Microsoft tan vỡ với ChatGPT: Cuộc ‘hôn nhân’ kéo dài 6 năm tiêu tốn hàng chục tỷ USD, tạo ra hơn 500 triệu người dùng hàng tuần với OpenAI sắp chấm dứt

Tờ Wall Street Journal (WSJ) cho hay CEO Sam Altman từng nói OpenAI và Microsoft có “mối quan hệ đối tác tốt nhất trong lĩnh vực công nghệ”. Giờ đây, cuộc hôn nhân của họ tại Thung lũng Silicon đang trên bờ vực đổ vỡ.

Trong sáu năm qua, Microsoft và OpenAI đã cùng nhau tạo nên “cái bắt tay vàng” trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, với Microsoft đầu tư hàng chục tỷ USD và OpenAI phát triển ChatGPT, một chatbot đã vượt mốc 500 triệu người dùng hoạt động mỗi tuần.

Ngược lại, OpenAI cung cấp các công cụ AI tạo sinh tiên tiến cho gã khổng lồ công nghệ, giúp giá cổ phiếu của công ty tăng gấp ba lần.

Tuy nhiên, gần đây, mối quan hệ này đang gặp khủng hoảng do hàng loạt bất đồng. Phía Microsoft muốn giảm dần phụ thuộc vào công nghệ của OpenAI bằng cách phát triển mô hình AI riêng và tích hợp thêm các nguồn khác vào đối thủ của OpenAI là Copilot.

Trái lại, OpenAI lại đòi hỏi thêm tài nguyên điện toán và quyền truy cập chip cao cấp từ Microsoft, đồng thời nhấn mạnh khả năng đạt trí tuệ nhân tạo cấp người (AGI) có thể kích hoạt điều khoản chấm dứt ưu tiên đối với Microsoft.

Theo tờ Business Insider (BI), cuộc khủng hoảng này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai hợp tác giữa hai bên, mà còn có thể định hình lại trật tự trong cuộc đua AI toàn cầu.

Đổ vỡ

Quay ngược dòng thời gian, mối quan hệ giữa OpenAI và Microsoft bắt đầu từ cuộc gặp tình cờ năm 2018 giữa Sam Altman và Satya Nadella tại hội nghị Sun Valley.

Năm 2019, Microsoft rót 1 tỷ USD vào OpenAI, trở thành nhà cung cấp đám mây độc quyền và được quyền tiếp cận công nghệ AI tiên tiến của startup này. Đến đầu 2023, Microsoft chi thêm 10 tỷ USD, giúp OpenAI có đủ nguồn lực thuê trung tâm dữ liệu để huấn luyện các mô hình mới.

Tháng 11/2022, OpenAI giới thiệu ChatGPT, nhanh chóng thu hút hàng triệu người dùng và thúc đẩy các “ông lớn” như Alphabet, Meta phải điều chỉnh chiến lược sản phẩm. Sau đó ChatGPT đạt trên 500 triệu người dùng hoạt động hàng tuần, trở thành ứng dụng tăng trưởng người dùng nhanh nhất lịch sử.

Thế nhưng nguồn tin thân cận của WSJ cho hay cả CEO Sam Altman của OpenAI và người đồng cấp Satya Nadella tại Microsoft đều đang bất đồng quan điểm về mối quan hệ 2 bên sau khi quãng thời gian “trăng mật” kết thúc.

Tổng giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella ngày càng đặt nặng vấn đề doanh số từ trí thông minh nhân tạo (AI), giảm dần phụ thuộc vào ChatGPT bằng cách dùng Copilot, thậm chí thuê một đối thủ của CEO Sam Altman về xây dựng mô hình AI mới cho tập đoàn này.

Tờ WSJ cho hay trong khi cả 2 công ty đều đang tích cực chuẩn bị một tương lai chia tách thì hiện cả OpenAI và Microsoft vẫn đều đang phải hợp tác với nhau trong cuộc đua AI toàn cầu.

Theo những người hiểu biết về vấn đề này, Microsoft có thể ngăn chặn hiệu quả nỗ lực tái cấu trúc thành một công ty vì lợi nhuận độc lập của OpenAI. Xin được nhắc rằng OpenAI có thể mất hàng chục tỷ USD nếu việc chuyển đổi không diễn ra vào cuối năm nay.

Trong khi đó, ban quản trị của OpenAI có thể kích hoạt một điều khoản trong hợp đồng để ngăn Microsoft tiếp cận công nghệ tiên tiến nhất của mình.

Mặc dù chưa có một tuyên bố chính thức hay một động thái cụ thể nào nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy Microsoft lẫn OpenAI đang chuẩn bị cho một vụ “ly hôn” gây chấn động thị trường.

Hãng tin Reuters cho hay Microsoft từng là nguồn cung cấp GPU chính cho OpenAI, nhưng gần đây đã hủy hợp đồng thuê thêm 200 MW công suất trung tâm dữ liệu, bao gồm cả các thỏa thuận hỗ trợ huấn luyện mô hình của OpenAI.

Đáp trả vào tháng 1/2025, CEO Sam Altman của OpenAI đã đứng trên bục phát biểu của Nhà Trắng cùng với Tổng thống Donald Trump, Giám đốc điều hành SoftBank Masayoshi Son và đồng sáng lập Oracle Larry Ellison thông báo rằng tập đoàn Nhật Bản và Oracle sẽ đầu tư tới 500 tỷ đô la vào Stargate.

