AI hóa khiến nguồn nước “cạn kiệt”, tiêu tốn hơn 3 triệu lít nước mỗi ngày

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang cách mạng hóa mọi mặt đời sống, từ cách chúng ta học tập, làm việc cho đến giải trí. Tuy nhiên, ít ai biết rằng đằng sau sự phát triển vượt bậc của AI là một lượng nước tiêu thụ khổng lồ, gây ra những thách thức đáng kể cho môi trường và nguồn tài nguyên toàn cầu. Hãy cùng Phong Vũ Tech News khám phá xem các trung tâm dữ liệu đã sử dụng nguồn nước như thế nào nhé!

Trên thực tế, các trung tâm dữ liệu AI tiêu tốn lượng lớn nước để làm mát máy chủ và vận hành hệ thống. Mỗi một lần người dùng tương tác với chatbot của AI, dữ liệu sẽ được xử lý tại các trung tâm này và từ đó góp phần gia tăng áp lực lên nguồn nước. Theo Bloomberg, từ năm 2022, khoảng 2/3 trung tâm dữ liệu xây dựng tại Mỹ nằm ở khu vực khan hiếm nước, 72% trong số đó tập trung tại 5 bang chịu áp lực nước nghiêm trọng.

I. Các trung tâm dữ liệu tiêu tốn hơn 3 triệu lít nước mỗi ngày

Vấn đề công nghệ đe dọa tài nguyên thiết yếu không phải là mới, nhưng đã trở nên nghiêm trọng hơn sau “cơn sốt” AI tạo ra như ChatGPT. Trước khi các mô hình AI này bùng nổ, nhiều cộng đồng dân cư đã lên tiếng vì các trung tâm dữ liệu tiêu tốn hơn 3 triệu lít nước mỗi ngày ở những thành phố vốn đã có nguồn nước dự trữ hạn chế.

Dữ liệu từ Viện Tài nguyên Thế giới và công ty nghiên cứu DC Byte chỉ ra rằng, hơn 160 trung tâm dữ liệu AI mới được xây dựng tại Mỹ chỉ trong vòng 3 năm qua nằm ở các khu vực khan hiếm nước. Tình trạng tương tự cũng lan rộng sang nhiều quốc gia khác như UAE, Saudi Arabia, cho đến Trung Quốc và Ấn Độ – nơi tỷ lệ trung tâm dữ liệu ở khu vực khô hạn thậm chí còn cao hơn Mỹ.

Một trong những minh chứng cho thấy sự nghiêm trọng chính là các cuộc biểu tình về việc trung tâm dữ liệu gây thiếu nước đã nổ ra tại Hà Lan, Uruguay và Chile. Chính quyền Chile đã phải tạm thời thu hồi giấy phép xây dựng trung tâm dữ liệu 200 triệu USD của Google.

Tuy nhiên tại Mỹ, các “ông lớn” vẫn tiếp tục mở rộng trung tâm dữ liệu tại các bang dễ hạn hán như Arizona hay Texas – nơi OpenAI đang lên kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu công suất 1,2 GW phục vụ dự án Stargate.

II. Nước Là Yếu Tố Bị “Bỏ Quên” Trong Cuộc Đua AI?

Nước là tài nguyên thiết yếu nhưng là yếu tố bị xem xét cuối cùng khi các công ty công nghệ chọn địa điểm đặt trung tâm dữ liệu. Sharlene Leurig từ Fluid Advisors cũng chỉ ra rằng chi phí nước thường rẻ hơn nhiều so với bất động sản và điện, khiến nó ít được ưu tiên.

Điều này đang tạo ra lo ngại: càng nhiều AI, lượng nước tiêu thụ càng lớn. Tại Mỹ, một trung tâm dữ liệu với công suất trung bình 100 MW (tương đương tổng điện năng của hơn 75.000 ngôi nhà) có thể “ngốn” khoảng 2 triệu lít nước mỗi ngày – tương đương mức tiêu thụ của khoảng 6.500 hộ gia đình, theo số liệu của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Hiện tại, đa số trung tâm dữ liệu vẫn phụ thuộc vào hệ thống làm mát bay hơi. Thậm chí, trung tâm dữ liệu còn tiêu thụ nước gián tiếp. Một nghiên cứu năm 2021 chỉ ra rằng gần một nửa trung tâm dữ liệu tại Mỹ sử dụng năng lượng từ các nhà máy điện tiêu thụ nước, đặc biệt ở những khu vực đã thiếu nước. IEA ước tính, 60% lượng nước tiêu thụ của các trung tâm dữ liệu là gián tiếp.

Những con số này vẽ nên một bức tranh rõ ràng: nếu không có sự thay đổi, “cơn khát” của AI sẽ tiếp tục đe dọa trực tiếp đến nguồn nước.

III. Ngành Công Nghệ “Đau Đầu” Với Bài Toán Nước Cho AI

Ban đầu, các trung tâm dữ liệu từng “ngốn” điện khủng khiếp với điều hòa không khí. Chính vì thế, họ buộc phải nghiên cứu và phát triển công nghệ làm mát hiệu quả năng lượng hơn. Giờ đây, bài toán tương tự đang lặp lại, nhưng với nguồn nước và các công ty công nghệ đang thử nghiệm nhiều giải pháp làm mát tiên tiến:

• Thiết kế lại chip và trung tâm dữ liệu bằng cách đặt trực tiếp chip lên các tấm làm lạnh bằng nước, hoặc táo bạo hơn là nhúng toàn bộ chip và máy chủ vào chất lỏng chuyên dụng.
• Hệ thống làm mát kín: Microsoft đã tiên phong với thiết kế trung tâm dữ liệu đóng, nơi nước không bị bay hơi mà liên tục tuần hoàn giữa máy chủ và máy làm lạnh. Giải pháp này dự kiến sẽ được triển khai tại các cơ sở ở Wisconsin và Arizona vào năm 2026.

Trong khi thung lũng Silicon đang chạy đua tìm kiếm công nghệ, những người ủng hộ việc bảo vệ nguồn nước lại nhấn mạnh một yếu tố then chốt khác: minh bạch. Hầu như không có thông tin công khai về lượng nước mà các trung tâm dữ liệu khổng lồ đang tiêu thụ.

Điều này cho thấy, bên cạnh đổi mới công nghệ thì việc quy hoạch tài nguyên nước hiệu quả là yếu tố không thể thiếu để đảm bảo sự phát triển của AI không gây ra cuộc khủng hoảng tài nguyên trên diện rộng.

Bài viết liên quan:

• Chat GPT “uống nửa lít nước” cho mỗi câu hỏi từ người dùng
• Duolingo dùng AI tạo khóa học, mở đầu xu hướng cắt giảm nhân sự?
• Elon Musk đầu tư vào siêu máy tính 200.000 GPU để đào tạo AI