Gãy xương sườn do ho có nguy hiểm không? Nguy cơ ra sao?

Gãy xương sườn do ho là tình trạng hiếm gặp nhưng có thể xảy ra, đặc biệt ở những người có hệ xương suy yếu như người lớn tuổi, phụ nữ sau sinh hoặc người mắc loãng xương. Nếu được chẩn đoán đúng, điều trị kịp thời tình trạng này hoàn toàn có thể hồi phục mà không để lại di chứng. Vậy đâu là dấu hiệu cảnh báo và cách xử lý an toàn, hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chính xác, chuẩn y khoa để hiểu đúng và không hoang mang trước tình trạng này.

Gãy xương sườn do ho xảy ra khi nào?

Gãy xương sườn do ho xảy ra khi lực các cơn ho quá mạnh và lặp lại liên tục trong thời gian ngắn gây áp lực lên xương sườn khiến xương bị rạn hoặc gãy. Hiện tượng này xảy ra khi áp lực trong lồng ngực vượt quá sức chịu đựng của xương, đặc biệt là những người có xương yếu.

Trong một nghiên cứu của pubmed, có khoảng 85% số người bị gãy xương sườn vì ho ít nhất 3 tuần. Trong đó 65% có mật độ xương thấp hơn hoặc loãng xương và trong đó có 78% là phụ nữ. Tình trạng này có thế xảy ra ở mọi lứa tuổi và thường phổ biến hơn ở những người cao tuổi và đặc biệt ở những người có xương yếu và các yếu tố khác như:

• Người bị ho kéo dài, ho mạnh, ho khan dai dẳng: Các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp trên cấp tính, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính các bệnh như viêm phổi, viêm phế quản, ho gà, hen suyễn hoặc COVID-19 có thể làm các cơn ho kéo dài và liên tục tạo áp lực lớn lên xương sườn, làm tăng nguy cơ.
• Người bị loãng xương hoặc mật độ xương thấp: Tình trạng này xảy ra khi xương mất các khoáng chất như canxi nhanh hơn tốc độ cơ thể có thể thay thế dẫn đến giảm đến mật độ và sức mạnh của xương, điều này làm xương yếu đi, khiến dễ bị tổn thương hơn. Tình trạng này phổ biến ở người lớn tuổi, đặc biệt phụ nữ.
• Người đang điều trị ung thư di căn xương: Các tế bào ung thư làm suy yếu cấu trúc xương, khi ho mạnh có thể làm gãy các xương bị tổn thương trước đó.
• Người có bệnh lý làm suy yếu cấu trúc xương: Các bệnh lý như loãng xương, cường cận giáp, bệnh tủy xương… làm giảm độ bền và tính đàn hồi của xương.
• Người gầy, thể trạng yếu, kém dinh dưỡng: Thường sẽ có mật độ xương thấp hơn so với người bình thường khiến xương dễ bị gãy khi bị tác động bởi những cơn ho.
• Trong quá trình mang thai: Gãy xương sườn trong thai kỳ, tuy hiếm gặp, vẫn có thể xảy ra do tử cung giãn lớn, ho kéo dài hoặc giãn dây chằng do tác động hormone. Chẩn đoán thường dựa vào X-quang ngực, nhưng siêu âm là lựa chọn an toàn hơn trong thai kỳ giúp hạn chế phơi nhiễm tia xạ. Hướng điều trị chủ yếu là nghỉ ngơi và giảm đau phù hợp.
• Sản phụ sau sinh mổ: Trong thai kỳ, sự thay đổi nội tiết, tử cung lớn dần và tình trạng ho kéo dài có thể làm giảm độ bền vững của hệ xương. Ở một số ca sinh mổ, đặc biệt khi thai nhi ở tư thế khó, bác sĩ có thể cần hỗ trợ bằng cách tạo áp lực nhẹ lên thành bụng để xoay thai và lấy bé ra an toàn. Dù thao tác này được thực hiện thận trọng, áp lực tác động lên vùng ngực, nhất là khi xương đã yếu, có thể vô tình gây gãy xương sườn. Đây là biến chứng hiếm gặp, ngoài ý muốn và thường không gây hậu quả nghiêm trọng nếu được phát hiện sớm và xử trí đúng y khoa.

Tìm hiểu thêm tình trạng liên quan: Gãy xương sườn sau sinh mổ có nguy cơ xảy ra không?

