Phải chia sẻ dữ liệu cho đối thủ, thế độc quyền của Google có chấm dứt? – Tạp chí Doanh nghiệp Việt Nam

Vào ngày 2/9, thẩm phán Amit P. Mehta của Tòa án Quận Columbia đã đưa ra phán quyết dài 223 trang, kết thúc một giai đoạn của cuộc chiến pháp lý kéo dài 5 năm giữa Google và Bộ Tư pháp Mỹ. Theo đó, để giải quyết tình trạng độc quyền trong lĩnh vực tìm kiếm, Google sẽ phải chuyển giao kết quả và một số dữ liệu tìm kiếm của mình cho các công ty đối thủ đủ điều kiện. Đây là một nỗ lực nhằm tạo ra sự cạnh tranh thực sự trong một thị trường mà Google đang thống trị.

Phán quyết này được xem là một sự thỏa hiệp so với yêu cầu ban đầu của chính phủ. Bộ Tư pháp Mỹ trước đó đã đề nghị tòa án buộc Google phải bán mảng trình duyệt web Chrome và tách riêng các mảng kinh doanh khác như Android hay nền tảng quảng cáo Google Ad Manager. Chính phủ lập luận rằng chỉ có chia nhỏ Google mới có thể phá vỡ thế độc quyền, loại bỏ “người gác cổng” duy nhất kiểm soát luồng thông tin và dòng tiền quảng cáo, từ đó tạo cơ hội cho các công ty khởi nghiệp và mang lại nhiều lựa chọn hơn cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, thẩm phán Mehta đã không chấp thuận yêu cầu này.

Phản ứng trước phán quyết, giới đầu tư tỏ ra tích cực, giúp cổ phiếu Google tăng 7,2% trong phiên giao dịch ngày 2/9. Reuters đánh giá kết quả này là một “chiến thắng hiếm hoi cho Big Tech”, vì việc giữ lại Chrome và Android giúp Google loại bỏ một mối lo ngại lớn, bởi đây là những bộ phận cực kỳ quan trọng đối với hoạt động kinh doanh của công ty.

Về phía mình, Google bày tỏ lo ngại rằng việc chia sẻ dữ liệu “sẽ ảnh hưởng đến người dùng và quyền riêng tư” và cho biết công ty đang “xem xét kỹ quyết định này”. Google cũng có kế hoạch kháng cáo, điều này cho thấy vụ kiện có thể sẽ còn kéo dài trong nhiều năm tới.

Vụ kiện của Google được Bill Baer, một cựu quan chức chống độc quyền của Mỹ, nhận định là “vụ kiện chống độc quyền quan trọng nhất của thế kỷ 21”. Trước đó, thẩm phán Mehta đã ra phán quyết khẳng định “Google là một công ty độc quyền và đã hành động như vậy để duy trì thế độc quyền của mình”.

Chính phủ Mỹ đã chỉ ra rằng Google chi hàng tỷ đô la mỗi năm để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên các trình duyệt và điện thoại thông minh. Cụ thể, vào năm 2021, con số này là 26,3 tỷ USD. Bằng cách này, Google đã tạo ra một chu kỳ khép kín: vị trí hàng đầu mang lại nhiều người dùng hơn, từ đó cung cấp cho Google nhiều dữ liệu hơn để cải thiện công cụ tìm kiếm, và cuối cùng lại thu hút thêm khách hàng, kìm hãm các đối thủ cạnh tranh.

Ngoài lĩnh vực tìm kiếm, một thẩm phán khác vào tháng 4/2025 cũng ra phán quyết rằng Google đã thiết lập một “đế chế quảng cáo phi pháp”, gây tổn hại cho thị trường quảng cáo kỹ thuật số.

Mặc dù phán quyết lần này được xem là “khiêm tốn”, nó vẫn là nỗ lực quan trọng nhất nhằm thách thức sự thống trị của các công ty công nghệ lớn kể từ vụ kiện chống lại Microsoft hơn 20 năm trước. Cuộc chiến pháp lý này không chỉ là chuyện của riêng Google, mà còn là một phép thử cho cả thế giới trong việc xác định ranh giới giữa đổi mới công nghệ và độc quyền trong kỷ nguyên số.