Gây ấn tượng với sự kết hợp giữa cái nhìn hồn nhiên và khả năng gợi nỗi suy tư sâu lắng, bản thảo tập thơ Có một Trái Đất phẳng trong mắt em của tác giả trẻ Lý Thăng Long (sinh năm 2000) đã được vinh danh tại Lễ trao giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn 2025 vừa qua với giải Khát vọng Dế Mèn.

Càng ý nghĩa hơn, Lý Thăng Long được nhận giải thưởng này khi anh đang thực hiện nghĩa vụ quân sự tại Đồng Nai.

Mở đầu cuộc trò chuyện với Thể thao và Văn hóa (TTXVN) sau lễ trao giải về con đường sáng tác cho thiếu nhi của mình, tác giả Lý Thăng Long bày tỏ: “Tôi vui một phần vì mình đã được các bậc tiền bối – những thành viên BGK – ghi nhận sự nỗ lực sáng tạo. Và một phần vì tôi đã có thể chiến thắng bản thân mình qua việc hoàn thành bản thảo, bởi những bài thơ này đã theo tôi suốt dọc đường hành quân và những đêm đứng gác: Có ánh trăng và những ngôi sao sáng soi”.

Dùng lòng kiên trì và ra sức chiêm nghiệm

* Ít người biết rằng bạn đã bắt đầu sáng tác từ rất sớm, với bài thơ đầu tay “Dáng thầy” được đăng báo khi còn học tiểu học, sau đó là truyện ngắn, truyện dài, rồi thơ, và cả sách in, với một mạch viết đều đặn. Nhìn lại hành trình ấy, điều gì đã giữ bạn gắn bó với con đường chữ nghĩa đến hiện tại?

– Thực ra tôi chỉ sáng tác từ hồi học tiểu học thôi và cụ thể là vào mùa Hè năm lớp 4. Khi ấy tôi có viết một bài thơ nhỏ và đọc cho mẹ nghe. Mẹ tôi đã rất thích. Và tôi nghĩ nụ cười của mẹ khi ấy là hành trang lớn nhất để tôi mang theo mà không hề mỏi mệt cho đến giờ.

Trong suốt quãng thời gian ngồi trên ghế nhà trường, có rất nhiều cảm xúc lẫn lộn khi tôi tìm tới văn chương, vì sự cô đơn hay vì sự khác biệt, lạc lõng với bạn bè đồng trang lứa. Sự tìm đến và từ bỏ – có những lúc tôi thề sẽ không bao giờ viết bất cứ một điều gì nữa trong nước mắt. Bởi, vì nó mà tôi bị điểm kém, vì nó mà tôi làm một cô bạn gái bị mẹ mắng…

Nhưng dường như luôn có một bàn tay vô hình kéo tôi lại những lúc tôi muốn buông xuôi. Tâm can tôi khi ấy giống như một đống tro tàn mà trời cao cứ thế run rủi nhen thêm một vài chiếc lá khô, không nỡ để nó tan đi.

Để rồi hôm nay tôi tiếp tục trưởng thành, dùng lòng kiên trì và ra sức chiêm nghiệm về con đường văn chương. Trên con đường ấy, bước đầu đã có những tín hiệu tích cực đến với tôi như được kết nối với các nhà xuất bản lớn, đạt giải thưởng cấp tỉnh và gần đây nhất là được ghi nhận ở Giải thưởng Dế Mèn – một giải thưởng lớn nhằm vinh danh những tác phẩm văn học, nghệ thuật xuất sắc “vì thiếu nhi” trên toàn quốc.

Ngoài ra, gia đình tôi rất vui, độc giả ở khắp nơi yêu mến, tôi cũng rất tự hào và hạnh phúc. Có bạn tặng quà, gửi nhật kí, tìm đến những tác phẩm của tôi mà bầu bạn. Lúc này ngồi nhìn lại, điều đã giữ tôi gắn bó trên con đường văn chương đến hiện tại có lẽ là việc được nhìn thấy những nụ cười yên bình trên môi họ.

* Mỗi người viết thường có những mối quan tâm riêng khi cầm bút. Còn bạn, mối quan tâm trong sáng tác của bạn là gì? Với riêng địa hạt văn học thiếu nhi, thì sao?

– Viết sao cho hay, tìm được cái hay trong sự đơn giản, viết sao cho ai đọc cũng đều có thể tìm ra một ý nghĩa cho riêng mình. Có thể tinh giản được chỗ nào không, đáng một chữ thì viết một chữ, cần viết một ngàn chữ thì phải viết một ngàn chữ, bản thân đã dụng hết tâm ra để viết chưa, có gì cũ kĩ cần phải loại bỏ không… Làm được chuyện này là rất khó, thậm chí là cực kì khó. Một người trẻ như tôi chỉ có thể dốc lòng, gắng công mà tu dưỡng bản lĩnh, ý chí cho vững vàng, kiến thức cho sâu rộng mới mong có thể vững bước trên con đường này.

Hiện tại, tôi biết mình đang ở trong độ tuổi đẹp nhất của sự sáng tạo, từng giờ từng phút tôi đều chỉ muốn nhắc nhở bản thân mình rằng không nên lãng phí.

