Đặc sản ‘hết đầu tiên’ trong mâm cỗ ở Thanh Hóa, khách ăn xong xin công thức làm

Cây rau má gắn bó với đời sống của người dân Thanh Hóa từ bao đời nay. Ban đầu, bà con chỉ xem chúng như loại cây mọc hoang, thu hái về làm thức uống hay chế biến món ăn.

Tuy nhiên, nhiều năm nay, ngoài khai thác tự nhiên, người dân xứ Thanh còn gia tăng trồng rau má thương phẩm, đáp ứng nhu cầu sử dụng rộng rãi của thực khách trong và ngoài địa bàn tỉnh.

Thậm chí, rau má còn trở thành nguyên liệu chính để làm nên món nộm thanh mát, thường xuyên xuất hiện trong thực đơn mâm cỗ của các gia đình địa phương vào những dịp như giỗ chạp, cưới hỏi hay lễ Tết.

Anh Nguyễn Cường – đầu bếp và là chủ một cơ sở kinh doanh dịch vụ cưới hỏi ở Sầm Sơn (Thanh Hóa) cho biết, nộm rau má là món ăn quen thuộc trong mâm cỗ của nhiều gia đình xứ Thanh, nhất là vào thời điểm mùa hè nắng nóng.

Ngoài ưu điểm là giá thành rẻ, loại nguyên liệu dân dã này còn dễ sơ chế, có thể biến tấu thành một số món nộm tươi ngon khác nhau và đặc biệt có công dụng giải nhiệt, giải ngấy.

“Món nộm rau má có thể kết hợp cùng tôm, thịt ba chỉ luộc, thịt gà… hoặc ăn chay cũng ngon. Cách làm lại đơn giản, không đòi hỏi chế biến cầu kỳ”, anh Cường nói.

Theo người đàn ông này, để làm nộm ngon cần chọn rau má tươi, non, không bị dập, sâu hay héo úa. Rau mua về đem nhặt bỏ rễ, cọng già rồi rửa sạch, ngâm nước muối pha loãng khoảng 15-20 phút, sau đó vớt ra để ráo.

Muốn món ăn có màu sắc hấp dẫn và tăng thêm hương vị, người ta còn cho thêm cà rốt nạo sợi, hoa chuối bào mỏng hoặc dưa chuột, bắp cải tím, hành tây thái lát vừa ăn.

Các nguyên liệu đã sơ chế xong thì đem trộn với nước mắm pha chua ngọt, có thể thêm các loại thịt luộc như tôm, lợn, gà, bò (tùy sở thích của từng gia đình) và rau thơm (tía tô, kinh giới).

Nộm trộn xong chờ chút cho ngấm đều gia vị rồi bày lên đĩa, rắc thêm lạc rang giã nhỏ hoặc hành phi.

“Để làm nước trộn nộm ngon, bạn có thể đun sôi lăn tăn nước và đường, khuấy tan rồi để nguội, sau đó thêm nước quất và mắm vào cùng tỏi, ớt xay, tạo thành hỗn hợp chua ngọt có độ sền sệt. 

Quá trình trộn nộm chú ý thực hiện nhẹ nhàng để các nguyên liệu thấm đều gia vị và không làm rau má bị dập, nát”, anh Cường chia sẻ thêm.

Người đàn ông này cũng tiết lộ, nộm rau má có hương vị thanh mát, dễ ăn nên thường là món hết đầu tiên trong mâm cỗ. Khi có khách đặt, anh mang nguyên liệu đến tận nơi và chế biến tại chỗ để đảm bảo chất lượng cho món ăn.

Nhiều thực khách ở xa khi đến Thanh Hóa tỏ ra thích thú trước món nộm rau má dân dã nhưng tươi ngon, hấp dẫn không kém những đặc sản cầu kỳ khác trong mâm cỗ.

Thậm chí, một số người còn nhiệt tình xin công thức làm nộm rau má ngon để về trổ tài, đổi bữa cho cả gia đình thưởng thức.

Anh Cường cho biết, ngoài nộm rau má, trong mâm cỗ ở một số địa phương tại Thanh Hóa còn có 1 món đặc sản quen thuộc khác. Đó là bánh răng bừa (hay còn gọi là bánh tẻ hoặc bánh lá).

Sở dĩ món ăn có tên gọi như vậy là bởi bánh có hình dạng giống như chiếc răng bừa – một công cụ lao động quen thuộc của người dân xứ Thanh từ xa xưa. 

Bánh được làm từ bột gạo tẻ, bên trong là nhân thịt ba chỉ, mộc nhĩ băm nhỏ trộn với hạt tiêu, muối, hành khô. 

Bánh gói bằng lá chuối hoặc lá dong, sau đó đem hấp cách thủy hoặc luộc. Lá chuối phải sử dụng lá tươi, rửa sạch để ráo rồi hơ qua lửa cho dẻo. Công đoạn này giúp lá khi gói không bị rách.

“Để làm bánh răng bừa chuẩn vị phải chọn loại gạo tẻ ngon, đem ngâm nước vài giờ rồi xay thành bột. Bột xay thủ công sẽ mềm mịn hơn, giúp món bánh có độ trong, dẻo.

Sau đó, người ta bắc nồi bột lên bếp, khuấy đều tay và liên tục để bột không vón cục hay bị cháy, khê. Khi bột chín, đạt độ sền sệt ưng ý thì bắc ra ngoài để bắt đầu gói bánh”, anh Cường nói.

Nàng dâu Nghệ An dự đám giỗ ở miền Tây, bất ngờ trước lễ vật bà con mang đếnThay vì đưa phong bì tiền như phong tục ở một số địa phương, vùng miền khác, người miền Tây khi đến dự đám giỗ thường mang theo quà như đồ uống (bia, nước ngọt), gia vị (mắm, muối, đường) hay trái cây…