Hướng tới kỷ niệm 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20 tháng 11, UBND TPHCM đã tổ chức buổi gặp gỡ các thầy cô giáo và hơn 70 lãnh đạo các trường đại học, học viện, phân viện trên địa bàn vào cuối tuần qua.

Tham dự buổi gặp mặt có ông Trần Lưu Quang, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TPHCM; PGS.TS. Vũ Hải Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng thường trực Bộ Khoa học và Công nghệ; ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM; bà Trần Thị Diệu Thúy, Thành ủy viên, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành.

Nhiều hiến kế thiết thực từ giới học thuật

Buổi gặp mặt không chỉ là dịp tri ân đội ngũ nhà giáo mà còn trở thành diễn đàn để lãnh đạo thành phố lắng nghe, đối thoại và tháo gỡ các vướng mắc từ đại diện các trường đại học.

Mở đầu phần trao đổi, PGS.TS Hoàng Công Gia Khánh, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế-Luật (UEL, ĐHQG TPHCM), chia sẻ hành trình đồng hành cùng thành phố trong quản lý và phát triển tài sản công.

Ông cho rằng chủ trương chuyển giao tài sản công dôi dư sau sắp xếp bộ máy cho các đơn vị giáo dục, y tế là “rất đúng và kịp thời”, nhưng cần được cụ thể hóa bằng nguyên tắc, tiêu chí và điều kiện rõ ràng.

Ông cũng thông tin, UEL đã hoàn thành Đề án Quản lý, khai thác và sử dụng tài sản công do UBND TPHCM giao phối hợp thực hiện và sẵn sàng tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện bộ tiêu chí chuyển giao.

Từ góc nhìn phát triển đô thị mở rộng, PGS.TS Nguyễn Hữu Huy Nhựt, Phó hiệu trưởng phụ trách Trường Đại học Hoa Sen (HSU), đề xuất TPHCM xem kinh tế biển là động lực tăng trưởng mới. Theo ông, đây là “chân trời phát triển xanh và tri thức”, hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn, bền vững.

HSU kiến nghị ba trụ cột chiến lược. Một là phát triển cảng – logistics – dịch vụ hàng hải hiện đại; hai là phát triển đô thị ven biển và kinh tế du lịch biển xanh và ba là xây dựng trung tâm nghiên cứu và đổi mới sáng tạo về kinh tế biển.

Cũng liên quan chuyển đổi xanh, TS. Lê Mai Lan, Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup, Chủ tịch Hội đồng Trường VinUni, cho biết TPHCM mỗi năm phát thải 35-40 triệu tấn CO₂. Trong đó, công nghiệp – năng lượng chiếm 40%, giao thông 25% và hạ tầng – sinh hoạt gần 30%. Nếu chậm hành động, tổn thất có thể khiến thành phố mất tới 3% GRDP mỗi năm vào 2050.

Từ đó, VinUni kiến nghị ba giải pháp chiến lược: thành lập Ban Chỉ đạo và Quỹ Chuyển đổi Xanh TPHCM; phát động chương trình Điện hóa và Tuần hoàn toàn diện 2025-2030 và ban hành Chiến lược Dữ liệu và Chỉ số Xanh.

Từ khối nghiên cứu quốc tế, GS.BS Nguyễn Thu Anh, Viện trưởng Viện Đại học Sydney Việt Nam (SVI), kiến nghị TPHCM nên ưu tiên phát triển y học chính xác và công nghệ sinh học bằng cách ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và thiết bị thông minh, đồng thời, hình thành trung tâm nghiên cứu – sản xuất công nghệ sinh học. Thành phố cũng cần tận dụng nguồn nguyên liệu, ẩm thực Việt Nam để phát triển thực phẩm chức năng sạch. SVI mong được hỗ trợ thủ tục miễn thuế và viện trợ quốc tế để triển khai nghiên cứu phục vụ cộng đồng.

Muốn phát triển, phải dám làm khác

Trong khi đó, GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TPHCM, nhấn mạnh vai trò của văn hóa – giáo dục và sức khỏe tinh thần trong phát triển đô thị.

Ông đề nghị thành phố số hóa dữ liệu khoa học, khuyến khích đặt hàng trực tiếp nghiên cứu cho các nhà khoa học, thay vì cơ chế hành chính phức tạp. Ông cho biết, trường mình đã xây dựng nhóm chương trình về văn hóa giáo dục, an sinh xã hội và “về nguồn” bảo tồn truyền thống tại Côn Đảo.

Lắng nghe các đề xuất, Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang cho biết: Thành phố đã có chủ trương tận dụng các cơ sở đất đai và trụ sở dôi dư để dành cho phát triển giáo dục và y tế, với các đề xuất cụ thể từ các trường như Trường ĐH Y Dược TPHCM, Trường ĐH Việt Đức, ĐH Kinh tế TPHCM và ĐHQG TPHCM.

Đồng thời, lãnh đạo thành phố cũng ghi nhận các sáng kiến từ giới đại học phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, nhất là chuyển đổi xanh tại Cần Giờ và Côn Đảo.

Theo ông, thành phố đang nghiên cứu thành lập Ban Chỉ đạo phát triển TPHCM, trong đó chuyển đổi xanh có thể là một tiểu ban trực thuộc, cùng với các kế hoạch thúc đẩy xử lý rác bằng công nghệ điện rác và tái chế.

Về định hướng phát triển Côn Đảo, Bí thư cho biết thành phố sẽ xây dựng nơi đây thành vùng xanh, chuyển dần sang sử dụng xe điện, đồng thời “khuyến khích các trường đại học tổ chức cho sinh viên đến Côn Đảo ít nhất một lần để hiểu lịch sử và lý tưởng sống”.

TPHCM cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi để các trường đại học phát triển tối đa, phát huy hiệu quả mô hình trường – viện – chính quyền, ông Trần Lưu Quang nhấn mạnh.

Phát biểu kết luận, Bí thư Trần Lưu Quang gửi thông điệp mạnh mẽ đến giới học thuật rằng sắp tới TPHCM sẽ có thay đổi, nhất là thay đổi cách làm, cách tiếp cận đối với những việc khó, bởi nếu làm theo cách cũ thì khó mà giải quyết được. “Chúng tôi khuyến khích mọi người dũng cảm hơn”, ông nói.

Ông cho rằng thể chế hiện nay đã thay đổi nhiều, nếu biết tận dụng linh hoạt, TPHCM sẽ có thêm cơ hội bứt phá. Người đứng đầu Đảng bộ thành phố cũng bày tỏ mong muốn được lắng nghe nhiều hơn từ giới chuyên gia, nhà khoa học, và giao Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM (HIDS) làm đầu mối tiếp nhận, phân loại, tham mưu các ý kiến cho lãnh đạo thành phố.

Buổi gặp gỡ khép lại như một cam kết mới giữa chính quyền và giới khoa học “cùng nhau kiến tạo một TPHCM tri thức, sáng tạo và phát triển bền vững”.