Phiên chợ chỉ họp duy nhất một lần vào thứ 7 ở Tuyên Quang, phải đi bộ hàng giờ để đến đây mua sắm

Chợ phiên Hùng Lợi, xã Hùng Lợi, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, là một điểm nhấn văn hóa độc đáo của vùng đất chiến khu cách mạng. Khác biệt với những chợ truyền thống hoạt động thường xuyên, chợ Hùng Lợi chỉ nhóm họp duy nhất một phiên vào ngày thứ Bảy hàng tuần. Điều này không chỉ tạo nên sự háo hức, mong chờ mà còn khẳng định vai trò đặc biệt của phiên chợ trong đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số nơi đây.

Ngay từ tờ mờ sáng thứ Bảy, khắp các nẻo đường của vùng An toàn khu (ATK) Hùng Lợi đã rộn ràng những bước chân, tiếng nói cười của người dân nô nức đi chợ. Dù không gian chợ khá giản dị, mộc mạc, nhưng lại là nơi hội tụ và bày bán đầy đủ các mặt hàng thiết yếu, từ nhu yếu phẩm hàng ngày đến những sản vật đặc trưng của núi rừng. Sự nhộn nhịp, hối hả ấy không chỉ thể hiện hoạt động kinh tế mà còn ẩn chứa những giá trị văn hóa sâu sắc.

Không ai có thể xác định chính xác chợ phiên Hùng Lợi đã hình thành từ bao giờ, chỉ biết rằng nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong nếp sống của bao thế hệ. Mỗi khi đến phiên chợ, dường như mọi công việc, từ đồng áng đến việc nhà, đều được tạm gác lại. Người già, trẻ nhỏ, nam thanh nữ tú, ai nấy đều xúng xính những bộ trang phục truyền thống hoặc quần áo tươm tất, cùng nhau hòa vào dòng người hướng về khu chợ trung tâm. Đây là một tập quán, một nét đẹp văn hóa đã ăn sâu vào tâm thức cộng đồng, tạo nên một bức tranh sinh hoạt đầy màu sắc.

Tương tự nhiều chợ phiên vùng cao khác trên cả nước, giá trị của chợ Hùng Lợi không chỉ dừng lại ở hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa. Điều quan trọng hơn cả chính là giá trị tinh thần, là không gian văn hóa cộng đồng. Đồng bào các dân tộc đến chợ không chỉ để bán đi những sản vật mình làm ra hay mua sắm những thứ cần thiết, mà còn để gặp gỡ, trò chuyện, hỏi thăm và tâm sự. Những câu chuyện về mùa màng, về gia đình, về sức khỏe, hay đơn giản chỉ là những lời thăm hỏi xã giao, tất cả đều góp phần thắt chặt tình làng nghĩa xóm, củng cố mối liên kết cộng đồng. Chợ phiên trở thành một “sàn giao dịch” đặc biệt, nơi trao đổi thông tin, sẻ chia buồn vui và duy trì những mối quan hệ thân tình.

Hàng hóa tại chợ phiên Hùng Lợi vô cùng đa dạng, phản ánh rõ nét đặc trưng của nền nông nghiệp tự cung tự cấp tại địa phương. Từ ngô, thóc, rau, măng rừng tươi ngon, đến những con gà, con lợn được bà con chăn nuôi theo lối truyền thống, tất cả đều được bày bán một cách tự nhiên, mộc mạc. Đối lập với các sản vật nông nghiệp mang đi bán, những món hàng được mua về lại chủ yếu là những công cụ lao động thiết yếu và nhu yếu phẩm hàng ngày như dao, cuốc, giày, dép, muối, mì chính, nước mắm, mì tôm. Sự luân chuyển hàng hóa này cho thấy một vòng tuần hoàn khép kín, đáp ứng đầy đủ nhu cầu cơ bản của người dân vùng cao.

Bên cạnh hoạt động giao thương, chợ Hùng Lợi còn là một không gian giải trí, thư giãn. Nhiều người dân đến chợ không chỉ để mua bán mà còn để “đi chơi”, thưởng thức những món quà vặt đặc trưng của phiên chợ, gặp gỡ bạn bè, người thân lâu ngày không gặp. Nét văn hóa này tạo nên một không khí tươi vui, rộn ràng, làm dịu đi những vất vả của cuộc sống mưu sinh nơi núi rừng.

Những người tham gia chợ phiên Hùng Lợi chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số, trong đó, người Tày và người Mông chiếm đa số. Chính sự hiện diện của nhiều nhóm dân tộc với những nét văn hóa, trang phục truyền thống riêng biệt đã tạo nên một bức tranh đa sắc màu, một sự giao thoa văn hóa độc đáo. Du khách khi ghé thăm chợ phiên không chỉ được trải nghiệm không khí mua bán tấp nập mà còn có cơ hội tìm hiểu về phong tục, tập quán, trang phục và ngôn ngữ của các dân tộc anh em. Điều này làm cho chợ phiên Hùng Lợi trở thành một điểm đến hấp dẫn, thu hút những ai muốn khám phá chiều sâu văn hóa bản địa.

Dù chỉ họp tuần một lần vào thứ Bảy, chợ phiên Hùng Lợi lại có sức hút mãnh liệt, khiến nhiều người không quản ngại đường xá xa xôi, hiểm trở. Từ những bản làng hẻo lánh nhất thuộc các xã lân cận như Trung Minh, Trung Sơn, Kim Quan, Đạo Viện, Công Đa, bà con có thể đi bộ hàng giờ đồng hồ để kịp phiên chợ. Điều này minh chứng cho vai trò không thể thay thế của chợ phiên trong đời sống kinh tế và văn hóa của cộng đồng.

Chợ được quy hoạch thành nhiều khu vực khác nhau nhằm phục vụ nhu cầu đa dạng của người dân và du khách. Khu ẩm thực với những món ăn dân dã, đậm đà hương vị núi rừng; khu hàng tạp hóa bày bán đủ loại nhu yếu phẩm; và khu may mặc với những bộ trang phục thổ cẩm rực rỡ sắc màu. Các sản phẩm được bày bán tại chợ chủ yếu là hàng nông sản địa phương, đặc biệt là những đặc sản của vùng như mộc nhĩ, nấm hương, măng khô, rau rừng, lợn bản, gà đồi và gạo nếp nương thơm dẻo. Những sản vật này không chỉ đảm bảo chất lượng mà còn mang đậm hương vị của núi rừng Tuyên Quang.

Chợ phiên Hùng Lợi không chỉ là nơi giao thương mà còn là một điểm đến lý tưởng để tìm hiểu về đời sống của đồng bào vùng cao. Mỗi phiên chợ là một bức tranh sinh động, phản ánh nếp sống, phong tục tập quán và sự đa dạng văn hóa của các dân tộc anh em trên mảnh đất Tuyên Quang.

Về khu chợ độc nhất vô nhị ở Hải Phòng, chỉ bán một loại thịt “rùng rợn” mà cực kỳ đông khách

Giữa lòng thành phố cảng sôi động, xã Kiến Quốc, huyện Kiến Thụy, lại lưu giữ một nét văn hóa ẩm thực độc đáo mà không nơi nào có được: thịt chuột…

Bấm xem >>

Sắc màu chợ Việt