Chi viên, tôi chỉ biết làm hết lòng hết dạ với khả năng và giới hạn của mình” – anh nói.

Quang Thảo cũng nhấn mạnh: Đây là một phiên bản mới, được dàn dựng từ những người trẻ vốn yêu tác phẩm này và muốn cống hiến cho khán giả trong chương trình Sân khấu sử Việt  học đường. Do vậy, Quang Thảo đã xin phép gia đình cố soạn giả Hoàng Hữu Đản được dàn dựng kịch bản với tên mới Lệ Chi viên và được gia đình cho phép được biên tập lại, thêm bớt một số chi tiết trong vở.

“Kịch bản gốc rất dài, nếu dựng đầy đủ mất khoảng 4 tiếng. Mình dựng lại trong 2 tiếng 45 phút là đẹp, phù hợp với thời đại và khán  giả trẻ ngày nay hơn – nhất là khán giả tuổi teen mà Nhà hát Kịch IDECAF đang nhắm tới trong chương trình Sân khấu sử Việt học đường” – anh nói.