Dịch Vụ Nào “ngốn” Quỹ BHYT Nhiều Nhất?

Dịch vụ nào “ngốn” quỹ BHYT nhiều nhất? — Đoạn mở đầu tự động thêm.

Mức chi cho dịch vụ kỹ thuật trong quỹ BHYT liên tục tăng, cao hơn đáng kể so với thuốc, khám bệnh và vật tư y tế trong những năm gần đây.

Tại hội nghị khoa học thường niên năm 2025 do Tổng hội Y học Việt Nam vừa tổ chức, đại diện Vụ BHYT (Bộ Y tế) cho biết quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) đang chịu áp lực lớn khi chi phí khám, chữa bệnh tăng nhanh hơn tốc độ thu.

Cơ cấu chi trả dịch vụ từ quỹ BHYT. Ảnh chụp màn hình

Tỉ lệ bao phủ BHYT tăng từ 68,8% năm 2013 lên 94,29% năm 2024. Riêng năm 2024, cả nước có hơn 183,6 triệu lượt khám chữa bệnh bằng BHYT. Sáu tháng đầu năm 2025, chi phí bình quân mỗi lượt ngoại trú đạt 808.000 đồng, nội trú gần 5 triệu đồng. Cơ cấu chi chủ yếu gồm: Dịch vụ kỹ thuật 60.992 tỉ đồng, thuốc 52.755 tỉ đồng, khám bệnh 32.027 tỉ đồng, vật tư y tế 17.388 tỉ đồng.

Theo BHXH Việt Nam, hiện số người tham gia BHYT là 92,34 triệu người, đạt tỉ lệ bao phủ 91,1% dân số cả nước. Thống kê mới nhất của BHXH Việt Nam cho biết tính riêng trong 8 tháng đầu năm, chi vật tư y tế đạt 13.605 tỉ đồng, chiếm 10,96% tổng chi khám, chữa bệnh BHYT. Các địa phương có mức chi cao nhất gồm TP HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Bình Dương và Đồng Nai.

Nhiều tỉnh, thành ghi nhận số lượt khám và chi phí thanh toán tăng cao, thậm chí gấp 2,5 lần mức tăng bình quân của cả nước, gây áp lực lớn lên quỹ BHYT.

Cũng trong thời gian này, có hơn 35,5 triệu người đi khám chữa bệnh BHYT với 128,1 triệu lượt khám, tăng 6,4% so với cùng kỳ năm trước. Tổng chi từ quỹ đạt 106.296 tỉ đồng, tăng 16,3%; trong đó chi ngoại trú tăng 15,7%, nội trú tăng 16,6%.

Tuyến cơ sở ghi nhận mức tăng mạnh nhất (19,9%), cao hơn tuyến tỉnh và trung ương. Một số địa phương có mức chi tăng trên 20% như Đồng Nai, Thừa Thiên – Huế, Tây Ninh, Ninh Bình, Lào Cai, Cà Mau, Hà Tĩnh.

Theo Vụ BHYT, cơ cấu thu – chi giữa các nhóm đối tượng còn chênh lệch. Nhóm người lao động đóng góp cao nhưng mức chi thấp; trong khi nhóm hộ gia đình đóng ít song mức sử dụng quỹ lại cao.

Quỹ BHYT hiện đối mặt nhiều thách thức: Dân số già hóa nhanh (ước đến năm 2036 có 15,5 triệu người cao tuổi, 2046 đạt 26,4 triệu người từ 65 tuổi trở lên); dịch bệnh mới nổi; gánh nặng bệnh không lây nhiễm; chi phí y tế tăng; chênh lệch tiếp cận dịch vụ giữa vùng miền. Nhu cầu khám chữa bệnh tăng nhanh trong khi tốc độ thu chậm, ngân sách nhà nước vẫn chiếm khoảng 50% nguồn quỹ.

Trước đó, báo cáo tổng kết Luật BHYT của Bộ Y tế cho biết tỉ lệ chi trực tiếp từ tiền túi của hộ gia đình chiếm khoảng 45% tổng chi phí y tế, mức này vẫn khá cao. Việt Nam đặt mục tiêu giảm gánh nặng tài chính y tế cho người dân xuống còn 30% vào năm 2030.

Theo Nghị quyết 72-NQ/TW, Chỉ thị 52-CT/TW và Nghị quyết 282/NQ-CP, mục tiêu giai đoạn tới là mở rộng quyền lợi và phạm vi chi trả của BHYT. Từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, có sổ sức khỏe điện tử; tiến tới miễn viện phí cơ bản vào năm 2030, tăng chi cho phòng bệnh, chẩn đoán sớm và quản lý bệnh mạn tính.

Chỉ thị 52-CT/TW cũng yêu cầu nghiên cứu điều chỉnh mức đóng phù hợp, đa dạng hóa gói bảo hiểm, thí điểm BHYT bổ sung theo nhu cầu; liên kết BHYT với bảo hiểm doanh nghiệp để tránh trùng lặp và huy động thêm nguồn thu bền vững.

Từ năm 2026, quỹ BHYT sẽ tăng tỉ lệ chi cho phòng bệnh, dinh dưỡng và sàng lọc, đồng thời sử dụng một phần nguồn thu từ thuế rượu bia, đồ uống có đường và quỹ phòng chống tác hại thuốc lá để hỗ trợ chi trả dịch vụ y tế phòng bệnh, nhất là đối với bệnh không lây nhiễm.

Theo lộ trình từ 2026-2028, Bộ Y tế sẽ xây dựng Nghị định miễn viện phí, tăng mức đóng BHYT từ năm 2027, đa dạng nguồn, BHYT bổ sung, chi trả sàng lọc, khám sức khỏe định kỳ.