Gợi ý cách tăng cân cho người bị cường giáp chậm nhưng an toàn

Cường giáp (hyperthyroidism) thường gây sụt cân nhanh, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, chất lượng sống của người bệnh. Vậy đâu là cách tăng cân cho người bị cường giáp an toàn, hiệu quả? Và vì sao lại gây sụt cân? Hãy cùng tìm hiểu qua chia sẻ của chuyên gia.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, Trung tâm Thông tin Y khoa Tâm Anh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Tại sao cường giáp gây sụt cân?

Hormone tuyến giáp có chức năng điều hòa quá trình trao đổi chất, ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể. Ở người bệnh, nồng độ hormone tuyến giáp cao làm tăng tốc độ trao đổi chất, khiến cơ thể đốt nhiều năng lượng hơn kể cả khi không vận động. Ngoài ra, bệnh cũng trực tiếp hoặc gián tiếp gây giảm cân thông qua các triệu chứng như:

• Thường xuyên cảm thấy bồn chồn, lo lắng, khó ngủ… dẫn đến cơ thể mệt mỏi, sụt cân.
• Đổ mồ hôi nhiều và thân nhiệt cao, gây sụt cân do dễ mất nước và cần nhiều năng lượng để duy trì thân nhiệt cao.
• Tăng nhịp tim kéo theo hoạt động tiêu hóa nhanh hơn, thức ăn có ít thời gian để chuyển hóa thành dinh dưỡng.
• Cơ thể cần quá nhiều năng lượng làm tăng tốc độ phân giải protein trong cơ thể để tạo năng lượng, dẫn đến mất cơ.

Vì các nguyên nhân trên, dù người bệnh thường thèm ăn, ăn nhiều nhưng vẫn có thể sụt cân không kiểm soát. Vậy đâu là cách tăng cân khoa học, an toàn? Hãy cùng tìm hiểu trong phần tiếp theo. (1)

Hướng dẫn cách tăng cân cho người bị cường giáp

Dưới đây là một số cách giúp tăng cân hiệu quả:

1. Kiểm soát bệnh hiệu quả

Người bệnh thường khó tăng cân nếu hormone tuyến giáp vẫn quá cao. Do đó, người bệnh cần tuân thủ dùng thuốc điều trị (thuốc kháng giáp, thuốc điều chỉnh nhịp tim…) theo chỉ định bác sĩ. Khi kiểm soát tốt bệnh, hormone tuyến giáp trở lại bình thường, người bệnh có thể dễ dàng tăng cân hơn.

2. Ăn đủ đạm

Đạm (protein) là chất dinh dưỡng chính giúp duy trì, phát triển cơ bắp. Người bệnh cần bổ sung thêm đạm lành mạnh từ thịt nạc, cá, trứng, sữa, đậu phụ, đậu nành chín kỹ, hải sản… để bổ sung đạm, hạn chế tình trạng mất cơ do cường giáp.

3. Bổ sung các chất dinh dưỡng vi lượng thiết yếu

Ngoài đạm, có nhiều chất dinh dưỡng vi lượng thiết yếu mà người bệnh cần ưu tiên bổ sung trong thực đơn như: (2)

• Kẽm: Kẽm giúp duy trì sự khỏe mạnh của hệ miễn dịch và tuyến giáp. Vi chất này có nhiều trong các loại hải sản, thịt bò, nấm, các loại hạt, sữa…
• Selen: Là chất chống oxy hóa mạnh, selen tham gia vào quá trình chuyển hóa hormone tuyến giáp, giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào và duy trì sức khỏe tuyến giáp cũng như các mô khác trong cơ thể. Tuy vậy, selen không thể tự tổng hợp bên trong cơ thể mà phải cung cấp từ bên ngoài. Thực phẩm nhiều selen gồm hạt chia, trà, hạt hướng dương, thịt bò, các loại nấm…
• Vitamin D và canxi: Bệnh có thể khiến xương yếu và giòn, vitamin D và canxi là những chất cần thiết cho việc xây dựng xương chắc khỏe. Người bệnh có thể bổ sung vitamin D và canxi thông qua sữa, trứng, các loại hạt, sữa chua, phô mai…
• Omega-3: Chất béo tốt như omega-3 giúp kháng viêm, hỗ trợ bảo vệ tuyến giáp, tăng cường sức khỏe tim mạch. Omega-3 có nhiều trong cá béo, dầu ô liu, bơ…

