Việt Nam đang nổi lên như “ngôi sao Web3” của Đông Nam Á: 21 triệu người dùng, 100 tỷ USD giao dịch mỗi năm

Tiger Research, đơn vị nghiên cứu hàng đầu về Web3 tại châu Á, vừa công bố báo cáo đặc biệt “Vietnam Crypto Market 2025” kết hợp cùng sự kiện GM Vietnam 2025. Báo cáo nhận định thị trường Web3 Việt Nam là ngôi sao đang lên của Đông Nam Á.

Theo Tiger Research, Việt Nam là một trong những nền kinh tế số phát triển nhanh nhất Đông Nam Á — dân số trẻ, ưu tiên thiết bị di động và được thúc đẩy nhiều bởi công nghệ. Với 101 triệu dân, độ tuổi trung vị dưới 33 và tỷ lệ sử dụng Internet gần 80%, Việt Nam có nền tảng lý tưởng để tiếp cận và ứng dụng các công nghệ mới từ sớm.

Tăng trưởng GDP của Việt Nam trước đại dịch COVID-19 luôn nằm trong nhóm cao nhất khu vực (6–7% mỗi năm). Sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu đang thúc đẩy quá trình số hóa mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực.

Việt Nam cũng nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ chấp nhận crypto cao nhất thế giới. Theo báo cáo từ Chainalysis và các nguồn trong ngành, Việt Nam nhiều lần lọt top 5 toàn cầu về mức độ sử dụng crypto — không phải do dòng tiền từ các tổ chức lớn, mà nhờ vào cộng đồng người dùng retail năng động.

Tính đến năm 2024, ước tính có khoảng 21,2 triệu người trưởng thành tại Việt Nam đã từng sở hữu hoặc sử dụng crypto. Khối lượng giao dịch hàng năm vượt mốc 100 tỷ USD, giúp Việt Nam liên tục góp mặt trong bảng xếp hạng toàn cầu về hoạt động crypto từ retail.

Báo cáo nhận định mức độ chấp nhận này có mối liên hệ sâu sắc với xu hướng số hóa. Kinh tế số của Việt Nam được dự báo sẽ đạt quy mô 45 tỷ USD vào năm 2025, dẫn dắt bởi các dịch vụ tài chính trên nền tảng di động. Nhờ tỷ lệ sử dụng thiết bị di động cao và dân số đông, Việt Nam đang ngày càng có vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.

Cũng theo báo cáo, hành trình Web3 của Việt Nam bắt đầu với các dự án hạ tầng blockchain từ sớm như TomoChain và Kyber Network vào giai đoạn 2017–2018. Tuy nhiên, bước ngoặt thực sự đến vào năm 2021 khi Sky Mavis ra mắt Axie Infinity cùng sidechain riêng là Ronin.

Làn sóng “play-to-earn” sau đó đã đưa Việt Nam lên bản đồ toàn cầu, thu hút hàng triệu người dùng và dòng vốn đầu tư mạo hiểm đổ vào hệ sinh thái trong nước. Kể từ đó, Việt Nam nổi lên như một nhân tố đặc biệt trong không gian Web3, không chỉ vì quy mô người dùng mà còn nhờ lực lượng nhà phát triển ngày càng lớn mạnh.

“Nhiều đội ngũ trong nước vẫn triển khai thành công các dự án DeFi, GameFi, Ví và Cơ sơ hạ tầng (Infrastructure) được sử dụng trên toàn cầu. Sự kết hợp giữa nền tảng dân số trẻ am hiểu công nghệ, kinh tế vĩ mô ổn định và những thành công sớm trong Web3 đã giúp Việt Nam trở thành một trong những thị trường crypto dẫn đầu khu vực Đông Nam Á, và là một trong số ít quốc gia có mức độ ứng dụng Web3 sâu rộng cả về chiều rộng lẫn chiều sâu”, báo cáo nhận định.

Tiger Research cho biết quan điểm pháp lý của Việt Nam đối với crypto từ trước đến nay vốn khá thận trọng. Mặc dù việc sở hữu và giao dịch crypto được cho phép, nhưng crypto không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp, và việc sử dụng chúng để thanh toán đã bị cấm từ năm 2017.

Điều này đã tạo ra một vùng “xám” pháp lý – hoạt động giao dịch crypto vẫn diễn ra phổ biến nhưng không chịu sự điều chỉnh rõ ràng nào. Tuy nhiên, quan điểm này đang dần thay đổi. Từ năm 2021, chính phủ bắt đầu có những bước đi cụ thể để xây dựng khung giám sát chính thức, với một số tín hiệu tích cực từ các sáng kiến thí điểm và tiến trình phát triển pháp lý.

Hiện nhiều bộ, ngành hiện đang chủ động tham gia vào quá trình xây dựng quy định cho lĩnh vực crypto. Đáng chú ý, Bộ Tài chính đã giới thiệu cơ chế sandbox pháp lý, trong khi các cơ quan khác cũng đang làm rõ vai trò và thẩm quyền của mình trong việc quản lý tài sản số, bảo vệ nhà đầu tư, phân loại pháp lý và phòng chống gian lận.

Tiger Research nhận định, với doanh nghiệp, đây vừa là thách thức ngắn hạn, vừa là cơ hội dài hạn. Trước khi sandbox chính thức vận hành và các cơ chế cấp phép được thiết lập, các công ty vẫn hoạt động trong tình trạng “lửng lơ” pháp lý như chưa có giấy phép chính thức, chưa có quy định rõ ràng về thuế, và vẫn tồn tại nhiều bất định.

Tuy nhiên, những doanh nghiệp tham gia sớm, tuân thủ chuẩn mực toàn cầu và chủ động hợp tác với cơ quan quản lý có thể giành được lợi thế tiên phong khi khung pháp lý chính thức được ban hành. Về thuế, đây sẽ là bước tiếp theo sau khi cấp phép được triển khai.

Hiện tại, Việt Nam chưa có khung đánh thuế crypto, nhưng Bộ Tài chính đã phát tín hiệu rằng sau khi sàn giao dịch được hợp pháp hóa, các loại thuế như thuế lợi nhuận vốn (capital gains) hoặc thuế giao dịch sẽ được áp dụng. Giao dịch P2P hiện tại gây khó khăn cho việc thực thi, nhưng khi có sàn được cấp phép, việc đảm bảo tuân thủ sẽ dễ quản lý hơn nhiều.

“Góc nhìn pháp lý của Việt Nam đang chuyển từ cấm sang hướng thử nghiệm có kiểm soát. Giai đoạn 2025–2026 sẽ mang tính quyết định. Nếu các chương trình thí điểm thành công, Việt Nam có thể vươn lên trở thành một crypto hub được quản lý chặt chẽ tại Đông Nam Á, vừa mang lại sự rõ ràng cho doanh nghiệp, vừa bảo vệ người dùng, nhưng vẫn mở cửa cho đổi mới sáng tạo”, báo cáo Tiger Research nhận định.

Phan Trang