Người thầy tạo ra drama hào hứng, ‘đừng bắt học sinh uống, hãy làm các em khát’

PGS.TS Tôn Thân, nguyên Trưởng Phòng Toán – Tin của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho rằng, phương pháp dạy học là cực kỳ quan trọng nhưng khâu bồi dưỡng cho giáo viên về phương pháp thường chưa được kỹ, nặng theo phong trào.

“Nhiều năm nay, việc này được làm nhiều nhưng quá hình thức. Các cuộc thi chọn giáo viên giỏi, vốn để chọn ra những thầy cô dạy tốt nhưng có trường hợp dạy trước bài cho học sinh để khi lên lớp các em giơ tay răm rắp. Thế là thầy cô vừa hỏi là hàng loạt cánh tay giơ lên. Nhưng thầy cô chỉ đúng những em đã được chuẩn bị trước. Đó là diễn kịch chứ không hề gây hứng thú học tập thật sự cho học sinh”, PGS.TS Tôn Thân nêu.

Hay ví dụ nói đổi mới phương pháp, ai cũng nghĩ rằng phải chia lớp làm nhiều nhóm để thảo luận mới là đổi mới. Hay trong giờ dạy, phải dùng rất nhiều phương tiện dạy học, nào là trình chiếu, dụng cụ,… “Việc hiểu và dạy một cách hình thức như thế làm cho việc học Toán không có được sự hứng thú”, ông Thân nói.

Theo ông Thân, hiện nay, có rất nhiều phương pháp dạy học đối với môn Toán, như: Dạy học phát triển và giải quyết vấn đề; dạy học khám phá; dạy học tương tác; dạy học qua trải nghiệm,…

Song theo ông Thân, suy cho cùng, cần dạy học làm sao theo tinh thần “đừng bắt học sinh uống, hãy làm cho các em khát”.

Thầy không nên áp đặt kiến thức cho học trò, hay buộc các em phải nghe, phải thuộc định lý này, phương pháp kia,… mà phải là người truyền lửa, khơi dậy cho các em niềm đam mê học tập. “Trò phải được người thầy bằng nghệ thuật sư phạm của mình làm cho ‘khát’ kiến thức, muốn được tìm tòi, khám phá”, ông Thân nói.

“Nói như ngôn ngữ bây giờ, người thầy phải tạo ra những ‘drama’ để học sinh hào hứng, thu hút sự chú ý. Như vậy, thầy giữ vai trò chủ đạo, còn trò giữ vai trò chủ động. Một khi đã ‘khát’ thì các em sẽ tự khắc tìm mọi cách để giải cơn khát của mình”, PGS.TS Tôn Thân nói.

PGS.TS Tôn Thân cũng cho rằng cần thay đổi cả cách kiểm tra, đánh giá để đúng thực chất và phân loại được học sinh. Bởi nếu không chúng ta chỉ chọn được những “thợ giải” mà thôi. “Rất nguy hiểm ở chỗ, các em đó giải được rất nhiều bài toán khó nhưng những bài toán cuộc đời thì lại không giải được. Những ‘bài toán’ trong cuộc sống không có mẫu sẵn, các em không làm được; kể cả những bài toán người ta chỉ biến đổi đi một chút không đúng như mẫu là không làm được. Trong kiểm tra, đánh giá chúng ta chưa làm được việc đó. Cuối cùng, kết quả ảo dù có những điểm số cao thật”, PGS.TS Tôn Thân nói.  

BTV Nguyễn Hữu Việt Khuê (Đài Truyền hình Việt Nam, tốt nghiệp xuất sắc chương trình đào cử nhân khoa học tài năng ngành Toán của Trường ĐH Khoa học Tự nhiên-ĐHQGHN) cho hay từng là một người được đào tạo cơ bản về Toán và cũng quan sát nhiều học sinh, thấy rằng: “Nhiều bạn giải bài rất nhanh nhưng không phải tất cả trong số đó hiểu được bản chất của vấn đề. Tức là các bạn học như “một cái máy” để làm sao có điểm cao, vượt qua những kỳ thi, để nhận được sự hài lòng của bố mẹ, gia đình,… Đó là điều mà tôi thấy rất cần cải thiện đối với việc học cũng như dạy Toán hiện nay”.

