Burnout – hội chứng kiệt sức nghề nghiệp: Khác với stress thế nào, điều trị ra sao?

Burnout và stress có giống nhau không?

Burnout hay hội chứng kiệt sức nghề nghiệp, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công nhận là một “hiện tượng nghề nghiệp”, hình thành do không kiểm soát hiệu quả căng thẳng mạn tính tại nơi làm việc. Người bệnh thường có 3 dấu hiệu đặc trưng:

• Cảm giác cạn kiệt năng lượng hoặc kiệt sức.
• Trở nên bi quan, xa cách và hoài nghi liên quan đến công việc.
• Giảm hiệu quả làm việc.

Bác sĩ chuyên khoa 1 Dương Thị Hồng Nhung, Phụ trách khoa Nội thần kinh – đột quỵ, Bệnh viện Gia An 115, cho biết người bị burnout thường cảm thấy kiệt sức, mất hứng thú hoặc nghi ngờ giá trị công việc. Họ có xu hướng rút lui khỏi việc đang đảm nhận, thậm chí giảm tương tác xã hội. Đáng chú ý, burnout không dễ dàng được cải thiện trong thời gian ngắn, có thể cần các can thiệp chuyên sâu hơn như liệu pháp tâm lý, tư vấn nghề nghiệp hoặc điều trị y tế.

Trong khi đó, stress là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước thách thức hoặc áp lực, có thể tạm thời và thậm chí tích cực (gọi là eustress), giúp tăng cường động lực và hiệu suất. Người bị stress thường có biểu hiện lo lắng, khó ngủ, nhưng vẫn có động lực giải quyết vấn đề và gắn kết với mục tiêu công việc. Tuy nhiên, nếu stress kéo dài và không được kiểm soát có thể dẫn đến burnout.

“Việc nhận biết sớm các dấu hiệu burnout và rối loạn lo âu là cực kỳ quan trọng. Điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như trầm cảm hay các rối loạn sức khỏe thần kinh – tim mạch”, bác sĩ Hồng Nhung nhấn mạnh.

Ảnh minh họa: AI

Những liệu pháp nào điều trị burnout?

Tiến sĩ – bác sĩ Bùi Phạm Minh Mẫn, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – cơ sở 3, cho hay y học hiện đại tập trung vào quản lý stress, điều chỉnh lối sống và áp dụng liệu pháp tâm lý cho các trường hợp bị burnout. Liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT) cũng giúp người bệnh thay đổi cách nhìn nhận và phản ứng với áp lực.

Bên cạnh đó, hoạt động thể chất tối thiểu 150 phút/tuần và kỹ thuật chánh niệm hoặc thiền có hướng dẫn đã được chứng minh giúp giảm hoạt hóa hệ thần kinh giao cảm và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Y học cổ truyền lại hướng tới bổ hư, điều khí, an thần, kiện tỳ, dưỡng tâm, đồng thời điều chỉnh âm dương. Châm cứu, các bài dưỡng sinh nhẹ nhàng, thư giãn, thở 4 thời, xoa bóp vùng đầu và gáy… cũng hỗ trợ quá trình phục hồi, giúp điều hòa thần kinh, cải thiện tuần hoàn máu não và ổn định cảm xúc. 

Tuy nhiên, bác sĩ Minh Mẫn lưu ý rằng bất kỳ lựa chọn điều trị hoặc thực hành nào mang tính trị liệu đều phải có ý kiến và sự theo dõi của chuyên gia.

“Burnout không đơn thuần là sự mệt mỏi nhất thời mà là tình trạng bệnh lý phức tạp, đòi hỏi cách tiếp cận toàn diện. Sự kết hợp hai nền y học hiện đại và cổ truyền sẽ mang lại hiệu quả toàn diện hơn, giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng, đồng thời củng cố sức khỏe lâu dài và phòng ngừa tái phát”, bác sĩ Minh Mẫn nói.