Cấp Phiếu lý lịch tư pháp, nên giao cấp nào?

Đề cập đến phân loại Phiếu lý lịch tư pháp, đại biểu Vũ Hồng Luyến (Đoàn ĐBQH Hưng Yên) chỉ ra thực trạng nhiều cơ quan lạm dụng yêu cầu người dân nộp Phiếu Lý lịch tư pháp số 2, vốn ghi cả án tích đã được xóa, gây ảnh hưởng đến việc tái hòa nhập cộng đồng. Từ đó, đại biểu đề nghị xem xét chỉ cấp một loại phiếu cho cá nhân, không phân biệt Phiếu số 1 và số 2.

Đáng quan tâm, đại biểu Nguyễn Văn Quân (Đoàn ĐBQH Cần Thơ) đề nghị mở rộng thêm thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp đến công an cấp xã để tạo thuận lợi cho người dân thực hiện và cũng phù hợp với tinh thần Chỉ thị số 23 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Theo ông, trong điều kiện tổ chức chính quyền địa phương hai cấp hiện nay, nếu lý lịch tư pháp mà người dân phải lên tới trung tâm công an tỉnh, thành phố thì nhiều địa phương rất xa. Hiện nay, cũng đã liên thông về các cơ sở dữ liệu rồi. “Có chăng thì chúng ta có thể xem xét, nâng cấp cơ sở vật chất của các xã, phường để dần dần thực hiện thủ tục này cho người dân ở cấp xã”.

Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, nghiên cứu thiết kế đưa một điều khoản về cơ chế liên thông đối với các cơ quan liên quan để khai thác dữ liệu về lý lịch tư pháp thông qua cơ sở dữ liệu chuyên ngành của các cơ quan liên quan trong thực hiện thủ tục hành chính mà không buộc người dân phải nộp Phiếu lý lịch tư pháp.

Bày tỏ tán thành, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng, đề xuất mở rộng thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp đến công an cấp xã cần được nghiên cứu vì phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp phân quyền và điều kiện hạ tầng, kết nối cơ sở dữ liệu như hiện nay, đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết sẽ phối hợp với cơ quan soạn thảo nghiên cứu, tiếp thu, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội về nội dung trên.

Đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ phát biểu thảo luận tại tổ Hà Nội. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn ĐBQH Hà Nội) lại đề xuất quy định về việc đề nghị và trả kết quả cấp phiếu lý lịch tư pháp bằng hình thức trực tuyến là mặc định.

Đại biểu dẫn số liệu báo cáo công tác tư pháp năm 2024 của Bộ Tư pháp, mỗi năm trên hệ thống cấp trong một năm 1.280.000 phiếu lý lịch tư pháp, tăng 10,6% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, hơn 600.000 phiếu là phiếu số 1 (loại mà đa số người dân, sinh viên, người lao động thường phải xin để phục vụ công tác tuyển dụng, hành nghề hoặc đi du học). Trong khi thực tế, chỉ khoảng 5% dân số là có vấn đề liên quan đến lý lịch tư pháp.

Như vậy, nếu tính bình quân, mỗi hồ sơ cần ít nhất 2 lượt đi lại (nộp và nhận kết quả), nộp phí trung bình là 200.000 đồng/lượt, thì mỗi năm người dân chi khoảng 250 – 300 tỷ đồng chỉ cho việc xin cấp phiếu lý lịch tư pháp. Chưa kể chi phí đi lại, thời gian nghỉ làm và công sức chờ đợi.

Camera imou A32EP 3MP

Tầm xa hồng ngoại 10m với công nghệ hống ngoại thông minh. Chống ngược sáng HDR - Hỗ trợ đàm thoại 2 chiều - Hỗ trợ các tính năng thông minh: phát hiện chuyển động, phát hiện con người, phát hiện âm thanh bất thường, chế độ riêng tu, Smart tracking. Tích hợp còi báo động - Hỗ trợ chức năng Soft-AP, kết nối trực tiếp wifi camera không cần thông qua modem nhà mạng. Tích hợp Wi-Fi(IEEE802.11b/g/n), LAN, CLOUD (Imou Protect), ONVIF - Hỗ trơ khe cắm thẻ nhớ Micro SD max 256GB - Nguổn cấp: DC 5V1A, điện năng tiêu thụ - Chất liệu vỏ: Plastic. Đạt chứng nhận CE, FCC Xuất xứ: Trung Quốc ⁃ Bảo hành: 24 tháng. Trọn bộ sản phẩm bao gồm: -1 x Camera - 1 x Hướng dẫn Bắt đầu Nhanh -1x Bộ đổi nguồn -1x Cáp nguồn -1x Bọt gắn Hàng chính hãng imou bảo hành 2 năm toàn quốc

