Công viên 500 tỷ đồng Đại biểu Quốc hội hiến tặng cho Nhà nước: Lưu giữ tinh hoa bằng “bảo bối” đặc biệt

Giáo sư Nguyễn Anh Trí – Đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội là người ấp ủ ý tưởng và dành hơn hai thập kỷ để xây dựng Công viên Di sản Khoa học Meddom. Mới đây, ông đã bày tỏ mong muốn hiến tặng toàn bộ công viên này cho Nhà nước mà không đặt ra bất kỳ điều kiện nào.  

Công viên Meddom có diện tích 34 hecta, ước tính số tiền đầu tư khoảng 500 tỷ đồng, hiện đang lưu giữ tài liệu và hiện vật quý giá. Giáo sư Trí coi hành động hiến tặng này là niềm vui và hạnh phúc, thể hiện tâm nguyện sâu sắc của ông là trả lại một “tài sản vô giá của nhân dân cho nhân dân”.

Công trình di sản khoa học

Công viên Di sản Khoa học Meddom, hay còn gọi là Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam, là một công trình di sản khoa học độc đáo và rộng lớn, tọa lạc tại xã Bắc Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình. Vị trí cách Hà Nội khoảng 80-90 km, giúp công viên trở thành một điểm đến dễ tiếp cận cho du khách muốn tìm hiểu về di sản trí tuệ của Việt Nam.  

Với diện tích ấn tượng 34 hecta, công viên nằm gọn trong một thung lũng xanh mát, được bao quanh bởi cảnh quan thiên nhiên đa dạng, bao gồm hơn 300 loài cây bản địa và cây đặc hữu, cùng hệ thống hồ, suối uốn lượn. Sự hòa quyện giữa kiến trúc và thiên nhiên tạo nên một không gian thanh bình nhưng đầy cảm hứng.  

Được khởi công xây dựng vào ngày 14 tháng 9 năm 2008, sứ mệnh chính của Meddom là bảo tồn, phát huy và lan tỏa di sản tri thức của các nhà khoa học Việt Nam. Mục tiêu là biến những tài liệu, hiện vật và câu chuyện quý giá thành một nguồn cảm hứng sống động cho toàn xã hội.  

Meddom được đánh giá là công viên di sản lớn nhất tại Việt Nam, chuyên sâu vào việc bảo tồn toàn diện tri thức khoa học và những đóng góp to lớn của các nhà khoa học quốc gia. Công viên đóng vai trò là một trung tâm quan trọng cho nghiên cứu, giáo dục và giao lưu văn hóa. Công viên hoạt động dưới hai thực thể liên kết: Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam tại Hà Nội, chịu trách nhiệm tiếp nhận tài liệu và hiện vật từ các nhà khoa học, và Công viên Meddom tại Hòa Bình, là nơi trưng bày, nghiên cứu, giáo dục và tương tác công chúng.  

Ý tưởng về Meddom bắt nguồn từ Giáo sư Nguyễn Anh Trí vào năm 1993, khi ông còn là nghiên cứu sinh. Ông đã nhận thấy giá trị sâu sắc của việc bảo tồn những đóng góp trí tuệ cho các thế hệ tương lai. Với sự ủng hộ của gia đình và cộng sự, Giáo sư Trí bắt tay vào hiện thực hóa tầm nhìn đầy tham vọng này vào năm 1999. Hành trình của ông được đánh dấu bằng sự kiên trì đáng nể, đặc biệt trong năm năm đầu đầy thử thách khi niềm tin vào dự án còn non trẻ trong cộng đồng khoa học chưa được xây dựng vững chắc.

Sử dụng công nghệ lưu giữ giá trị

Thiết kế kiến trúc tại Meddom đóng vai trò là một phương tiện truyền thông khoa học mang tính trải nghiệm. Các mô tả về cấu trúc kiến trúc của Meddom (Tòa nhà Quyển Sách, Villa Cánh Cam, Cầu Quy Hợp Viên) luôn gắn kết hình thức vật lý và các đặc điểm bên trong của chúng với các khái niệm khoa học cụ thể (tri thức, thiên văn học, hóa học, vòng tuần hoàn nước). 

Bằng cách lồng ghép các nguyên tắc khoa học trực tiếp vào các cấu trúc vật lý và tích hợp chúng với cảnh quan thiên nhiên, Meddom tạo ra một môi trường học tập nhập vai, đa giác quan. Điều này cho thấy sự hiểu biết tinh tế về cách thu hút nhiều đối tượng khác nhau với các ý tưởng khoa học phức tạp, vượt ra ngoài việc giảng dạy giáo điều để nuôi dưỡng sự tò mò và khám phá thực sự. Đây là một ví dụ điển hình về cách thiết kế, kỹ thuật và kiến trúc – tất cả đều là các lĩnh vực khoa học và công nghệ – có thể trực tiếp phục vụ các mục tiêu giáo dục và làm cho khoa học trở nên dễ tiếp cận và thú vị.

Công viên Meddom là một kho tàng khổng lồ về di sản khoa học Việt Nam, hiện đang lưu giữ một bộ sưu tập ấn tượng với hơn 1 triệu tài liệu và hiện vật quý giá của hơn 7.000 nhà khoa học Việt Nam thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Bộ sưu tập đồ sộ này không chỉ bao gồm các tài liệu viết và vật thể vật lý mà còn có hàng trăm nghìn phút ghi âm và ghi hình những ký ức, câu chuyện cá nhân từ các nhà khoa học. Đây là một khối di sản vô giá, minh chứng sâu sắc cho lịch sử phát triển của khoa học và sự phát triển của đất nước. Những nhân vật nổi bật có di sản được bảo tồn tỉ mỉ tại Meddom bao gồm các nhà khoa học tiên phong như Giáo sư Tôn Thất Tùng, Giáo sư Trần Đại Nghĩa, và Giáo sư Hồ Đắc Di…  

Ngoài việc bảo tồn vật lý truyền thống, Meddom đã đầu tư chiến lược và đáng kể vào số hóa dữ liệu và phát triển một bảo tàng số toàn diện. Ứng dụng công nghệ tiên tiến này là yếu tố then chốt để đảm bảo bảo tồn di sản lâu dài khỏi sự xuống cấp vật lý và tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu, truy cập rộng rãi cho các học giả và công chúng.  

Tổng hợp