Hà Nội vươn mình từ mùa thu tháng Tám

1. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng và những năm tháng làm việc tại Thủ đô trên cương vị Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước – Bác Hồ luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô. Những lời dạy của Người luôn là kim chỉ nam trong tư duy lẫn hành động của Đảng bộ, chính quyền Thành phố. Bác từng nói: “Cả nước nhìn về Thủ đô ta. Thế giới trông vào Thủ đô ta”, nên “Thủ đô ta” phải phấn đấu để “thành một Thủ đô bình yên, tươi đẹp, mạnh khỏe cả về vật chất và tinh thần”. Bác cũng luôn yêu cầu Hà Nội xác định và bảo đảm hoàn thành trách nhiệm vị trí “đầu tàu”, vai trò “gương mẫu” với cả nước.

Bác Hồ xem mô hình quy hoạch xây dựng Thủ đô 11/1959 (Ảnh tư liệu)

Còn mỗi khi làm việc với Đảng bộ và chính quyền Thành phố, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đều có chung chỉ đạo: “Hà Nội là Thủ đô của cả nước nên phải đi trước, về trước trong các phong trào”. Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quan điểm chỉ đạo và kỳ vọng của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Đảng bộ, chính quyền Thành phố đã không ngừng đổi mới tư duy lẫn hành động để Thủ đô vươn mình bứt phá.

Nếu cách đây 15 năm, “trong mắt” người dân cả nước và du khánh, Hà Nội đơn thuần chỉ là Thủ đô – trung tâm chính trị, hành chính của đất nước, quy mô kinh tế nhỏ bé, kết cấu hạ tầng lạc hậu. Không so sánh với các Thủ đô, thành phố những nước tương đối phát triển trong khu vực, chỉ so với một vài đô thị lớn ở miền Nam đã thấy có sự chênh lệch về hạ tầng… Nhưng rồi “gió đổi chiều”, những ai đi xa Hà Nội, giờ có dịp quay lại; những ai lần đầu đến Hà Nội đều không khỏi ngỡ ngàng. Một Hà Nội rất khác, năng động và phát triển vượt bậc đến không ngờ.

Minh chứng sinh động nhất, từ một thành phố vốn quy mô kinh tế nhỏ bé, năm 2024, Hà Nội vươn lên đứng đầu cả nước về thu ngân sách Nhà nước, lần đầu tiên đạt 513 nghìn tỷ đồng (tăng gần 28,3% so với năm 2023), 6 tháng đầu năm 2025 thu ngân sách vẫn dẫn đầu cả nước, đạt 392,2 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 29,4% tổng thu của quốc gia và đến 7 tháng đầu năm, thu ngân sách Nhà nước đạt 427,1 nghìn tỷ đồng, xếp thứ 2 cả nước (sau TP. HCM khi hợp nhất với Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương từ ngày 1/7).

Cạnh đó, từ một đô thị có kết cấu hạ tầng yếu kém, người dân quen với 36 phố phường, thì chỉ trong vòng hơn 1 thập kỷ, Hà Nội vươn lên thành đô thị có kết cấu hạ tầng hiện đại nhất cả nước. Những ai đi xa Hà Nội khoảng 10 năm quay lại, không thể tin vào mắt mình vì sự thay đổi quá nhanh; những du khách miền Nam thân yêu ra thăm Hà Nội cũng nức lòng ngợi ca và tự hào về Thủ đô đất nước… Đó là sự thật!

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước chụp ảnh kỷ niệm với lãnh đạo Thành ủy Hà Nội tại buổi làm việc ngày 16/6/2025.

2. Vâng, Hà Nội đã rất khác. Song như đại Văn hào Huy-go từng nói “Thành phố là cuốn sách mở”. Ở đó, du khách gần xa chỉ cần bước ra sân bay, lên xe dạo vào lòng Thành phố, nhìn kiến trúc, cảnh vật xung quanh sẽ “đọc ngay” văn hóa của đô thị đó ra sao.

Bạn tôi ở TP. Hồ Chí Minh bay sớm ra Hà Nội để cảm nhận “không khí” mùa thu tháng Tám, vì trong dịp đại lễ mừng 80 năm Quốc khánh 2/9 anh phải đi công tác nước ngoài, ngồi nhâm nhi cà phê ngắm toàn cảnh hồ Hoàng Cầu về đêm, anh nói: “Nếu Hà Nội chỉ lung linh bởi ánh đèn cao ốc về đêm thì không còn là Hà Nội, quan trọng Thủ đô đã giữ được những hồn cốt của mình về văn hóa, kiến trúc, cảnh quan mà thiên nhiên ban tặng. Hồ Hoàng Cầu được cải tạo thay áo mới, đẹp lung linh như viên ngọc giữa lòng phố thị là ví dụ sinh động. Đồng thời, Thủ đô phải là địa phương tiên phong phát triển kinh tế tri thức”.