Nữ đại biểu cũng dẫn số liệu của Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an Hà Nội cho thấy, mỗi ngày cán bộ ở đây phải ký khoảng 5.000 phiếu lý lịch tư pháp bản giấy và từ 1.000 – 2.000 phiếu điện tử. Nhiều cán bộ phản ánh rằng hơn nửa thời gian làm việc trong ngày dành cho việc in, ký, đóng dấu, gửi kết quả và lưu trữ giấy tờ.

“Khối lượng công việc này hoàn toàn có thể tự động hóa nếu thủ tục được số hóa toàn trình” theo bà Thuỷ.

Đại biểu đoàn Hà Nội cho rằng, hiện nay, người dân có thể đăng ký xe, nộp thuế, khai sinh, thậm chí là ký hợp đồng điện tử trên môi trường mạng. Vậy mà với phiếu lý lịch tư pháp – một loại giấy tờ có cấu trúc dữ liệu rất rõ ràng thì nhiều người dân vẫn phải nộp hồ sơ tận nơi, chờ xác nhận và trực tiếp đến nhận kết quả.

Hiện tại, dự thảo Luật đang quy định, cá nhân có thể yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp theo 3 hình thức: trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng điện tử quốc gia; qua dịch vụ bưu chính; trực tiếp tại cơ quan công an cấp tỉnh, cấp xã, không bị phân biệt bởi địa giới hành chính nơi cư trú như trước đây.

Đại biểu Phương Thủy cho rằng, mặc dù đây là những điểm tiến bộ, tạo thuận lợi cho người dân, song vẫn chưa giảm tải được nhiều cho cơ quan quản lý, do người dân vẫn có thể lựa chọn làm thủ tục trực tiếp thay vì thực hiện trực tuyến toàn trình.

Tương tự, khi cơ quan công an tiếp nhận hồ sơ thủ tục mà không phụ thuộc vào nơi lưu trữ hoặc nơi cư trú như trước đây, sẽ làm tăng thêm các thủ tục trao đổi nội bộ giữa các cơ quan tiếp nhận và quản lý dữ liệu; đồng thời, áp lực công việc do thời hạn giải quyết được rút một nửa so với hiện nay (tối đa 5 ngày so với 10 ngày theo luật cũ), sẽ áp lực với các cơ quan quản lý sẽ rất lớn.

Do đó, đại biểu đề nghị sửa đổi điều 45 của dự thảo Luật cần quy định rõ việc đề nghị và trả kết quả phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện bằng hình thức điện tử là mặc định.

Chỉ trong các trường hợp đặc biệt như người nước ngoài, người Việt Nam chưa có mã định danh cá nhân hoặc đề nghị cấp phiếu lý lịch tư pháp theo trường hợp được ủy quyền mới thực hiện nộp và xử lý hồ sơ trực tiếp.

Tải VPBank

Đồng thời, Phiếu lý lịch tư pháp cần được cấp dưới dạng bản điện tử; chỉ trong một số trường hợp đặc biệt thì mới thực hiện cấp bản giấy. Phiếu hoặc thông tin về lý lịch tư pháp thể hiện dưới hình thức điện tử có mã định danh và xác thực theo quy chuẩn kỹ thuật chung thì có giá trị pháp lý tương đương bản giấy.

Về quy định cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1, đại biểu Phương Thủy đề nghị xem xét bỏ quy định này mà thay bằng hiển thị và chia sẻ có kiểm soát thông tin án tích trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trên ứng dụng VNeID.

Đại biểu nhấn mạnh, phiếu số 1 chỉ thể hiện thông tin về án tích chưa được xóa, không gồm vi phạm hành chính hay án tích đã xóa. Vì vậy, việc tích hợp thông tin này không xâm phạm quyền riêng tư; ngược lại, giúp công dân chủ động kiểm tra và chia sẻ thông tin khi cần thiết.

Theo phản ánh, nếu bỏ phiếu giấy số 1, khối lượng công việc thủ công có thể giảm tới 30-50% (giảm hàng trăm nghìn giờ lao động mỗi năm), người dân không phải đi lại, chờ đợi…