Lao tiềm ẩn dễ bùng phát, có thể gây tử vong mẹ và con trong thai kÌ

Diễn biến bệnh nhanh chóng

Ba ngày trước khi nhập viện, thai phụ bắt đầu sốt cao tới 39°C. Dù uống thuốc hạ sốt, nhiệt độ chỉ hạ được trong 2–3 giờ rồi lại tái sốt. Suốt 3 ngày liên tiếp, chị không ngày nào cắt sốt hoàn toàn. Điều trị tại một cơ sở y tế tư nhân không cải thiện, bệnh nhân được chuyển tới Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Khi nhập viện, bệnh nhân có biểu hiện suy hô hấp tiến triển: thở nhanh, nông, co kéo rõ các cơ hô hấp phụ. Chỉ số SpO₂ khi thở khí phòng chỉ đạt 77–80% (bình thường 96–100%), cho thấy tình trạng giảm oxy máu nghiêm trọng, nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Khi được thở oxy qua kính mũi, SpO₂ cải thiện lên 95–96%, tạm thời đáp ứng nhu cầu oxy.

Tuy nhiên, tình trạng suy hô hấp tiếp tục xấu đi, bệnh nhân phải hỗ trợ thở không xâm nhập. Sau hội chẩn và tư vấn với gia đình, các bác sĩ quyết định chụp CT phổi với che chắn chì bảo hộ. Kết quả cho thấy tổn thương lan rộng hai bên phổi: đông đặc xen kẽ kính mờ chiếm tới 50–60% thể tích, kèm nhiều nốt nhỏ dạng lao kê. Đáng lo ngại, mức độ tổn thương này hình thành chỉ sau 3 ngày khởi bệnh.

Xét nghiệm đờm bằng kĩ thuật sinh học phân tử khẳng định bệnh nhân mắc lao phổi hoạt động.

Lao phổi trong thai kì cực nguy hiểm

Bác sĩ, ThS. Ninh Thị Ngọc, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: “Tổn thương phổi ở phụ nữ mang thai có thể tiến triển rất nhanh chỉ trong vài ngày. May mắn là bệnh nhân đến viện kịp thời và được xử trí đúng hướng. Nếu chậm trễ, nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng cả mẹ và con là rất lớn”.

Theo bác sĩ Ngọc, lao phổi ở phụ nữ mang thai – đặc biệt trong trường hợp mang thai nhờ IVF – vô cùng nguy hiểm. Ngoài nguy cơ suy hô hấp cấp và xơ phổi vĩnh viễn, việc điều trị bắt buộc phải sử dụng thuốc chống lao. Một số thuốc có độc tính cao, nếu không được điều chỉnh liều lượng và phác đồ phù hợp có thể gây dị tật bẩm sinh hoặc ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của thai nhi, nhất là trong giai đoạn đầu thai kì.

ThS.Trần Văn Bắc, Phó Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương nhấn mạnh: “Tầm soát lao trước khi thực hiện IVF rất quan trọng. Thứ nhất, giúp ngăn ngừa lây truyền từ mẹ sang con, vì lao có thể lây qua nhau thai hoặc khi sinh, gây lao bẩm sinh – tình trạng nặng, tỷ lệ tử vong cao. Thứ hai, bảo vệ sức khỏe mẹ, bởi lao phổi trong thai kỳ tiến triển rất nhanh, dễ gây biến chứng nặng, thậm chí đe dọa tính mạng”.

Bác sĩ Bắc cho biết thêm, lao có thể tồn tại âm thầm dưới dạng tiềm ẩn, không có triệu chứng rõ rệt. Khi mang thai, đặc biệt trong IVF – hệ miễn dịch thay đổi, cộng thêm áp lực tâm lí, bệnh dễ bùng phát thành lao hoạt động.

Khuyến cáo cho phụ nữ chuẩn bị mang thai

Các bác sĩ khuyến cáo, phụ nữ có ý định mang thai, đặc biệt trước khi làm IVF cần:

• Khám tổng quát và tầm soát các bệnh truyền nhiễm, trong đó có lao.

• Tiêm phòng các vắc xin cần thiết như uốn ván, rubella, cúm, thủy đậu, viêm gan B… để giảm nguy cơ sảy thai, sinh non hoặc dị tật bẩm sinh.

• Trong thai kì , nếu xuất hiện sốt, ho, khó thở, mệt mỏi kéo dài, cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.