Các cổng kết nối trên mainboard đầy đủ và chi tiết nhất

Mainboard là thành phần trung tâm và quan trọng nhất trong bất kỳ hệ thống máy tính nào, quyết định khả năng kết nối và hiệu năng tổng thể của PC. Hiểu rõ về các chuẩn kích thước mainboard phổ biến như ATX, E-ATX, Micro-ATX và Mini-ITX cùng hệ thống cổng kết nối phía trong và phía sau mainboard sẽ giúp bạn lựa chọn linh kiện phù hợp, tối ưu hóa hiệu suất và nâng cấp dễ dàng trong tương lai. Bài viết dưới đây cùng Phong Vũ Tech News tìm hiểu đầy đủ thông tin chi tiết giúp bạn có cái nhìn tổng quan và chính xác nhất khi build PC hoặc nâng cấp máy tính.

I. Kích thước chuẩn của các loại mainboard phổ biến hiện nay

• ATX: Lựa chọn phổ biến nhất cho người dùng muốn xây dựng PC đầy đủ tính năng, với kích thước tiêu chuẩn là 30,5 x 24,4 cm (12 x 9,6 inch). Mainboard ATX thường được trang bị tối đa 6 khe cắm PCIe và 4 khe RAM, đáp ứng tốt nhu cầu mở rộng và nâng cấp của người dùng. Kích thước vừa phải của chuẩn ATX cho phép tích hợp đầy đủ các cổng kết nối cần thiết mà vẫn phù hợp với hầu hết các vỏ case Mid-Tower.​

• E-ATX: Phiên bản mở rộng của ATX dành cho người dùng chuyên nghiệp và các hệ thống cao cấp, với kích thước khoảng 30,5 x 33 cm. Bo mạch chủ E-ATX hỗ trợ tối đa 8 khe RAM, có thể lắp đặt 2 CPU cùng lúc và nhiều khe PCIe hơn so với ATX tiêu chuẩn. Chuẩn này phù hợp với máy chủ, workstation chuyên đồ họa và các ứng dụng xử lý dữ liệu nặng đòi hỏi hiệu năng cao.​

• Micro-ATX: Có kích thước 24,4 x 24,4 cm (9,6 x 9,6 inch), nhỏ gọn hơn ATX nhưng vẫn giữ được nhiều tính năng cơ bản. Các mainboard mATX cao cấp có thể trang bị tối đa 4 khe RAM như chuẩn ATX, tuy nhiên đa số chỉ có 2 khe RAM và ít khe PCIe hơn. Chuẩn này phù hợp cho người dùng cơ bản muốn xây dựng PC tiết kiệm không gian mà vẫn đảm bảo khả năng mở rộng nhất định.​

• Mini-ITX: Chuẩn siêu nhỏ gọn với kích thước chỉ 17 x 17 cm (6,7 x 6,7 inch), được thiết kế cho các hệ thống PC mini. Do hạn chế về diện tích, mainboard Mini-ITX thường chỉ có tối đa 2 khe RAM, 1 khe PCIe x16 và hệ thống tản nhiệt VRM (bộ chuyển đổi điện áp) khá hạn chế. Chuẩn này không phù hợp cho việc ép xung do khả năng cấp nguồn hạn chế, thường không sử dụng đầu nối nguồn CPU 4 chân bổ sung.

Tham khảo các sản phẩm Mainboard chính hãng giá tốt tại Phong Vũ

II. Các cổng kết nối trên Mainboard

1. Cổng kết nối phía sau Mainboard (Back Panel)

• Cổng USB (Universal Serial Bus)

Cổng USB là cổng kết nối trên mainboard phổ biến nhất, cho phép kết nối đa dạng thiết bị ngoại vi từ chuột, bàn phím đến ổ cứng di động. Hiện nay có nhiều chuẩn USB khác nhau: USB 2.0 (tốc độ tối đa 480 Mbps), USB 3.0/3.1 Gen 1 (5 Gbps), USB 3.1 Gen 2 (10 Gbps) và USB 3.2 Gen 2×2 (20 Gbps). Về mặt vật lý, các cổng USB có thể ở dạng Type-A (hình chữ nhật truyền thống) hoặc Type-C (hình oval, có thể lật đầu), trong đó Type-C hỗ trợ công suất lên đến 100W, đủ để sạc laptop và truyền dữ liệu tốc độ cao đồng thời.​

• Cổng Video (VGA, HDMI, DisplayPort)

Cổng VGA là chuẩn xuất hình cũ sử dụng tín hiệu analog, thường xuất hiện trên các mainboard đời cũ hoặc phân khúc văn phòng cơ bản. Cổng HDMI hỗ trợ truyền tải đồng thời cả hình ảnh và âm thanh chất lượng cao, phổ biến trên hầu hết mainboard hiện đại có tích hợp GPU. DisplayPort là chuẩn xuất hình chuyên nghiệp hơn, hỗ trợ độ phân giải cao và tần số quét lớn hơn HDMI.​

• Cổng Ethernet (RJ45)

Cổng Ethernet RJ45 là cổng kết nối mạng có dây, cho phép kết nối máy tính với router, modem hoặc mạng LAN. Tốc độ của cổng Ethernet phụ thuộc vào chip mạng được tích hợp, phổ biến là Gigabit Ethernet (1000 Mbps) và các mainboard cao cấp có thể hỗ trợ 2.5G hoặc 10G Ethernet. Kết nối mạng có dây thường ổn định và có độ trễ thấp hơn so với WiFi, được ưa chuộng trong gaming và truyền tải dữ liệu lớn.​

• Cổng Audio (Jack 3.5mm)

Hệ thống cổng audio trên back panel thường bao gồm nhiều jack 3.5mm với màu sắc khác nhau phân biệt chức năng. Cổng màu hồng (Microphone In) dùng để kết nối micro, cổng màu xanh lá (Line Out) phát âm thanh ra loa/tai nghe, và cổng màu xanh dương (Line In) nhận tín hiệu âm thanh từ thiết bị bên ngoài vào máy tính để xử lý. Các mainboard cao cấp có thể tích hợp thêm các jack cho hệ thống âm thanh 5.1 hoặc 7.1 kênh, phục vụ nhu cầu giải trí đa phương tiện.​

• Cổng PS/2

Cổng PS/2 là chuẩn kết nối cũ dành cho bàn phím và chuột, thường có màu tím (bàn phím) và xanh lá (chuột). Mặc dù đã lỗi thời và bị thay thế bởi USB, một số mainboard vẫn tích hợp cổng PS/2 kép (combo) để đảm bảo tương thích ngược với các thiết bị cũ. Cổng PS/2 có ưu điểm là không bị giới hạn số phím nhấn đồng thời (N-key rollover).

2. Cổng kết nối bên trong Mainboard

Dưới đây là bảng trình bày các cổng kết nối bên trong Mainboard, kèm đoạn dẫn giải thích về đặc điểm và vai trò của từng cổng.

Tên cổng/khe	Đặc điểm
Cổng nguồn ATX 24-pin	Cổng lớn nhất trên main, đầu nối bắt buộc từ PSU, thường hỗ trợ dạng 20+4 pin để linh hoạt với main đời cũ.
Cổng nguồn CPU 8-pin/4-pin (EPS)	Nằm gần socket CPU, thường là 8-pin hoặc 4-pin (cũ), có thể là 8+4 pin ở main cao cấp.
Khe cắm PCIe (PCI Express)	Chuẩn mở rộng chính, nhiều kích thước: x1, x4, x8, x16; các khe nhỏ cho card phụ, khe x16 cho GPU tốc độ cao.
Khe cắm SATA	Chuẩn kết nối cho HDD/SSD 2.5″/3.5″, tốc độ đến 6Gbps (SATA 3), thường có 4-6 cổng SATA.
Khe cắm M.2	Chuẩn tiên tiến thay thế mSATA, dùng cho SSD cao tốc, card WiFi/Bluetooth; phân biệt M.2 SATA (6Gbps) và M.2 NVMe PCIe (lên đến 32GB/s).
Header Fan (cổng quạt)	Các cổng 3 hoặc 4-pin, gồm CPU Fan Header và System Fan Header.
Header RGB/ARGB	RGB 12V (4-pin, ký hiệu 12V-G-R-B/RGuB_HEADER), ARGB 5V (3-pin, ký hiệu 5V-D-G/ADDR_HEADER).
Front Panel Header	Cụm chân kết nối các nút, đèn từ case (Power, Reset, HDD LED, Power LED), thường ký hiệu JFP1.
USB Header	Cổng để mở rộng USB phía trước/thùng case; USB 2.0 có 9-pin, USB 3.0/3.2 có 19-20 pin, một số main cao cấp hỗ trợ USB Type-C tốc độ cao.
Pin CMOS và BIOS Chip	Pin CR2032 3V cấp nguồn cho bộ nhớ CMOS (giữ cấu hình BIOS); chip BIOS là chip nhớ flash chứa firmware BIOS/UEFI.

III. Tổng kết

Mainboard chính là nền tảng quyết định sức mạnh và khả năng phát triển của chiếc máy tính bạn đang sở hữu. Việc lựa chọn một bo mạch chủ phù hợp không chỉ giúp tối ưu hiệu năng mà còn mở rộng tiềm năng nâng cấp trong tương lai. Hiểu rõ về kích thước và các cổng kết nối trên mainboard sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc xây dựng, bảo trì và nâng cấp hệ thống của mình. Đừng quên theo dõi Phong Vũ Tech News để nhận được các thông tin mới nhất về mẹo Build PC mới nhất.

Bài viết liên quan:

• Cách chọn các loại mainboard theo nhu cầu sử dụng: Chơi game, làm việc, đồ họa
• Tổng hợp các ký hiệu trên Mainboard và thông số kỹ thuật bạn cần biết
• Nên chọn mainboard dòng Z hay dòng B khi build PC