Là kiến trúc sư, nên góc nhìn của anh vừa tinh tế, vừa khá toàn cảnh. Anh nói thêm, tuy không sinh ra ở Hà Nội, song có những năm tháng sinh viên rất đẹp ở Thủ đô, nên dù định cư ở Thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu, anh vẫn luôn theo dõi bước đi, “nhịp thở” của Hà Nội. Anh cho hay, cách đây mấy tháng, theo dõi tin tức về Hà Nội qua các phương tiện thông tin, anh hay quen slogan “Xây dựng Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”, khẩu hiệu này rất đúng, nhưng vẫn thấy thiêu thiếu chút gì đó rất riêng về Hà Thành. Nay, cũng qua các phương tiện thông tin truyền thông, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và thành phố Hà Nội còn bổ sung thêm cụm từ “xanh – sạch”, bản thân anh thấy rất bao quát, toàn diện.

Nếu Thành phố Hồ Chí Minh và các đô thị ở miền Tây, xét về yếu tố tự nhiên, nét nổi bật làm nên bản sắc chính là hệ thống kênh rạch chằng chịt, còn Hà Nội bản sắc tự nhiên chính hệ thống sông, hồ; đặc biệt là hồ trong lòng thành phố. Không chỉ phạm vi quốc gia, mà ngay trên bình diện thế giới, hiếm có nơi nào mà Thủ đô có hệ thống hồ nhiều như Hà Nội. Chỉ trong vòng bán kính khoảng 5 – 6km có đền gần chục hồ. Ngoài hồ Tây, hồ Hoàn Kiếm, còn có hồ Bảy Mẫu (Công viên Thống nhất), hồ Thuyền Quang, hồ Ba Mẫu, hồ Xã Đàn, hồ Hoàng Cầu, hồ Giãng Võ, hồ Thành Công, hồ Ngọc Khánh… Nói ngắn gọn, hệ thống sông, hồ, công viên, cây xanh, đền, chùa, phố cổ… chính là những nốt nhạc tạo nên một Hà Nội thâm sâu, đẹp và vô cùng lãng mạn.

Phát huy truyền thống cách mạng, những năm qua Hà Nội đã có bước phát triển đột phá (Một góc Hà Nội hiện đại, lung linh về đêm)

Vì nhiều lý do, trong thời gian khá dài, không ít hồ ở ngoại thành bị san lấp, nhiều hồ, công viên trong nội đô không được “chăm sóc” dẫn đến xuống cấp, thậm chí ô nhiễm. Các dòng sông cũng vậy. Hà Nội đô thị tuy phát triển nhanh, các cao ốc mọc lên ngày một nhiều, song vẻ đẹp tự nhiên tạo hóa ban phát dần bị che đi bởi những “chiếc màn” ô nhiễm mặt nước sông, hồ và cả sự lấn chiếm; bởi những “song sắt” nhốt không gian công viên ngăn cách với cộng đồng; bởi những “đống rác” thải vô tư tập kết bên lề đường, bất chấp bên cạnh là những tòa cao ốc rực sáng, tạo ra một sự tương phản khó có thể diễn tả bằng lời. Du khách, nhà nghiên cứu, người dân ai cũng… “tiếc” cho Hà Nội.

Tuy nhiên, trong hơn 1 năm lại đây, mọi thứ đang dần thay đổi. Dưới sự lãnh đạo của Thành ủy, đứng đầu là đồng chí Bí thư, vấn đề môi trường, cảnh quan đô thị vì thành phố xanh – sạch được đặc biệt quan tâm. Trong 2 lần làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đều nhấn mạnh vấn đề này. Với sự quyết liệt của lãnh đạo Thành phố, những “viên ngọc” quý của Thủ đô đang trở lại vẻ đẹp vốn có của nó sau “lớp bụi”. Cùng với đó, Hà Nội tập trung giải quyết các vấn đề cấp bách, trong đó có việc xử lý ô nhiễm môi trường, cải tạo, nâng cấp cảnh quan hệ thống sông, hồ, công viên cây xanh; đổi mới trang thiết bị quy trình thu gom rác thải để thực hiện mục tiêu thành phố “xanh – sạch”.

Trong không khí mùa tháng Tám; trong không khí Thủ đô hân hoan chào đón sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng chào mừng 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, chúng ta thấy một Hà Nội dần hiện thực hóa mục tiêu “xanh – sạch” bằng việc đã, đang và sẽ đổi mới quy trình thu – gom rác; là những hình ảnh mỗi sáng thứ 7, tại các tổ dân phố, thôn xóm tiếng kẻng vang lên báo hiệu người dân cùng chung tay dọn dẹp, vệ sinh môi trường và đặc biệt hơn là những hồ nước đang được hồi sinh, đẹp lung linh níu chân du khách gần xa; những dòng “sông chết” đang dần sống lại. Tới đây sẽ là những dòng sông xanh, hiền hòa chảy trong lòng thành phố.

