Yêu cầu trên được Bộ Xây dựng nêu trong công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố về rà soát quy hoạch đô thị và đánh giá chất lượng đô thị trong giai đoạn sắp xếp, sáp nhập xã phường.

Theo chủ trương được Trung ương thống nhất, chính quyền địa phương tổ chức theo hai cấp, gồm cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp xã (xã, phường, đặc khu).

Bộ Xây dựng cho biết Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn đang được sửa đổi, bổ sung để đồng bộ với mô hình hai cấp chính quyền địa phương. Với các quy hoạch đô thị đã được duyệt, UBND cấp tỉnh tiếp tục thực hiện đến khi có quy hoạch mới thay thế. Đây vẫn là cơ sở triển khai các hoạt động đầu tư xây dựng.

Với các quy hoạch đô thị chưa được duyệt, Bộ đề nghị UBND cấp tỉnh quyết định việc tiếp tục hoặc dừng lập, thẩm duyệt đến khi luật mới có hiệu lực từ ngày 1/7. Các nội dung nếu tiếp tục thực hiện phải đảm bảo kế thừa quy hoạch mới sau khi tổ chức sáp nhập xã phường.

Khi xây dựng đề án sắp xếp các phường, UBND cấp tỉnh cần lưu ý đồng bộ hạ tầng đô thị và định hướng phát triển không gian đô thị, “hạn chế tối đa xáo trộn hạ tầng, ảnh hưởng chất lượng sống của cư dân đô thị”.

Trường hợp sáp nhập xã với các phường hiện hữu, Bộ Xây dựng đề nghị ưu tiên chọn khu vực được định hướng phát triển thành phường, đã đầu tư cơ bản hạ tầng đô thị.

Quy hoạch đô thị là việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật – xã hội và nhà ở để tạo lập môi trường sống thích hợp cho người dân. Đây là cơ sở để lập các loại quy hoạch chung, phân khu và chi tiết. Quy hoạch đô thị cần đảm bảo phát triển hài hoà giữa các khu vực trong đô thị, khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, hạn chế sử dụng đất nông nghiệp.

Theo chủ trương của Trung ương, các đơn vị hành chính cấp huyện sẽ kết thúc hoạt động từ 1/7 sau khi nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) có hiệu lực.

Dự kiến, cả nước giảm khoảng 60-70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay. Số lượng xã, phường từ hơn 10.000 sẽ rút xuống còn khoảng 5.000.

Ngọc Diễm