Từng không thể làm chip, Việt Nam thành công chế tạo con chip đầu tiên như thế nào?

Năm 2005, Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC) được thành lập trực thuộc Đại học Quốc gia TP HCM. Chỉ 2 năm sau, trung tâm công bố chế tạo thành công chip xử lý 8 bit đầu tiên của Việt Nam mang tên SigmaK3. Tiếp nối thành công này, năm 2008, ICDREC giới thiệu chip vi xử lý VN801 với tính năng và hiệu suất vượt trội hơn so với SigmaK3.

Đến năm 2009, theo đơn đặt hàng của Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM, ICDREC được giao nhiệm vụ sản xuất một loại chip có khả năng thương mại hóa, nhằm giảm phụ thuộc vào vi mạch nước ngoài và tăng cường bảo mật thông tin kinh tế, an ninh. Từ đó, các nhà khoa học của trung tâm bắt tay nghiên cứu và phát triển con chip SG8V1, đặt nền móng cho ngành công nghiệp vi mạch Việt Nam.

Theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ, SG8V1 là chip đầu tiên của Việt Nam được thương mại hóa, mang ý nghĩa quan trọng không chỉ về mặt kinh tế mà còn trong việc đảm bảo an ninh và bảo mật thông tin quốc gia.

Sau 4 năm nghiên cứu, SG8V1 chính thức ra đời với cấu hình 8 bit, RAM 16 KB, bộ nhớ chương trình 128 KB, tốc độ xử lý nhanh và đã trải qua quá trình thử nghiệm dài trước khi đưa ra thị trường. Dù chỉ là chip 8 bit – bị xem là hơi yếu khi thế giới đã sản xuất chip 64 bit nhưng với ICDREC, việc làm chủ được công nghệ cơ bản chính là bước khởi đầu quan trọng, tạo nền tảng để phát triển những sản phẩm phức tạp hơn trong tương lai.

Trong một vài năm trở lại đây, một số doanh nghiệp Việt công bố đã sản xuất được chip “Make in Vietnam”. Đơn cử như, vào ngày 28/09/2022, FPT Semiconductor chính thức công bố dòng chip vi mạch đầu tiên ứng dụng trong sản phẩm Internet vạn vật (IoT) cho lĩnh vực y tế, trở thành công ty đầu tiên của Việt Nam cung cấp chip thương mại.

Vào ngày 28/10/2023, Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) công bố nghiên cứu thành công chip 5G, một trong những công nghệ phức tạp nhất trong lĩnh vực làm chip.

Mới đây, vào 29/6, Tập đoàn CT Group đã trình làng bản thiết kế chip điện tử có chức năng chuyển đổi tín hiệu tương tự thành tín hiệu số, với tên gọi CTDA200M, độ phân giải 12 bit, cho tốc độ lấy mẫu lên tới 200 MSPS (Mega samples per second – đơn vị đo tốc độ lấy mẫu trong các hệ thống số hóa). CT Group cho biết, đây là bản thiết kế chip 12 bit đạt tốc độ lấy mẫu đến 200 MSPS đầu tiên của Việt Nam.

Về nguồn nhân lực, Việt Nam hiện có khoảng 7.000 kỹ sư đang làm việc tại các doanh nghiệp thiết kế vi mạch; khoảng 6.000 kỹ sư và 10.000 kỹ thuật viên đang làm việc tại các doanh nghiệp đóng gói, kiểm thử vi mạch và sản xuất vật liệu, thiết bị bán dẫn; Mạng lưới Đổi mới sáng tạo về ngành công nghiệp bán dẫn quy tụ hơn 100 chuyên gia người Việt Nam trên thế giới.

Về phát triển hạ tầng, Tập đoàn CT Group đã khởi công mở rộng nhà máy chip do người Việt sở hữu và vận hành, đặt mục tiêu sản xuất 100 triệu chip/năm vào năm 2027. Hệ sinh thái R&D và hệ thống phòng sạch chuẩn quốc tế đang được xây dựng và mở rộng tại các thành phố lớn, như SHTP Labs tại Khu Công nghệ cao TPHCM (vốn đầu tư 300 tỷ đồng), phòng thí nghiệm tại Đại học Quốc gia Hà Nội (5 triệu USD).

Trong lĩnh vực thiết kế chip, đã có gần 50 tập đoàn nước ngoài (Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc…) và hơn 10 doanh nghiệp trong nước (Viettel, FPT, CMC…). Trong lĩnh vực đóng gói, kiểm thử, đã có 14 doanh nghiệp nước ngoài và 01 doanh nghiệp trong nước. Trong lĩnh vực phụ trợ cho công nghiệp bán dẫn, đã có 15 doanh nghiệp nước ngoài.

Về phương hướng phát triển thời gian tới, tại phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn vào sáng 4/8, Thủ tướng nhấn mạnh “cả nước phải là một đoàn quân” với tinh thần tăng tốc, bứt phá, đột phá, bắt kịp, tiến cùng và vượt lên để phát triển ngành công nghiệp, trong đó có mục tiêu chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết.