Phi công lái chuyên cơ phục vụ Bác Hồ không nhận món quà quý giá vì lý do xúc động

Đại tá, phi công Trần Văn Đông (Trung đoàn Không quân vận tải 919, nay là Đoàn bay 919) kể, trong cuộc đời binh nghiệp, ông may mắn trở thành một trong số ít người được lựa chọn vào tổ bay chuyên cơ phục vụ Bác Hồ và Bộ Chính trị. Khi ấy, năm 1960, ông vừa tròn 28 tuổi.

Máy bay IL-14 mang số hiệu VN-C482 do Chính phủ Liên Xô tặng riêng Chủ tịch Hồ Chí Minh, được sử dụng làm các chuyến bay chuyên cơ chở Bác và các lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

VN-C482 được đưa vào khai thác từ năm 1958. Tổ bay chuyên cơ phục vụ Bác có 6 người, gồm 2 phi công Trung Quốc (lái chính), 3 phi công Việt Nam và 1 nữ tiếp viên.

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, trong 4 thành viên tổ bay người Việt Nam phục vụ Bác, giờ chỉ còn Đại tá Trần Văn Đông và tiếp viên Lê Kim Thu (nữ tiếp viên hàng không đầu tiên của Việt Nam), 2 thành viên khác đã qua đời. Dù tuổi đã cao nhưng ký ức về vị Lãnh tụ kính yêu vẫn in đậm trong tâm trí Đại tá Đông.

65 năm trước, lần đầu tiên ông Đông gặp Bác Hồ ở sân bay Gia Lâm trước khi lên đường sang Trung Quốc. Bác ân cần hỏi thăm từng thành viên tổ bay. Biết ông Đông cùng quê Nghệ An, Bác vui lắm nên những lúc rảnh rỗi Bác hay trò chuyện cùng ông.

Trong hơn 3 năm lái máy bay đưa Bác đi công tác, đi thăm đồng bào, ông càng cảm nhận rõ sự gần gũi, giản dị của Người. Những ngày được cùng ăn cơm, trò chuyện, nếp sống bình dị của Bác đã khắc sâu trong tâm trí, trở thành động lực để ông và đồng đội hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

Món quà vô giá

Ông nhớ lại một kỷ niệm: Hồi đó cả nước đều khó khăn, phi công như ông mỗi lần đi phục vụ Bác phải đến cơ quan mượn quần áo, khi thì bị dài có lúc lại bị ngắn. Sau vài chuyến công tác, Bác đều biết việc đó. 

“Một lần sang Trung Quốc, Bác gọi thư ký Vũ Kỳ vào dặn: Mai đưa Đông đi đóng một bộ quần áo vừa người. Tôi bất ngờ và xúc động lắm. Nhưng nhìn bộ quần áo đã sờn cũ của Bác, tôi không thể nhận món quà dù nó vô cùng quý giá”, ông Đông kể.

Cuối năm 1961, đoàn đại biểu Việt Nam do Bác dẫn đầu dự Đại hội lần thứ 22 Đảng Cộng sản Liên Xô. Tổ bay nhận nhiệm vụ sang Bắc Kinh đón đoàn về nước. Trên đường bay, do thời tiết xấu, máy bay phải hạ cánh tại Vũ Hán. Phía Trung Quốc đưa Bác và đoàn đi tàu hỏa từ Vũ Hán về Nam Ninh. Khi thời tiết tốt, máy bay ta bay tiếp từ Vũ Hán đến Nam Ninh đón đoàn về Hà Nội.

Khi về đến sân bay Gia Lâm, máy bay hạ cánh, lăn vào vị trí đậu và tắt máy, ông Đông ra mở cửa mời Bác xuống. 

Ông Đông kể: “Lúc ấy Bác bảo: Bác cháu ta đi công tác với nhau nhiều lần. Hôm nay, Bác muốn chụp chung với các cháu một tấm ảnh kỷ niệm, có đồng ý không? Tôi ngập ngừng thưa: Chúng cháu rất muốn, nhưng không dám thưa với Bác. Bác liền cười hiền: Muốn mà không nói thì làm sao Bác biết?”

Trong lúc chụp, có một cháu bé đứng gần đó, Bác còn gọi vào chụp cùng. Sau đó, Người dặn phóng viên in đẹp và gửi tận tay mỗi cháu một tấm. Không chỉ vậy, Bác còn tặng huy hiệu cho từng người trong tổ bay. Đó là món quà vô giá với chúng tôi”, ông Đông xúc động nhớ lại.

Sau năm 1963, do tình hình chiến sự, Đại tá Trần Văn Đông và Tổ bay không còn trực tiếp phục vụ Bác Hồ. Nhưng hình ảnh giản dị và cốt cách của Người vẫn vẹn nguyên trong tâm trí ông và đồng đội, hun đúc ý chí của những người lính phi công.

Máy bay IL-14 là loại vận tải hạng nhẹ do Liên Xô sản xuất, dài 22,31m, sải cánh 31,7m, trang bị 2 động cơ tuốc-bin cánh quạt, tốc độ tối đa 415km/h, tầm bay xa nhất 1.700km, chở 26–36 người.

Không được trang bị radar hay thiết bị hỗ trợ hạ cánh, việc điều khiển IL-14 phụ thuộc hoàn toàn vào bản lĩnh và kinh nghiệm phi công. Sau ngày đất nước thống nhất, Đoàn bay 919 tiếp tục khai thác IL-14 phục vụ tái thiết và quốc phòng cho đến năm 1981.

Máy bay IL-14 số hiệu VN-C482 đang được trưng bày tại Triển lãm “80 năm hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”, như một chứng tích sống động của một giai đoạn lịch sử, biểu tượng tinh thần độc lập, tự lực, tự cường của ngành Hàng không Việt Nam.

Xuyên đêm đưa chuyên cơ từng chở Bác Hồ sang Triển lãm quốc giaLực lượng chức năng vừa hoàn tất việc vận chuyển tàu bay IL-14, hiện vật lịch sử từng chở Bác Hồ, tới Triển lãm “80 năm hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”.