Nhiều nghiên cứu chỉ ra cà phê chứa thành phần có lợi cho gan, giúp chống viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan hay ung thư gan.

Cà phê, từ chỗ là một thức uống gây tranh cãi, đã được minh oan và tôn vinh nhờ hàng loạt nghiên cứu khẳng định lợi ích rõ rệt với sức khỏe gan. Các thành phần sinh học như caffeine, polyphenols, chlorogenic acid, diterpenes và melanoidins là những “vệ sĩ” tự nhiên giúp chống viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan hay thậm chí là ung thư.

Uống cà phê nguyên chất thường xuyên góp phần ngăn ngừa chất béo tích tụ ở gan, giảm viêm, đồng thời làm chậm quá trình xơ hóa gan.

Thành phần của cà phê có lợi cho gan

Cà phê là một hỗn hợp hóa học phức tạp với hơn 1.000 hợp chất sinh học. Một số thành phần chính đã được khoa học xác định là có tác dụng bảo vệ gan bao gồm:

Caffeine – Chất kích thích hỗ trợ chuyển hóa gan

Caffeine là hợp chất nổi bật nhất trong cà phê, chiếm khoảng 95 mg trong một tách cà phê phin (240 ml). Theo nghiên cứu của National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK), caffeine có khả năng ức chế quá trình tích tụ collagen trong gan – một trong những nguyên nhân chính gây xơ gan.

Ngoài ra, một nghiên cứu đăng trên Journal of Hepatology (2012) chỉ ra rằng caffeine giúp giảm mức alanine aminotransferase (ALT) – một chỉ số men gan thường tăng khi gan bị tổn thương.

Chất chống oxy hóa (Polyphenols, Chlorogenic acid)

Cà phê là một trong những nguồn cung cấp chất chống oxy hóa phong phú nhất trong chế độ ăn phương Tây. Đặc biệt, acid chlorogenic – một polyphenol mạnh – giúp giảm stress oxy hóa và viêm mạn tính, hai yếu tố liên quan trực tiếp đến tổn thương gan.

Một nghiên cứu của nhóm chuyên gia tại Trường Y Harvard (Harvard Medical School, 2018) cho thấy chlorogenic acid có khả năng cải thiện độ nhạy insulin và giảm tích tụ mỡ gan ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Điều này giúp ngăn ngừa tiến triển sang viêm gan mạn và xơ gan.

Diterpenes: Cafestol và Kahweol

Hai hợp chất tự nhiên này có trong dầu cà phê, đặc biệt trong cà phê chưa lọc (phin, espresso). Mặc dù chúng từng bị nghi ngờ làm tăng cholesterol máu, nhưng trong liều lượng phù hợp, cafestol và kahweol được chứng minh có đặc tính chống viêm, kháng ung thư và bảo vệ gan.

Theo nghiên cứu từ Viện nghiên cứu Gan mật Hàn Quốc (Korea Liver Research Institute, 2020), kahweol giúp kích hoạt các enzyme giải độc ở gan và giảm các yếu tố gây viêm, từ đó bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương do độc tố.

Melanoidins – Chất tạo màu và hỗ trợ chống viêm

Melanoidins là các hợp chất được hình thành trong quá trình rang cà phê. Dù không được nhắc đến nhiều như caffeine hay polyphenol, chúng có tác dụng ức chế vi khuẩn đường ruột có hại, tăng cường hệ vi sinh đường ruột, từ đó gián tiếp cải thiện chức năng gan thông qua trục ruột – gan (gut-liver axis).

Lợi ích của cà phê đối với gan

Một loạt nghiên cứu dịch tễ đã xác nhận mối liên hệ giữa việc tiêu thụ cà phê và việc giảm nguy cơ mắc các bệnh gan.

– Xơ gan: Nghiên cứu của World Journal of Hepatology (2014) trên 430.000 người cho thấy nguy cơ xơ gan giảm gần 40% ở người uống 2-3 ly cà phê mỗi ngày. Tiến sĩ Sanjiv Chopra, chuyên gia về gan tại Trường Y Harvard, khẳng định: “Nếu cà phê là một loại thuốc, chúng tôi đã kê toa cho mọi bệnh nhân gan mãn tính. Nó có hiệu quả phòng ngừa thực sự rõ ràng và được chứng minh vững chắc”.

– Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Theo Journal of Clinical Gastroenterology (2020), những người uống cà phê đều đặn có tỷ lệ gan nhiễm mỡ thấp hơn đáng kể, đặc biệt khi không có yếu tố rượu bia hay tiểu đường. Tiến sĩ Liver Specialist Dr. Rohit Loomba, giám đốc Trung tâm Gan tại UC San Diego Health, nói thêm: “Không có phương pháp điều trị đặc hiệu nào cho gan nhiễm mỡ không do rượu, nhưng cà phê – nhờ tác dụng giảm mỡ và chống viêm – là một trong những chiến lược hỗ trợ tự nhiên và hiệu quả nhất hiện nay.”

– Ung thư gan: Phân tích tổng hợp của BMJ (British Medical Journal, 2017) từ 26 nghiên cứu với hơn 2 triệu người cho thấy uống cà phê làm giảm 41% nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) – loại ung thư gan phổ biến nhất.

Chuyên gia dinh dưỡng người Anh – Dr. Sarah Brewer cũng khuyên dùng cà phê như một phần trong lối sống lành mạnh: “Thêm cà phê vào chế độ ăn uống là một lựa chọn khôn ngoan, miễn là bạn không thêm đường, kem và tiêu thụ ở mức vừa phải”.

Lưu ý khi uống cà phê để tốt cho gan

Dù có nhiều lợi ích, cà phê chỉ có tác dụng khi được sử dụng đúng cách:

– Liều lượng hợp lý: 2-4 ly cà phê mỗi ngày là mức khuyến nghị an toàn và có lợi cho gan.

– Cà phê lọc thay vì cà phê không lọc: Sử dụng giấy lọc giúp loại bỏ phần lớn cafestol – chất có thể làm tăng cholesterol.

– Tránh thêm đường, siro hoặc kem béo: Các chất này làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa, gây hại cho gan.

– Tránh uống vào chiều tối nếu bạn nhạy cảm với caffeine hoặc có vấn đề về giấc ngủ.

5 thức uống hàng ngày giúp gan khỏe mạnh

Thường xuyên uống cà phê, trà xanh, nước chanh hỗ trợ thải độc, tăng khả năng tái tạo gan, bảo vệ gan khỏi tổn thương.

Bấm xem >>