Dự án này rất giống với những gì Altman hy vọng sẽ đạt được với Nadella, người đang ở cách xa hàng nghìn dặm tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos vào thời điểm đó.

Trên thực tế, ý tưởng về việc ngừng phụ thuộc vào OpenAI của Microsoft đã manh nha từ năm 2023 khi cuộc “đảo chính” nội bộ diễn ra khiến CEO Satya Nadella phải ra mặt can thiệp giúp Sam Altman giữ ghế CEO.

Tại thời điểm này, Microsoft đã nhận ra họ không thể phó mặc số phận cuộc đua AI vào tay riêng mình Sam Altman cùng đội ngũ kỹ sư OpenAI.

Nếu trước đây cả Sam Altman và Satya Nadella đều nhắn tin 5-6 lần mỗi ngày, thậm chí CEO OpenAI còn chụp ảnh màn hình khoe lên nhóm chat chung của công ty thì hiện nay cả 2 đã ít nhắn tin hơn và chủ yếu nói chuyện với nhau qua các cuộc gọi theo lịch trình hàng tuần.

Giọt nước tràn ly

Tờ WSJ cho hay tình hình trở nên căng thẳng hơn và có thể là giọt nước tràn ly khi Microsoft bí mật tuyển Mustafa Suleyman, đồng sáng lập DeepMind-đối thủ của OpenAI, với giá 650 triệu USD để phát triển mô hình cạnh tranh GPT-4 vào đầu năm 2024.

Tuy nhiên do dự án ban đầu vấp phải khó khăn, chẳng hạn một thử nghiệm cho thấy khả năng mô hình AI phát triển kém hơn kỳ vọng, buộc Microsoft tạm thời tiếp tục phụ thuộc vào OpenAI. Trong khi đó cha đẻ ChatGPT cũng vẫn phải tạm thời phụ thuộc vào Microsoft khi chưa tìm ra được nhà đầu tư thích ứng thay thế.

Dẫu vậy rạn nứt đã diễn ra.

Nguồn tin của WSJ cho hay trong một cuộc họp về việc chia sẻ quyền sở hữu trí tuệ, Suleyman đã hét vào mặt các luật sư của OpenAI trước mặt các giám đốc điều hành cấp cao của OpenAI, bao gồm cả CTO khi đó là Mira Murati.

Không dừng lại đó, Microsoft cũng thử nghiệm tích hợp các mô hình AI khác vào bộ sản phẩm 365 Copilot nhằm giảm chi phí và đa dạng hóa nguồn cấp cho khách hàng doanh nghiệp, qua đó tiếp tục thách thức sự kiên nhẫn của Sam Altman.

Một dấu hiệu căng thẳng nữa là bất đồng quan điểm. Trong khi Sam Altman tin tưởng OpenAI có thể phát triển các mô hình có trí thông minh giống con người trong tương lai gần thì CEO Satya Nadella lại bác bỏ điều đó.

Trong các cuộc đàm phán kín, các nhà đàm phán của Microsoft đã nói với OpenAI rằng công nghệ hiện tại còn lâu mới đạt đến ngưỡng đó. CEO Nadella của Microsoft thậm chí gọi việc hoàn thành ý tưởng này trong tương lai gần là “vô nghĩa”.

Trên thực tế, sau khi OpenAI ngày càng chậm bàn giao các mã mô hình lý luận mới của mình, đồng thời không cho ra được lợi nhuận tương xứng với hàng chục tỷ USD đầu tư thì Microsoft đã bắt đầu dần thất vọng.

Tờ TechCrunch nhận định với những yếu tố trên, việc Microsoft và OpenAI dần chia tách là điều không thể tránh khỏi dù chúng đem lại nhiều hệ lụy.

Việc giảm lệ thuộc vào OpenAI giúp Microsoft kiểm soát chi phí và bản quyền công nghệ, nhưng lại có thể làm chậm tốc độ triển khai các tính năng AI đột phá trên sản phẩm của họ.

Ngược lại, việc tìm kiếm nguồn tài chính và trung tâm dữ liệu thay thế có thể giúp OpenAI duy trì tốc độ phát triển, nhưng cũng tạo ra áp lực lớn về vốn và rủi ro mất đối tác chiến lược.

Tồi tệ hơn, sự đứt gãy mối quan hệ này có thể mở ra cơ hội cho các đối thủ như Google, Meta, Anthropic, và startup khác đảm nhận vị trí dẫn đầu trong cuộc đua AI toàn cầu.

Theo BI, nếu hai bên không nhanh chóng đạt được thỏa thuận mới, Microsoft có thể sớm hoàn thành kế hoạch tự chủ AI bằng mô hình nội bộ, còn OpenAI sẽ phải đẩy mạnh kêu gọi đầu tư từ SoftBank, Oracle và các quỹ khác.

Khi đó, cuộc chiến giành quyền truy cập chip cao cấp (như H100, M100) và GPU sẽ trở nên quyết liệt hơn trong khi các nhà cung cấp dịch vụ đám mây khác như Google Cloud, AWS tìm cách lôi kéo OpenAI về phía mình.

Trong bối cảnh đó, hãng tin Reuters nhận định bất kỳ quyết định pháp lý hay thay đổi điều khoản hợp đồng nào, từ chia sẻ công nghệ đến cấu trúc lợi nhuận, sẽ có tác động dài hạn, định hình lại cán cân quyền lực trong ngành AI.

*Nguồn: WSJ, BI, TechCrunch, Reuters