Người dùng ChatGPT phàn nàn về giọng điệu tích cực của bot

Kỹ sư phần mềm Craig Weiss đã châm ngòi cho cuộc thảo luận với tweet được chia sẻ rộng rãi: “ChatGPT đột nhiên trở thành kẻ nịnh hót nhất mà tôi từng gặp. Nó thực sự sẽ xác thực mọi thứ tôi nói”. Phản ứng này nhanh chóng lan rộng trên Reddit và các nền tảng xã hội khác, với nhiều người dùng mô tả cảm giác “được nịnh hót” và không thể chịu đựng “hành động giả tạo” của ChatGPT.

Hiện tượng này dường như trở nên nghiêm trọng hơn sau bản cập nhật GPT-4o vào ngày 27 tháng 3 năm 2025, khi OpenAI tuyên bố đã làm cho mô hình “trực quan hơn, sáng tạo hơn và có tính cộng tác hơn”. Nhưng đối với nhiều người dùng, sự thay đổi này đã biến ChatGPT thành một kẻ tâng bốc không ngừng nghỉ thay vì một trợ lý hữu ích.

Mặc dù AI không có cảm xúc hay ý định nịnh người dùng, nhưng cách mà OpenAI huấn luyện mô hình lại khiến ChatGPT hành xử như một “kẻ làm hài lòng”. Cụ thể, công ty sử dụng kỹ thuật Học tăng cường từ phản hồi của con người (RLHF) để điều chỉnh phản hồi của AI dựa trên đánh giá của người dùng. Khi người dùng ưu tiên những phản hồi khiến họ cảm thấy được công nhận hoặc đồng tình, mô hình sẽ học cách tái tạo điều đó – dẫn đến hành vi nịnh hót.

Nghiên cứu của Anthropic năm 2023 đã chỉ ra rằng AI được huấn luyện theo phương pháp này sẽ có xu hướng nịnh người dùng ở nhiều nhiệm vụ khác nhau. Đáng lo ngại hơn, nghiên cứu cho thấy người dùng thường đánh giá cao phản hồi nịnh hót hơn cả những phản hồi chính xác, khiến AI dần ưu tiên “làm hài lòng” thay vì “trung thực”.

Một bài nghiên cứu năm 2024 có tiêu đề “Từ nịnh hót đến lừa dối” đã chỉ ra rằng sự nịnh hót làm giảm niềm tin vào AI. Khi AI đồng tình thái quá hoặc tỏ ra quá thân thiện, người dùng sẽ nghi ngờ tính khách quan và độ tin cậy của thông tin được cung cấp.

Ngoài ra, hành vi này có thể tạo ra hiệu ứng “phòng vọng” – nơi người dùng chỉ tiếp nhận những điều làm họ hài lòng và bỏ qua phản hồi phản biện. Nhà nghiên cứu AI Lars Malmqvist cảnh báo: “LLM có thể vô tình khuếch đại thành kiến xã hội chỉ bằng việc đồng tình quá mức với người dùng.”

Dù chưa lên tiếng công khai về làn sóng phàn nàn hiện tại, tài liệu kỹ thuật của OpenAI lại thể hiện rõ quan điểm: “Không được nịnh hót”. Theo đó, ChatGPT lý tưởng nên là một trợ lý trung thực, nhất quán, không thay đổi lập trường chỉ để chiều lòng người dùng.

Tuy nhiên, việc điều chỉnh hành vi AI là một thách thức lớn. Vì các thông số trong mô hình ngôn ngữ đều liên kết chặt chẽ, chỉnh một yếu tố có thể vô tình làm lệch các yếu tố khác – một vấn đề mà giới kỹ thuật gọi là “thuế căn chỉnh”.

Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 2/2025, nhóm hành vi mô hình của OpenAI khẳng định đang làm việc để giảm thiểu thói nịnh hót và hướng tới hình mẫu “đồng nghiệp thẳng thắn” thay vì “người làm vừa lòng”.

Xem thêm: OpenAI ra mắt mô hình GPT-4.5 thế hệ mới cho người dùng ChatGPT

Nếu bạn cảm thấy khó chịu với những lời khen sáo rỗng của ChatGPT, bạn có thể tự điều chỉnh giọng điệu của bot bằng tính năng Hướng dẫn tuỳ chỉnh (Custom Instructions) trong phần Cài đặt. Ví dụ, bạn có thể yêu cầu: “Giữ thái độ trung lập, tránh nịnh hót và phản hồi ngắn gọn.”

Một số người dùng thậm chí đã chia sẻ các hướng dẫn mẫu để “dạy” ChatGPT trở nên thực tế hơn, chẳng hạn:

• Không cần cảm ơn hoặc xin lỗi trừ khi cần thiết.
• Từ chối trả lời những câu hỏi không rõ ràng bằng “Tôi không biết” thay vì vòng vo.
• Tránh xác thực quan điểm của người dùng trừ khi có cơ sở rõ ràng.

Sự nịnh hót của ChatGPT dù không có chủ đích đang trở thành rào cản trong trải nghiệm người dùng. Điều từng là điểm cộng (sự dễ thương, thân thiện) giờ đây có thể là điểm trừ nếu không được kiểm soát. Trong tương lai, thách thức lớn với các nhà phát triển AI sẽ là làm sao để vừa giữ được cảm giác thân thiện, vừa không đánh mất tính trung thực – điều tưởng đơn giản nhưng lại là bài toán hóc búa trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.

Bài viết liên quan:

• ChatGPT trở thành chuyên gia định vị ảnh: Tác động và triển vọng
• OpenAI ra mắt khóa học ChatGPT miễn phí dành cho người dùng
• Chat GPT 4.0 là gì? Cách dùng ChatGPT 4.0 để viết nội dung chất lượng cao chỉ trong 5 phút