Quốc hội thông qua sửa đổi Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn

Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến cho biết, về Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Điều 1 dự thảo Luật đã cụ thể hóa đầy đủ, chính xác quy định tại Khoản 1 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 (đã được sửa đổi, bổ sung) về vị trí, chức năng, quyền và trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Khoản 2 Điều 5 dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng bỏ cụm từ “các tổ chức thành viên” để bảo đảm phù hợp với Khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 (đã được sửa đổi, bổ sung), sau khi chỉnh lý Khoản 2 Điều 5 quy định: “2. Các tổ chức chính trị – xã hội (gồm Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam) và các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”.

Dự thảo Luật được trình thông qua quy định cụ thể về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Kế thừa vai trò lịch sử của Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến. Ảnh: Quốc hội

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; thể hiện ý chí, nguyện vọng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; phản ánh ý kiến, kiến nghị của Nhân dân đến các cơ quan Nhà nước; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Các tổ chức chính trị – xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì, đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo của mỗi thành viên. Khi phối hợp và thống nhất hành động, các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện theo Hiến pháp, pháp luật, Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và điều lệ của mỗi tổ chức.

Thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là các tổ chức và cá nhân quy định tại Điều 1 của Luật này và Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Các tổ chức chính trị – xã hội (gồm Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam) và các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Quyền và trách nhiệm của các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được quy định tại Luật này và pháp luật có liên quan, Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và điều lệ của mỗi tổ chức.

Toàn cảnh Kỳ họp. Ảnh: Quốc hội

Về Luật Công đoàn, Điều 1 Luật Công đoàn đã được chỉnh lý để bảo đảm phù hợp với Điều 10 Hiến pháp năm 2013, theo đó bỏ cụm từ cán bộ, công chức, viên chức, chỉ ghi chung Công đoàn đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên công đoàn và người lao động.

Thực hiện chủ trương kết thúc hoạt động của Công đoàn Viên chức, Công đoàn lực lượng vũ trang theo Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và theo Kết luận số 157-KL/TW ngày 25/5/2025 của Bộ Chính trị, tại dự thảo Luật xác định đơn vị sự nghiệp không hưởng 100% lương từ ngân sách Nhà nước là đối tượng đóng công đoàn phí (do các đơn vị này vẫn có tổ chức Công đoàn).

Đồng thời, dự thảo Luật bổ sung quy định giao Chính phủ quy định cụ thể về đơn vị sự nghiệp không hưởng 100% lương từ ngân sách Nhà nước để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với các quy định của Chính phủ về đơn vị sự nghiệp theo các mức độ tự chủ về tài chính, bảo đảm công khai, minh bạch về đối tượng đóng kinh phí công đoàn và tạo thuận lợi cho quá trình áp dụng.

Bên cạnh đó, tại dự thảo Luật bổ sung Khoản 7 vào Điều 31 Luật Công đoàn quy định: “Hằng năm, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam báo cáo Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dự toán và quyết toán tài chính công đoàn của Công đoàn Việt Nam quy định tại các điểm a, b, d Khoản 1 Điều 29 và Khoản 2 Điều 31 của Luật này”, nhằm bảo đảm phù hợp với việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khi Công đoàn “trực thuộc” Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, bảo đảm sự thống nhất giữa đơn vị dự toán cấp 1 và đơn vị dự toán cấp 2, phù hợp với quy định trách nhiệm của Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện về quản lý tài sản, tài chính của cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Quyết định số 304-QĐ/TW…