4. Chia nhỏ bữa ăn

Người bệnh nên ăn đủ năng lượng thông qua nhiều bữa ăn, ví dụ 3 bữa chính và thêm 2-3 bữa phụ mỗi ngày để bù cho lượng calo tiêu hao quá mức. Nên chọn các bữa phụ lành mạnh như sữa tươi, sữa chua, hạt, phô mai, trái cây chín ngọt, bánh mì nguyên cám…

5. Kết hợp tập luyện nhẹ nhàng

Bệnh này có thể khiến tim đập nhanh, dễ mệt và mất cơ bắp, dẫn đến cơ thể mệt mỏi, mất sức. Tuy nhiên, người bệnh vẫn nên tập luyện thể chất nhẹ nhàng để duy trì sức khỏe, hỗ trợ tăng cơ và ổn định cân nặng. Một số bài tập phù hợp với người bệnh như đi bộ, yoga, thiền, đạp xe…

6. Ngủ đủ giấc

Mất ngủ, lo âu, khiến cơ thể cần nhiều năng lượng hơn. Người bệnh nên cố gắng ngủ đủ giấc mỗi ngày, có thể áp dụng các phương pháp như thiền, nghe nhạc, đọc sách, hít thở sâu.. mỗi tối để giúp dễ ngủ hơn.

7. Kiểm soát căng thẳng để hạn chế tiêu hao năng lượng

Để hỗ trợ kiểm soát căng thẳng tốt hơn, người bệnh nên sắp xếp thời gian biểu hợp lý, hạn chế thức khuyên, tránh để bản thân căng thẳng kéo dài bằng cách tập thể dục, giải trí lành mạnh như đọc sách, tập yoga…

Khi nào người cường giáp nên bắt đầu kế hoạch tăng cân?

Không phải lúc nào người bệnh cũng có thể dễ dàng tăng cân như ý muốn, thậm chí có thể sụt cân không kiểm soát nếu không được can thiệp điều trị. Vậy người bệnh thường có thể bắt đầu tăng cân khi nào?

1. Khi hormone tuyến giáp đã được kiểm soát ổn định

Thời điểm dễ tăng cân nhất là khi hormone tuyến giáp đã được kiểm soát, các chỉ số tuyến giáp đã ổn định, ví dụ:

• Hormone TSH có chức năng kiểm soát hoạt động tuyến giáp, nồng độ TSH bình thường khoảng 0,4-5mIU/L. TSH có chức năng kiểm soát hormone FT4 và FT3 do tuyến giáp sản xuất.
• Chỉ số FT4 thể hiện lượng hormone T4 tự do trong máu (T4 là hormone chính của tuyến giáp), có chỉ số bình thường trong khoảng 12-22pmol/L (0.93-1.7ng/dL).
• Chỉ số FT3 thể hiện lượng hormone T3 tự do trong máu (T3 có vai trò kiểm soát quá trình trao đổi chất của cơ thể), thường nằm trong khoảng 3.5-6.5 pmol/l hoặc 2.3-4.2 pg/ml.

Khi FT4 và FT3 về mức bình thường và không còn triệu chứng (tim nhanh, run tay, sụt cân, đổ mồ hôi), người bệnh thường có thể dễ dàng kiểm soát cân nặng, cơ thể không còn dùng quá nhiều năng lượng.

2. Khi đã có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ nội tiết

Người bệnh cũng có thể bắt đầu kế hoạch tăng cân nếu bác sĩ nội tiết cho phép, ví dụ, khi liều thuốc kháng giáp đã ổn định, người bệnh không còn các triệu chứng nghiêm trọng như nhịp tim cao. Nếu vẫn đang tụt ký nhanh chóng, người bệnh cần ưu tiên bù dinh dưỡng và kiểm soát các triệu chứng bệnh thay vì mục tiêu tăng cân. Người bệnh cần tuân theo những cách tăng cân cho người bị cường giáp theo hướng dẫn của đội ngũ bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Trên đây là một số gợi ý về cách tăng cân cho người bị cường giáp, giúp người bệnh duy trì và tăng cân hiệu quả, cũng như kiểm soát triệu chứng bệnh. Tuy nhiên, người bệnh nên tham khảo và tuân theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ từ các bệnh viện uy tin trong suốt quá trình điều trị, kể cả việc có nên tăng cân hay không.