Riêng với địa hạt văn học thiếu nhi, tôi luôn tự hỏi bản thân mình đã thoải mái trong tưởng tượng chưa, đã lắng nghe kịp các em thiếu nhi mong muốn gì hay chưa… Mọi thứ trong mắt của các em thiếu nhi luôn lạ lẫm và gần như bất cứ thứ gì xung quanh các em cũng có linh hồn. Các em là những độc giả hết sức nhạy cảm và tinh tế nên nếu viết không thật tâm các em sẽ biết ngay.

Cuối cùng, hi vọng rằng với lòng chân thành gửi gắm vào từng con chữ, các sáng tác của tôi sẽ có thể đồng hành cùng các độc giả nhỏ tuổi một đoạn đường trên hành trình trở thành người lớn, và xa hơn nữa.

Lựa chọn sáng tạo không ngừng nghỉ

* Với việc được vinh danh tại giải thưởng Dế Mèn, bạn có nghĩ rằng mình sẽ tiếp tục dấn sâu vào sáng tác thiếu nhi như một định hướng lâu dài? Hay bạn vẫn muốn thử sức ở những “mảnh đất” khác trong sáng tác?

– Cách đây vài năm có một vị khách dẫn theo một bé gái ghé nhà tôi chơi. Trong lúc khách bận tiếp chuyện với mẹ, tôi trông bé gái một lát. Bên hồ cá, bé gái thấy có những con cá bảy màu rất đẹp, em quơ tay bắt đại một con cá nhỏ hắt lên bờ và nhìn nó giãy trên mặt đất. Tôi liền nói con cá ấy cũng có cha mẹ đấy, nếu em bắt nó lên, cha mẹ nó sẽ rất lo lắng. Bé gái ấy nghe vậy liền vội vàng thả chú cá nhỏ trở lại dòng nước trong xanh. Mẹ của em bé ở xa nghe được vội trầm trồ, ở nhà cô ấy nói bé gái chẳng bao giờ nghe lời, nhưng tôi chỉ nói một ví dụ đơn giản vậy lại có thể khiến bé gái ấy răm rắp nghe theo.

Ngày hôm đó, tôi bắt đầu nghiệm lại về con đường văn chương tôi theo đuổi và những gì xung quanh. Trẻ con rất thích khi được nói chuyện với tôi và tôi có cảm giác mình cũng có khả năng kết nối trí tưởng tượng, cũng như thấu hiểu được tâm hồn các bạn nhỏ, có sự đồng điệu. Tôi nhớ về ngày còn nhỏ… và tôi tin rằng viết cho các em thiếu nhi và thanh thiếu niên chính là điểm mạnh của tôi. Đó hẳn có lẽ là khoảnh khắc tôi tìm ra một phần của bản thân mình.

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn là một giải thưởng danh giá nhằm tôn vinh các sáng tác và trình diễn nghệ thuật xuất sắc, được tạo ra bởi thiếu nhi hoặc dành cho thiếu nhi. Tôi rất vinh dự khi được góp một tiếng nói hòa vào bản nhạc lớn này. Đó là sự ưu ái, sự ghi nhận cũng như đánh giá rất công tâm mà Ban giám khảo dành cho tôi.

Các thế hệ đi trước từ nhà văn Tô Hoài, nhà văn Đoàn Giỏi, nhà thơ Trần Đăng Khoa… đã mở ra một con đường. Tôi là thế hệ liền sau phải có trách nhiệm bảo vệ con đường ấy. Thật tốt biết bao nếu thế hệ tôi có thể mở rộng con đường thiêng liêng ấy hơn nữa.

Và trên thực tế, thâm tâm tôi từ lâu đã lựa chọn sẽ tận hiến ngòi bút của mình dành cho các em thiếu nhi và thanh thiếu niên trọn đời. Đất nước sẽ bắt đầu từ các em. Có thể dành một tình yêu cho các em và được các em đón nhận sẽ là một vinh hạnh lớn trong cuộc đời của người cầm bút. Chúng ta không thể mong đợi gì nhiều hơn thế.

Con đường tương lai còn rất dài. Ở những “mảnh đất” khác trong sáng tác, nếu có đó sẽ là những trải nghiệm gần nhất của tôi lúc này: Đời lính chẳng hạn!

* Với tư cách là một tác giả trẻ đang trong quá trình định hình giọng nói riêng, bạn mong mình sẽ được độc giả nhớ đến là một “con người văn chương” như thế nào?

– Ước mơ của tôi ngày còn nhỏ là được trở thành một nhà văn lớn, nếu không thể là một nhà văn lớn thì phải là một nhà văn chân chính. Nếu không thể là một nhà văn chân chính thì ít nhất cũng phải làm một con người cho tử tế.

Ai cũng chỉ có một lần tuổi trẻ, ai cũng chỉ được sống trọn vẹn là chính mình trong một kiếp người. Nên có thể sống với ước mơ và đam mê của mình sẽ là một hạnh phúc lớn. Sáng tạo không ngừng nghỉ, đó là con đường mà tôi đã nguyện khi cất bước là đi đến cuối đời.

Nhà văn viết nên những câu chuyện không phải để tự thay đổi số phận của mình, cũng không phải nhất thiết để vài chục hay vài trăm năm sau người ta nhớ đến mình. Chỉ là anh ta muốn bây giờ có thể dang vòng tay ôm lấy mọi người thật chặt một lần.

* Cảm ơn bạn đã chia sẻ!