Thị trường mĩ phẩm sôi động, nguy cơ hàng giả gia tăng

Những con số này phản ánh tiềm năng lớn của ngành mĩ phẩm trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sắc đẹp của người dân không ngừng gia tăng.

Một đặc điểm nổi bật của thị trường mĩ phẩm Việt Nam là sự áp đảo của các sản phẩm nhập khẩu. Hiện nay, hơn 90% mĩ phẩm lưu hành trên thị trường là hàng nhập khẩu, với giá trị nhập khẩu tăng đều qua các năm. Cùng với đó, cơ cấu kênh phân phối cũng đang có sự chuyển dịch rõ rệt. Khoảng 20% mĩ phẩm được tiêu thụ qua kênh trực tuyến, chủ yếu trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki; trong khi khoảng 80% vẫn được bán qua các kênh truyền thống. Tuy nhiên, xu hướng mua sắm mĩ phẩm online được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh nhờ sự phát triển nhanh của thương mại điện tử và mạng xã hội.

Theo TS Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, mĩ phẩm giả trên môi trường mạng đang trở thành thách thức lớn đối với công tác quản lí dược, mĩ phẩm tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Lợi nhuận cao khiến mĩ phẩm trở thành mục tiêu làm giả, trong khi tình trạng mĩ phẩm tự chế, handmade, homemade nở rộ càng gây khó khăn cho việc kiểm soát chất lượng. Bên cạnh đó, tâm lí ham rẻ của một bộ phận người tiêu dùng đã vô tình tiếp tay cho việc tiêu thụ mĩ phẩm không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe.

Sự phát triển nhanh của hoạt động sản xuất, kinh doanh, lưu thông và sử dụng mĩ phẩm cũng đặt ra không ít thách thức cho công tác quản lí nhà nước. Thực tế cho thấy, tình trạng mĩ phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và quảng cáo sai sự thật có xu hướng gia tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.

Không chỉ riêng Việt Nam, vấn nạn mĩ phẩm giả còn là bài toán nan giải trên phạm vi toàn cầu. Theo báo cáo của EUIPO và OECD, năm 2024, quy mô thị trường mĩ phẩm thế giới ước đạt khoảng 600 tỉ USD, trong đó hàng giả chiếm từ 4–10% tùy khu vực. Tại khu vực ASEAN, nhiều quốc gia như Indonesia, Thái Lan cũng đã phát hiện các vụ việc liên quan đến kinh doanh mĩ phẩm giả, nhập lậu.

Trước thực trạng này, công tác bảo đảm chất lượng và phòng, chống sản xuất, buôn bán mĩ phẩm giả luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan như Bộ Y tế, Bộ Công Thương cùng chính quyền địa phương. Tuy nhiên, thời gian qua, các cơ quan chức năng vẫn liên tiếp phát hiện nhiều vụ việc vi phạm, cho thấy tính chất phức tạp và tinh vi của loại hình này.

Cục Quản lý Dược đã yêu cầu tăng cường kiểm tra hoạt động kinh doanh thuốc, mĩ phẩm trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội; kịp thời xử lí, phối hợp liên ngành và chuyển cơ quan điều tra khi phát hiện dấu hiệu tội phạm, với quan điểm xử lí nghiêm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Đồng thời, các địa phương cần chủ động phối hợp, báo cáo kịp thời những khó khăn, vướng mắc để bảo đảm hiệu quả quản lí.

Bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lí, các cơ quan chức năng xác định cần đẩy mạnh phối hợp liên ngành, tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng. Cục Quản lý Dược cũng đề xuất siết chặt hậu kiểm, tăng chế tài xử phạt, minh bạch hóa truy xuất nguồn gốc, đồng thời hỗ trợ phát triển mĩ phẩm sản xuất trong nước, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong quản lí mĩ phẩm, hướng tới mục tiêu phát triển thị trường bền vững, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và an toàn cho xã hội.