BTV Việt Khuê cũng bày tỏ băn khoăn về điểm số trên lớp: “Các em có thể đạt điểm 8,9,10 thật trên lớp, đó là những điểm số cao, nhưng khi tôi hỏi một câu rất đơn giản như thế nào là một phân số tối giản thì hoặc không trả lời được hoặc không chính xác. Như vậy, việc dạy học là hình thức thật và chúng ta phải trăn trở”.

GS Ngô Bảo Châu cho rằng, việc giải một bài toán không chỉ đơn thuần là tìm ra đáp số, giải đúng mà phải đưa ra được lời giải sáng sủa, dễ hiểu và bản chất nhất có thể. “Học Toán không chỉ bây giờ mà trước đây cũng vậy, cần phải hiểu được bản chất để trình bày lời giải. Nhiều khi giải được bài nhưng chưa chắc đã hiểu được bản chất là gì”, GS Ngô Bảo Châu nói.

GS Ngô Bảo Châu cho rằng, muốn làm cho học sinh “khát”, cần làm sao để các em hiểu bản chất thay vì chỉ nhớ thuộc lòng một định lý,…

“Việc hiểu thể hiện bằng quá trình các em có thể kết nối giữa kiến thức này với một kiến thức khác. Việc dạy học không phải truyền đạt một cách máy móc đến điều phải chứng minh mà phải giúp các em biết cách tạo mối liên kết giữa các khối kiến thức”, GS Ngô Bảo Châu nói.

TS Hoàng Anh Đức (Trường ĐH RMIT) cho rằng, cần quan tâm đến mục tiêu học tập mà chúng ta hướng đến là gì. Theo TS Đức, cần tạo cho học sinh được thể hiện tư duy tự do, được quyền tư duy và được quyền sai. 

“Chúng ta hãy trao lại quyền tò mò, quyền được hỏi cho học sinh. Thông thường trong quá trình dạy học, khi học sinh trả lời đúng, gương mặt của thầy cô sẽ rạng rỡ. Nếu học sinh nào trả lời chưa đúng ý, mặt hơi ỉu xìu một chút. Chỉ một vài tuần thôi là các em sẽ đoán được thầy này thường hỏi câu này, kiểu kia và sẽ lái câu trả lời theo ‘khẩu vị’ của các thầy. Đó chính là quá trình mà tư duy của các em bị mài mòn đi. Vì vậy, kể cả trong thời kỳ AI hay thời kỳ nào đi chăng nữa, giáo viên hãy tìm cơ hội để trao quyền được hỏi cho học sinh, dù hỏi sai cũng được miễn là hỏi và hỏi câu hỏi của chính các em”, TS Đức gửi thông điệp tới các giáo viên.   

GS Ngô Bảo Châu mong học sinh tiếp cận Toán như niềm vui thay vì ‘đau đớn khổ sở’

GS Ngô Bảo Châu chia sẻ như trên tại lễ ra mắt Sân chơi Toán học Việt Nam do Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán chủ trì tổ chức. Mọi học sinh đều có thể tham gia miễn phí qua hình thức thi trực tuyến được trò chơi hóa kết hợp các hoạt động sáng tạo.

4 bài toán của tác giả Việt Nam được chọn vào đề thi Olympic quốc tế

Có 4 bài toán của các tác giả là người Việt Nam được chọn làm đề thi Olympic Toán quốc tế (IMO), trong đó bài toán mới nhất là của thầy Trần Quang Hùng (giáo viên Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN) tại kỳ thi Olympic Toán quốc tế năm 2025.

Điểm chuẩn Trường ĐH Khoa học Tự nhiên – ĐH Quốc gia Hà Nội sẽ thế nào năm 2025?

Đại diện Trường ĐH Khoa học Tự nhiên – ĐH Quốc gia Hà Nội đã đưa ra những dự đoán về điểm chuẩn các ngành của trường năm 2025 theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT.