Sáng 23/8 tới, tại Nhà hát Lớn Hà Nội sẽ diễn ra Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945-28/8/2025). Đây là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt, là dịp để toàn ngành nhìn lại chặng đường lịch sử hình thành, phát triển, ôn lại những thành tựu, dấu ấn to lớn của văn hóa đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và hành trình dựng xây đất nước.

Trailer Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành văn hóa

Văn hóa luôn tiên phong mở đường

Ngay từ những năm 1940 của thế kỷ XX, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Tổng Bí thư Trường Chinh đã xác định vai trò to lớn của văn hóa trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Ngày 28/8/1945, Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tuyên cáo thành lập Bộ Thông tin, Tuyên truyền – tiền thân của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) ngày nay. Từ năm 2001, ngày 28/8 chính thức được chọn là Ngày truyền thống ngành Văn hóa.

Chỉ một năm sau, ngày 24/11/1946, Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất diễn ra tại Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Văn hóa phải hướng dẫn quốc dân thực hiện độc lập, tự cường và tự chủ”. Đây trở thành kim chỉ nam xuyên suốt mọi hoạt động của ngành văn hóa trong các giai đoạn lịch sử.

Trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, văn hóa là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, góp phần động viên quân dân cả nước chiến đấu. Phong trào “Tiếng hát át tiếng bom” đã để lại dấu ấn sâu đậm, khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần bất khuất và chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

Sau năm 1975, văn hóa tiếp tục giữ vai trò nền tảng tinh thần của dân tộc, góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh, củng cố đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời thúc đẩy sự giao lưu, hội nhập quốc tế. Các thiết chế văn hóa cơ sở, phong trào văn hóa quần chúng được mở rộng; văn học, nghệ thuật, báo chí, điện ảnh phát triển mạnh mẽ, phản ánh cả niềm vui lẫn trăn trở của thời kỳ hậu chiến.

Bước ngoặt lớn đến vào năm 1986, khi công cuộc Đổi mới được khởi xướng. Văn hóa tiếp tục khẳng định vai trò “đi trước, mở đường”, đồng hành cùng các cải cách về kinh tế – xã hội, góp phần định hình một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Đại hội VII của Đảng (1991) và đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII, 1998) đã khẳng định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển. Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 một lần nữa nhấn mạnh: “Văn hóa là hồn cốt dân tộc, văn hóa còn thì dân tộc còn”.

80 năm qua, ngành văn hóa đã viết nên bản trường ca rực rỡ, nơi bản sắc Việt Nam hội tụ, kết tinh và tỏa sáng, đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường cách mạng.

W-TU HAO LA NGUOI Việt Nam! TRAN DUC ANH 20.jpg
Văn hóa Việt Nam đạt nhiều thành tựu rực rỡ. 

Thành tựu nổi bật trong kỷ nguyên mới

Bước vào giai đoạn 2021-2026, toàn ngành VHTTDL đã có nhiều đổi mới trong tư duy quản lý, chuyển mạnh từ “làm văn hóa” sang “quản lý Nhà nước về văn hóa” thông qua pháp luật, chính sách và thể chế. Bộ VHTTDL đã rà soát hơn 2.400 văn bản quy phạm pháp luật, đề xuất xử lý, sửa đổi, bổ sung gần 200 văn bản – minh chứng cho tầm nhìn chiến lược trong quản lý văn hóa.

Công tác bảo tồn và phát huy di sản đạt nhiều kết quả ấn tượng: UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà là di sản thiên nhiên thế giới; thêm nhiều di sản tư liệu được ghi danh trong Chương trình Ký ức thế giới. Tính đến tháng 5/2025, gần 70.000 di sản văn hóa phi vật thể trên cả nước đã được kiểm kê, khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ văn hóa thế giới.

Nhiều di tích sau khi tu bổ, tôn tạo đã trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, tạo công ăn việc làm cho hàng vạn lao động, đồng thời lan tỏa bản sắc văn hóa Việt. Công nghiệp văn hóa cũng đang khẳng định vai trò động lực tăng trưởng: giá trị sản xuất ước đạt 44 tỷ USD, đóng góp gần 4,4% GDP, với tốc độ tăng trưởng bình quân 7,2%/năm. Các lĩnh vực giải trí, nghệ thuật biểu diễn, du lịch văn hóa, trò chơi điện tử… phát triển mạnh, trở thành “cầu nối mềm” để văn hóa Việt Nam hội nhập thế giới.

Khát vọng vươn lên trong mùa thu mới

Với tuyên ngôn hành động: “Văn hóa là nền tảng – Thông tin là mạch dẫn – Thể thao là sức mạnh – Du lịch là nhịp cầu kết nối”, ngành VHTTDL ngày càng khẳng định vị thế và uy tín của mình trong sự nghiệp phát triển đất nước.

Theo lãnh đạo Bộ VHTTDL, mùa thu kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành không chỉ là dịp tri ân lịch sử mà còn mang theo niềm tin, hy vọng và khát vọng vươn lên. Đây là lời nhắc nhở để những người làm văn hóa tiếp tục đổi mới, sáng tạo, cống hiến, bồi đắp sức mạnh nội sinh cho dân tộc, đưa văn hóa Việt Nam ngày càng tỏa sáng trong kỷ nguyên hội nhập.

Bảo tồn văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên sốSáng 13/8, tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN) diễn ra Hội thảo khoa học quốc tế Việt Nam học lần thứ 7, chuyên đề 5, với chủ đề “Văn hóa, dân tộc, tôn giáo ở Việt Nam trong bối cảnh phát triển mới”.