Triệu chứng nhận biết gãy xương sườn do ho

Gãy xương sườn khi ho thường gây ra các triệu chứng như:

• Đau nhức khó chịu vùng ngực.
• Bầm tím hoặc đổi màu ở xương sườn.
• Cảm thấy khó chịu khi hít thở sâu.
• Khó khăn khi nằm nghiêng về phía cơ thể bị ảnh hưởng.
• Cảm giác cực kỳ khó chịu khi ho hoặc hắt hơi.
• Đau tăng vào ban đêm hoặc sáng sớm (đặc biệt trong những ngày đầu sau khi xảy ra chấn thương.

Tuy nhiên, không phải lúc có thể nhận biết gãy xương sườn do ho thông qua các triệu chứng chính vì vậy nếu có những nghi ngờ cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Biến chứng gãy xương sườn do ho có nguy hiểm không?

Có. Gãy xương sườn do ho là tình trạng hiếm gặp nhưng có thể gây nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Biến chứng thường gặp bao gồm đau dữ dội vùng ngực, hạn chế hô hấp, tràn khí hoặc tràn máu màng phổi, do mảnh xương gãy chọc vào màng phổi hoặc nhu mô phổi. Trong các trường hợp nặng, có thể xảy ra dập phổi, chảy máu nội tạng, biến dạng lồng ngực hoặc đau mạn tính do tổn thương thần kinh liên sườn.

Đặc biệt, người cao tuổi, phụ nữ bị loãng xương hoặc người có bệnh lý mạn tính có nguy cơ cao gặp các biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, nhiễm trùng hoặc thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời và đúng phác đồ. Do đó, việc theo dõi triệu chứng và thăm khám sớm tại các cơ sở y tế uy tín là điều cần thiết nhằm phát hiện sớm, can thiệp đúng và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Chẩn đoán gãy xương sườn do ho

Chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên trong quá trình điều trị gãy xương sườn do ho, giúp bác sĩ xác định rõ vị trí, mức độ tổn thương để có phương án điều trị phù hợp. Các phương pháp chẩn đoán phổ biến gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám lâm sàng thông qua các triệu chứng ban đầu như biểu hiện đau dữ dội khi ấn vào vùng ngực bị tổn thương có bầm tím hoặc nghe tiếng lạo xạo khi sờ nắn không. Kiểm tra nhịp thở của người bệnh đồng thời xác nhận vị trí đau, cũng như các dấu hiệu cảnh báo biến chứng nội tạng hoặc biến dạng xương. Đây là bước sơ bộ giúp bác sĩ định hướng các bước điều trị tiếp theo.
• Chụp X-quang: Đây là phương pháp đơn giản và nhanh chóng giúp xác định cấu trúc xương sườn, vị trí gãy, số lượng mảnh vỡ, hoặc xác định tổn thương nội tạng nếu có.
• CT Scan: Trong những tình huống nặng, cần mức độ chính xác cao hoặc chụp X-quang không rõ ràng, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân chụp CT scan lồng ngực. Phương pháp này sẽ đưa ra được những hình ảnh rõ nét về xương, mô mềm, các mạch máu và nội tạng giúp phát hiện những tổn thương nhỏ nhất và chính xác nhất.

Hướng xử trí và cách điều trị hiệu quả

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của việc gãy xương sườn mà bác sĩ sẽ có hướng xử lý và điều trị khác nhau theo từng tình trạng của mỗi người:

• Điều trị bảo tồn: Trong nhiều trường hợp, gãy xương sườn không đòi hỏi phải phẫu thuật. Các biện pháp giảm đau như chườm đá tại chỗ đau, dùng thuốc giảm đau (paracetamol) hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) theo hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh nhân cũng cần hạn chế vận động mạnh, tránh ho hoặc hít sâu để giảm đau.
• Điều trị phẫu thuật: Nếu có biến chứng nghiêm trọng như tràn màng khí phổi hoặc tổn thương nội tạng, hoặc các mảnh xương bị lệch phẫu thuật sẽ được chỉ định để giảm bớt các tổn thương lâu dài. Phương pháp này nhằm cố định và ổn định cấu trúc xương.
• Theo dõi và phục hồi: Sau khi điều trị y tế, việc theo dõi sát sao tình trạng của bệnh nhân là điều cần thiết giúp bệnh nhân có thể phục hồi sức khỏe tốt nhất. Các phương pháp bao gồm phục hồi chức năng, các bài tập hô hấp, vật lý trị liệu giúp cải thiện khả năng hô hấp và tăng cường sức khỏe. Thời gian phục hồi sẽ phụ thuộc vào mức độ tổn thương và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.