Người lao động ký loại hợp đồng nào thì thuộc diện đóng BHXH bắt buộc? Doanh nghiệp chỉ đóng BHXH theo mức tham chiếu thay vì thu nhập thực có đúng quy định không? Khoản nào được tính vào tiền lương đóng BHXH, khoản nào thì không?…

Đây là một số trong rất nhiều câu hỏi được người lao động và các doanh nghiệp đặt ra sau khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. 

Đại diện một doanh nghiệp công nghệ đặt câu hỏi với Bảo hiểm xã hội TPHCM: Công ty ký hợp đồng theo từng dự án với lập trình viên làm việc từ xa, không quản lý thời gian làm việc, chỉ thanh toán sau khi dự án hoàn thành. Vậy trường hợp này có thuộc diện phải đóng BHXH bắt buộc không?

Về câu hỏi này, đại diện BHXH TPHCM giải đáp: Nếu hợp đồng có bản chất là trả công, có sự điều hành, giám sát của công ty và thời hạn từ 1 tháng trở lên, thì dù mang tên gì (hợp đồng cộng tác viên, hợp đồng dự án…), người lao động vẫn thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 2, Luật BHXH 2024.

tro cap that nghiep- báo Hải Dương.jpg
Ảnh minh họa: Hải Dương

Một doanh nghiệp khác nêu trường hợp: Giảng viên tiếng Anh ký hợp đồng theo ca dạy, thu nhập thực tế cao hơn 2,34 triệu đồng/tháng, nhưng công ty chỉ đóng BHXH theo đúng mức tham chiếu này. Như vậy có đúng quy định không?

BHXH TPHCM cho biết: Theo luật, mức đóng BHXH bắt buộc phải căn cứ vào thu nhập thực tế hằng tháng của người lao động, không thấp hơn mức lương tham chiếu (hiện tại là 2,34 triệu đồng/tháng) và không vượt quá 20 lần mức này. Do đó, doanh nghiệp phải đóng BHXH dựa trên tổng thu nhập thực nhận, không được đóng theo mức cố định nếu thấp hơn thực tế.

Luật BHXH 2024 quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bao gồm: Mức lương theo công việc hoặc chức danh, các khoản phụ cấp lương, và các khoản bổ sung khác. Một nữ nhân viên đang làm việc trong doanh nghiệp tại TPHCM băn khoăn: Các khoản như tiền ăn trưa, phụ cấp xăng xe, điện thoại, nhà ở, giữ trẻ… có tính vào tiền lương để đóng BHXH hay không?

Về nội dung này, ông Trần Dũng Hà, Phó Giám đốc BHXH TPHCM cho biết: Căn cứ Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH, các khoản như: Thưởng (kể cả thưởng sáng kiến); Tiền ăn giữa ca; Hỗ trợ đi lại, xăng xe, điện thoại, nhà ở, nuôi con nhỏ; Trợ cấp khi có người thân qua đời, kết hôn, ốm đau,… không thuộc khoản lương đóng BHXH nếu được ghi rõ là chế độ, phúc lợi, hỗ trợ riêng trong hợp đồng lao động.

Đây là những khoản không mang tính thường xuyên, không gắn trực tiếp với công việc/chức danh nên không được tính vào tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Việc hiểu đúng và đầy đủ về các khoản thu nhập được tính vào lương đóng BHXH sẽ giúp cả người lao động lẫn doanh nghiệp đảm bảo quyền lợi, tuân thủ pháp luật, đồng thời hạn chế những rủi ro pháp lý không đáng có.

Trong bối cảnh Luật BHXH 2024 đã chính thức có hiệu lực, việc cập nhật và điều chỉnh kịp thời các chính sách nội bộ là điều cần thiết để đồng hành cùng sự thay đổi của hệ thống an sinh xã hội.

Hướng dẫn mới về chế độ ốm đau, hưu trí trong BHXH bắt buộcThông tư 12/2025 của Bộ Nội vụ chính thức có hiệu lực từ 1/7, hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội 2024 liên quan đến BHXH bắt buộc.