Khi cả thế giới còn đang dõi theo những sản phẩm mới của Apple, ít ai để ý rằng một làn sóng chuyển dịch chiến lược đang âm thầm diễn ra tại Việt Nam. Trong các nhà máy nằm sâu ở Bắc Giang, Bắc Ninh hay Nghệ An, hàng nghìn công nhân đang được đào tạo lập trình, tự động hóa và sản xuất thông minh theo chương trình riêng của Apple. Việt Nam, hơn lúc nào hết, đang trở thành “phòng thí nghiệm kỹ năng” của Apple toàn cầu.

Việt Nam trong mắt Apple: Không chỉ là điểm lắp ráp

Từ lâu, Việt Nam đã được biết đến như một điểm đến sản xuất iPad, Mac, AirPods và Apple Watch trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple. Tuy nhiên, thay vì chỉ tập trung vào khâu lắp ráp, Apple đang “nâng cấp” vai trò của Việt Nam bằng cách đầu tư trực tiếp vào con người.

Hơn 45 khóa đào tạo kỹ thuật đang được triển khai trong năm nay, tập trung vào các lĩnh vực mà trước đây vốn chỉ xuất hiện trong các trung tâm R&D như Mỹ, Hàn Quốc hay Trung Quốc: tự động hóa, sản xuất thông minh, lập trình. Các chương trình này diễn ra ngay tại các nhà máy của những đối tác lớn như Foxconn, BYD, Lens, Goertek…

Với quy mô này, Việt Nam không còn là “công xưởng gia công” đơn thuần, mà đang chuyển mình thành trung tâm sản xuất chất lượng cao, nơi mà kỹ năng và kiến thức trở thành tài sản cạnh tranh.

Không chỉ dừng ở kỹ năng sản xuất, Apple triển khai một hệ sinh thái đào tạo toàn diện, từ kỹ thuật viên vận hành máy móc, lập trình PLC đến cả đào tạo sức khỏe, phúc lợi và kỹ năng lãnh đạo nhóm.

Trong một thế giới sản xuất đang chuyển dịch sang “nhà máy thông minh”, những công nhân từng chỉ quen đứng dây chuyền nay được hướng dẫn cách đọc mã, điều khiển robot, hiểu về an toàn số và tự động hóa.

Những chương trình này được trích từ Quỹ Phát triển Nhân viên Nhà cung cấp trị giá 50 triệu USD của Apple, không chỉ giúp nâng cấp tay nghề, mà còn tạo ra một lớp lao động “biết nghĩ”, điều kiện cốt lõi để các nhà máy tại Việt Nam có thể xử lý các đơn hàng cao cấp trong tương lai.

Việt Nam trở thành hình mẫu toàn cầu trong đào tạo chuỗi cung ứng

Apple không chỉ đưa kỹ năng cao cấp đến Việt Nam, mà còn thử nghiệm các mô hình đào tạo bao hàm yếu tố xã hội. Một trong số đó là chương trình Giáo dục nghề nghiệp cho người khuyết tật, hiện đang được mở rộng tại ba nhà cung cấp trong nước.

Tính đến nay, hơn 18.000 người khuyết tật đã được hưởng lợi từ sáng kiến này, với trọng tâm là khả năng tiếp cận, an toàn và hòa nhập tại nơi làm việc. Bên cạnh đó, với hợp tác cùng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), hơn 64.000 nhân viên và 700 quản lý tại Việt Nam được đào tạo về quyền lao động, biến Việt Nam thành quốc gia tiên phong trong thực thi tiêu chuẩn lao động hiện đại trong chuỗi cung ứng Apple.

Không ngoa khi nói rằng, Việt Nam đang trở thành mô hình mẫu về đào tạo công nhân kỹ thuật thế hệ mới, không chỉ cho Apple, mà có thể là cho toàn ngành công nghiệp công nghệ toàn cầu.

Không rầm rộ tung hô, Apple đang thực hiện một cuộc “cách mạng nhân lực” ngay tại Việt Nam. Trong tương lai, rất có thể những công nhân từng là mắt xích trong dây chuyền lắp ráp sẽ trở thành những nhân tố then chốt điều hành nhà máy thông minh. Và Việt Nam thay vì chỉ là “nơi đặt nhà máy”, đây sẽ là trung tâm kỹ năng sản xuất mới của châu Á, thậm chí là của thế giới.

Ảnh: Apple

Thế Duyệt