Tìm giải pháp về nguồn lực tài chính cho chuyển đổi số báo chí

Chiều 22/8, tại Hải Phòng, Diễn đàn Tổng Biên tập 2025 đã diễn ra với sự tham gia của lãnh đạo các cơ quan quản lý báo chí, các tổng biên tập cơ quan báo chí trên cả nước. Sự kiện là nơi quy tụ các ý kiến, đề xuất chiến lược nhằm giúp báo chí tận dụng tối đa thời cơ và vận hội mà Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị mang lại.

Đề xuất thành lập Quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo báo chí

Phát biểu tại diễn đàn, ông Lê Quốc Minh, Uỷ viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh vai trò của những xu hướng công nghệ hiện đại đang tái định hình hoạt động báo chí toàn cầu.

Ông Lê Quốc Minh cho rằng, việc nắm bắt và thích ứng với các công nghệ mới sẽ là chìa khóa để báo chí Việt Nam phát triển bền vững.

Theo ông Trương Thành Trung, Tổng Biên tập Báo Đại đoàn kết, chuyển đổi số không chỉ là xu thế mà là con đường tất yếu. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, hành vi tiếp nhận thông tin của công chúng thay đổi từng ngày, báo chí buộc phải rời khỏi mô hình truyền thống để bắt nhịp thời đại. Chuyển đổi số giúp báo chí vừa giữ được giá trị cốt lõi, vừa tăng cường khả năng lan tỏa, tiếp cận công chúng hiệu quả hơn.

Tổng Biên tập Báo và Phát thanh – Truyền hình Hải Phòng, ông Phạm Văn Tuấn, khẳng định: Nghị quyết 57 đã tạo hành lang thuận lợi để báo chí đổi mới công nghệ, thúc đẩy sáng tạo nội dung, đầu tư vào hạ tầng số, AI, Big Data, Blockchain và chuyển sang mô hình đa nền tảng. Qua đó, báo chí có thể tương tác hiệu quả hơn với công chúng qua các kênh như mạng xã hội, Podcast, video ngắn…

Theo ông Nguyễn Mạnh Hưng, Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ Thủ đô, một điểm đột phá đáng chú ý trong Nghị quyết 57 là việc cho phép thí điểm mô hình sandbox – tạo điều kiện thử nghiệm công nghệ, mô hình kinh doanh mới với sự giám sát của Nhà nước. Đây là cơ hội để báo chí phát triển các sáng kiến đột phá trong môi trường ít rủi ro hơn.

Ngoài ra, nhiều đại biểu cũng đề xuất thành lập Quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo báo chí, Quỹ chuyển đổi số cho báo chí công lập, hay Quỹ phát triển báo chí – nhằm giải quyết “nút thắt” lớn nhất là nguồn lực tài chính cho chuyển đổi số.

Xây dựng toà soạn thông minh cần chiến lược ngắn và dài hạn

Bên cạnh những cơ hội, quá trình đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí cũng đang gặp nhiều thách thức.

Ông Nguyễn Văn Hoài, Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay đánh giá, vấn đề nan giải nhất hiện nay chính là thiếu hụt nhân sự có kỹ năng làm việc trong môi trường số.

Một nhà báo hiện đại không chỉ viết, mà còn phải quay phim, dựng video, sản xuất Podcast và tương tác với độc giả qua mạng xã hội. Tuy nhiên, phần lớn đội ngũ phóng viên, biên tập viên hiện chỉ mạnh ở một mảng chuyên môn đơn lẻ.

Ngoài ra, cũng theo ông Hoài, nhu cầu về các chuyên gia công nghệ, dữ liệu, marketing số trong tòa soạn ngày càng lớn. Song việc thu hút và giữ chân nhân tài trong lĩnh vực này vẫn là bài toán khó do cạnh tranh khốc liệt từ các công ty công nghệ với mức lương và môi trường làm việc hấp dẫn hơn.

Hạ tầng công nghệ tại nhiều cơ quan báo chí, đặc biệt là báo chí địa phương, vẫn còn hạn chế: hệ thống máy chủ, mạng lưới công nghệ, thiết bị sản xuất hiện đại còn thiếu thốn, ảnh hưởng lớn đến tốc độ và chất lượng chuyển đổi số.

Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị – ông Nguyễn Thành Lợi nhấn mạnh: “Các cơ quan báo chí cần triển khai đồng bộ các giải pháp ngắn hạn và dài hạn để xây dựng tòa soạn thông minh”.

Theo đó, về ngắn hạn, cần xác lập lộ trình chuyển đổi số rõ ràng, đặt ra các chỉ tiêu cụ thể (KPI) và thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ.

Về dài hạn (3-5 năm), phải xây dựng chiến lược số hóa toàn diện từ nội dung, hạ tầng đến mô hình kinh doanh. Ngoài ra, các cơ quan báo chí cũng cần: Nâng cấp hệ thống quản trị nội dung (CMS); Chuẩn hóa quy trình lưu trữ, phân tích dữ liệu độc giả; Áp dụng công nghệ bảo mật nhiều lớp; Xây dựng kho dữ liệu tập trung (Data Lake) và hệ thống phân tích dữ liệu lớn (Big Data Analytics).