Hơn nửa thế kỷ, Mẹ Việt Nam anh hùng 108 tuổi vẫn mỏi mắt chờ con

Mẹ Nguyễn Thị Ngụ (SN 1917), là Mẹ Việt Nam anh hùng, đang sống trong căn nhà nhỏ tại xã thôn Trẫm Bàng, xã Đức Thọ (trước là xã Tân Dân, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh).

Mẹ có 7 người con, trong đó có 2 người hy sinh vì tổ quốc. Cả cuộc đời mẹ gắn với kháng chiến, với sự chia ly, mất mát, đau thương và cả sự kiêu hãnh của dân tộc sau khi bước qua các cuộc chiến tranh.

Người con đầu của mẹ là liệt sĩ Nguyễn Anh Đường (SN 1944), lên đường nhập ngũ từ đợt đầu chống Mỹ (1965). Sau một thời gian phục vụ trong quân ngũ, anh Đường trở về địa phương công tác, rồi lại tiếp tục tái ngũ theo lệnh tổng động viên năm 1970.

Trước khi trở lại chiến trường Quảng Trị, anh Đường chỉ kịp ghé qua nhà thăm con gái Nguyễn Thị Hà (SN 1971), khi ấy mới chưa đầy 20 ngày tuổi. Đó là lần gặp cuối cùng của hai bố con. Năm 1972, anh hy sinh. Đến nay, phần mộ vẫn chưa được tìm thấy.

Con gái duy nhất của anh, chị Hà, sau này cũng đoản mệnh, mất vì tai nạn giao thông vào năm 2015. Mẹ Ngụ mất con rồi lại mất cháu, nỗi đau chất chồng theo tháng năm.

“Mẹ vẫn hay ngồi thẫn thờ một mình, rồi thắp hương lên bàn thờ và nói với chúng tôi rằng mẹ nhớ anh Đường nhất. Nhiều lần, mẹ lẩm bẩm hỏi: Đến giờ con chưa về hả Đường?”, chị Nguyễn Thị Lài, con gái út của mẹ, chia sẻ.

Người con thứ hai hy sinh, mộ phần được người cùng quê báo giúp

Người con thứ năm của mẹ là liệt sĩ Nguyễn Hải Tâm (SN 1958), hy sinh trong cuộc chiến bảo vệ biên giới Tây Nam tại Campuchia năm 1979. Gần 4 năm sau ngày hy sinh, một người dân ở Can Lộc tình cờ đi thăm nghĩa trang liệt sĩ ở Cần Thơ phát hiện phần mộ có tên anh Tâm, rồi trở về báo tin cho gia đình.

Sau đó, năm 1983, người con thứ ba là ông Nguyễn Quốc Việt (SN 1955) mới có thể vào thăm mộ em. Gần đây nhất, năm 2024, ông Việt cùng con trai lại tiếp tục vào Cần Thơ để thắp hương. Chỉ có mẹ Ngụ, dù đã biết mộ phần người con trai thứ 5 hy sinh nhưng vì tuổi cao, sức yếu, đến giờ mẹ vẫn chưa thể vào để thăm nơi con yên nghỉ.

Trong số 7 người con của mẹ Ngụ, có tới 3 người từng tham gia quân ngũ, 2 người hy sinh. Người con trai thứ tư là ông Nguyễn Quốc Quyết, từng đi bộ đội ở Campuchia, sau trở về tham gia sản xuất rồi mất vì bệnh. 

Chồng mẹ, cụ Nguyễn Đương mất từ năm 1977, từ đó, mẹ một mình tần tảo nuôi con, nén nỗi đau, giữ gìn nếp nhà.

Dù đã hơn trăm tuổi, mẹ Ngụ vẫn minh mẫn, vẫn nhớ rõ từng mốc thời gian, từng tên người con, từng lần nhận tin dữ. Thương mẹ, dù đang sinh sống tại Đà Nẵng nhưng hàng năm chị Lài (SN 1964) đều dành thời gian về quê thăm mẹ.

“Mỗi lần tôi định đi vào lại Đà Nẵng, mẹ đều níu lại. Vì sợ tôi lén đi vào nên tối đến là mẹ bắt ngủ chung giường. Mẹ cứ bảo: “Ở lại thêm với mẹ đi, mẹ buồn…”, chị Lài nghẹn ngào.

“Mẹ còn đợi thằng Đường”

Ba ước nguyện cuối đời của mẹ Ngụ giờ đây thật giản dị mà đau đáu, tìm được phần mộ của liệt sĩ Nguyễn Anh Đường, được một lần vào thắp hương tại phần mộ liệt sĩ Nguyễn Hải Tâm và có thể đưa anh Tâm về quê để gia đình tiện hương khói.

Cả cuộc đời mẹ Nguyễn Thị Ngụ là minh chứng cho sự hy sinh thầm lặng của những người mẹ thời chiến, 3 người con của mẹ lên đường khi tổ quốc cần. 2 trong số đó đã vĩnh viễn không trở về. Với mẹ, điều đau đớn nhất không phải là mất mát, mà đến giờ vẫn chưa biết đứa con còn lại đang nằm nơi đâu.

“Có lần tôi hỏi vui với mẹ, mẹ đã muốn lên rú (núi), muốn về với tổ tiên chưa. Mẹ trả lời, mẹ còn đợi thằng Đường về…” , chị Lài kể.

Mẹ vẫn tin rằng, trong thời gian ngắn ngủi còn lại, với sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng, mẹ và gia đình sẽ sớm có manh mối về phần mộ liệt sĩ Nguyễn Anh Đường. Để tâm nguyện của mẹ già có thể thành hiện thực: “Tau chỉ cần biết nó nằm mô, để về đó thắp cho nó một nén nhang”.

“Gia đình Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Ngụ là gia đình có truyền thống cách mạng ở địa phương. Những người con của mẹ hầu hết đều tham gia quân ngũ, có hai người đã hy sinh. Về đây hỏi về gia đình mẹ Ngụ ai cũng biết, ai cũng quý trọng”, anh Trần Văn Hùng-Trưởng thôn Trẫm Bàng cho biết.

Ông Trần Hoài Đức-Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Đức Thọ cho biết, công lao của những người có công với cách mạng, đặc biệt những người Mẹ Việt Nam anh hùng như mẹ Ngụ là không thể đo đếm. Đảng ủy, chính quyền địa phương cam kết tiếp tục thực hiện tốt chính sách “đền ơn đáp nghĩa”, quan tâm chăm lo đầy đủ đời sống vật chất và tinh thần cho các gia đình chính sách, người có công.

“Chúng tôi cũng mong muốn nhận được sự đồng hành, chung tay từ cộng đồng, từ những tấm lòng hảo tâm để giúp mẹ Ngụ thực hiện được những ước nguyện cuối đời, trong đó có nguyện vọng cao cả là tìm được phần mộ của liệt sĩ Nguyễn Anh Đường”, Bí thư xã Đức Thọ Trần Hoài Đức nói.