3. Với quan điểm xuyên suốt “Hà Nội là Thủ đô thì nên phải đi trước về trước trong các phong trào”, khâu đột phá đang được thành phố Hà Nội đặc biệt quan tâm và triển khai đồng bộ đó là “tiến quân” vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đây là một trong những trụ cột để Hà Nội phát triển nhanh, bền vững. Trong đó, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Bùi Thị Minh Hoài trực tiếp làm Trưởng Ban Chỉ đạo Thành ủy Hà Nội thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TƯ ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” (gọi tắt là Ban Chỉ đạo 57 của Thành ủy).

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô sẽ làm nên những kỳ tích mới (Người dân Thủ đô và du khách hân hoan xem các máy bay tập luyện trên bầu trời Thủ đô tại Quảng trường Ba Đình cho Đại lễ 2/9. Ảnh Minh Phương)

Bên cạnh lợi thế về nguồn nhân lực, nơi có nhiều học viện, viện nghiên cứu, trường đại học, Hà Nội xác định Khu công nghệ cao Hòa Lạc là “quả đấm thép” dẫn dắt khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo Thủ đô lên tầm cao mới. Với những cơ chế thông thoáng, chính sách ưu đãi, hiện Khu Công nghệ cao Hòa Lạc đang hội tụ rất nhiều tập đoàn lớn trong nước và thế giới về làm tổ. Khu công nghệ này không phải là nơi để “gia công, rắp ráp” mà là nơi nghiên cứu, dữ liệu nguồn (RD), đổi mới, sáng tạo, sản xuất các sản phẩm công nghệ cao như tập đoàn Viettel, Vin, FPT… Trong thời gian không xa, nơi đây sẽ là một “sinlicon” của Việt Nam có đóng góp rất lớn vào cơ cấu GRDP của Thành phố. Không những thế, vào ngày 19/8 cùng với Lễ khánh thành, động thổ 250 dự án, Hà Nội cũng khởi công Khu công nghệ cao sinh học đầu tiên tại Việt Nam có quy mô lên tới gần 200 ha. Cùng với Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Khu công nghệ cao sinh học sẽ góp phần “vẽ lại” bản đồ công nghệ cao của Việt Nam nói chung, Thủ đô nói chung trong khu vực Đông Nam Á. Thực sự là “chìa khóa” mở cánh cửa để Thủ đô phát triển xứng tầm khu vực.

4. “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Giữa những ngày tháng Tám lịch sử, hôm nay (21/8) tại Văn phòng Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc làm việc của Bộ Chính trị với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội cho ý kiến về Văn kiện và phương án nhân sự Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài, các đồng chí Thường trực Thành ủy và Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy tại cuộc làm việc của Bộ Chính trị với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội cho ý kiến về Văn kiện và phương án nhân sự Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII (Ảnh HNM)

Vẫn với phương châm và như kỳ vọng mà các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước gửi gắm “Hà Nội là Thủ đô nên phải đi trước về trước trong các phong trào”, tin tưởng chắc chắn rằng, ngoài lựa chọn được những cán bộ xứng đáng vào Ban Chấp hành Đảng bộ Khóa XVIII, Hà Nội sẽ “tiên phong” đổi mới công tác cán bộ, trong đó chú trọng khâu đột phá về sử dụng nhân tài. Vì chỉ có nhân tài và sắp xếp đúng vị trí, sở trường mới tạo ra công việc thật, hiệu quả thật. Hà Nội mới hiện thực hóa được khát vọng xây dựng thành công Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại, đóng góp quan trọng vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc để hiện thực hóa khát vọng đất nước hùng cường vào đúng kỷ niệm 100 năm ngày thành lập nước như Nghị quyết Đại hội Đảng đề ra. Hà Nội phải thật sự là mảnh đất đáng đến, đáng sống, đáng làm việc, đáng để cống hiến.

***

Hà Nội đang vào thu, khắp phố phường đang “sục sôi” không khí mùa thu Cách mạng; cờ hoa rực rỡ, nhà nhà vui tươi, lòng người rạo rực; mọi người con của đất mẹ Việt Nam từ khắp năm châu, khắp các miền Tổ quốc đang hướng về Thủ đô, đang đến Thủ đô để chứng kiến giờ phút thiêng thiêng kỷ niệm 80 năm cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 tại quảng trường Ba Đình lịch sử. Tự hào quá khứ, viết tiếp tương lai, tin tưởng chắc chắn rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng – Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội sẽ viết tiếp hào khí tháng Tám trên bình diện kinh tế đưa Thủ đô phát triển lên tầm cao mới trong kỷ nguyên mới.