Đổi mới tư duy lập pháp đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới

Tham dự và đồng chủ trì Hội thảo có các đồng chí: Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội; Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Thị Thanh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Mai Văn Chính, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ.

Hội thảo có sự tham dự của các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội; các đồng chí Ủy viên, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Tổng Thư ký Quốc hội – Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; Tổng Kiểm toán nhà nước; các đại biểu Quốc hội chuyên trách; Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đại diện Thường trực Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, lãnh đạo Ủy ban nhân dân, Mặt trận Tổ quốc một số tỉnh, thành phố phía Bắc; đại diện lãnh đạo các cơ quan Đảng, Chính phủ, các Bộ, ngành, cơ quan ở Trung ương; lãnh đạo các Viện nghiên cứu, Trường đại học; các chuyên gia, nhà khoa học; phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí ở Trung ương và Hà Nội.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: Quốc hội

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, nhìn lại 80 năm qua, từ Quốc dân Đại hội Tân Trào – tiền thân của Quốc hội Việt Nam – đến sự ra đời của Quốc hội khóa 1 và 15 nhiệm kỳ, Quốc hội luôn đồng hành cùng dân tộc, quyết định những vấn đề trọng đại, theo ý chí và nguyện vọng của Nhân dân.

Quốc hội đã thực hiện tốt chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; ban hành 5 bản Hiến pháp; 567 luật, 236 pháp lệnh và hàng nghìn nghị quyết, tạo cơ sở pháp lý quan trọng phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xây dựng hệ thống chính trị, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại, đảm bảo việc thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Hoạt động giám sát được tăng cường, đổi mới, lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức “Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát”; nội dung giám sát tập trung vào những vấn đề thực tiễn cuộc sống, đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, thúc đẩy việc thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội.

Hoạt động đối ngoại của Quốc hội được đẩy mạnh, mở rộng, đưa ngoại giao Nghị viện đi vào chiều sâu, góp phần làm cho nhân dân thế giới và bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về đất nước, con người và nền văn hoá đặc sắc của Việt Nam chúng ta, nâng cao vai trò, vị thế của nước ta trên trường quốc tế…

Theo Chủ tịch Quốc hội, cả dân tộc đang quyết tâm thực hiện thành công mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Thực tiễn đất nước đang đặt ra những vấn đề cấp bách cần giải quyết, Nhân dân đang mong chờ và kỳ vọng vào những quyết sách của Đảng, Nhà nước, đòi hỏi Quốc hội phải tiếp tục đổi mới toàn diện, đổi mới cách nghĩ, cách làm, nâng cao năng lực lập pháp, giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Quốc hội

“Trong bối cảnh đó, việc trao đổi, thảo luận, tổng kết, đánh giá thực tiễn đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội qua 80 năm qua, xác định những thành tựu đạt được, những hạn chế, bất cập và đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm tiếp tục đổi mới tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong giai đoạn mới là yêu cầu cấp thiết, khách quan.

Đó là định hướng quan trọng để Quốc hội tiếp tục đồng hành cùng dân tộc, tiến bước vững chắc trong kỷ nguyên mới. Như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã từng phát biểu: Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế; phải dám mở đường, dám sửa đường, dám quyết định những vấn đề khó, những việc mới, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư nhìn nhận, sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới đang đặt ra yêu cầu rất cao đối với toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò, trách nhiệm to lớn của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội.

Thường trực Ban Bí thư nhấn mạnh một số nội dung cần thực hiện tốt hơn trong thời gian tới. Đó là đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện của Đảng đối với Quốc hội. Đồng thời, tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo gắn với phát huy dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân, xử lý hài hòa các mối quan hệ Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ và phát huy vị trí, vai trò của từng nhân tố này trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Đồng thời tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy lập pháp, đáp ứng các yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đồng thời phát huy dân chủ, tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Pháp luật phải khả thi, dễ thực hiện, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

Nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của các quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội. Trong quyết định các vấn đề quan trọng cần đảm bảo đồng bộ với công tác lập pháp, giám sát, tập trung vào kinh tế – xã hội, ngân sách Nhà nước, tổ chức bộ máy, các công trình, chương trình, dự án trọng điểm quốc gia, đảm bảo lợi ích chung của đất nước và phù hợp với ý chí, nguyện vọng của nhân dân.

Bên cạnh đó, chú trọng hoàn thiện cơ chế, bồi dưỡng, tăng cường công tác đại biểu, nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu Quốc hội; tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại của Quốc hội, góp phần khẳng định vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế; hoàn thiện tổ chức bộ máy, đẩy mạnh chuyển đổi số hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội…

Phát biểu đề dẫn tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh, qua 40 năm tiến hành công cuộc Đổi mới, Quốc hội tiếp tục thực hiện vai trò là cơ quan lập pháp cao nhất, dưới sự lãnh đạo của Đảng, ngày càng phát huy vai trò là thiết chế trung tâm của hệ thống chính trị trong thực hiện quyền lập hiến, lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.

Bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc, Quốc hội khoá XV đã khẳng định vị thế là chủ thể sáng tạo thể chế, kiến tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho những quyết sách chiến lược mang tính đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Đó là việc Quốc hội phát huy vai trò đầu tàu, chủ chốt trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn về thể chế, bảo đảm thể chế trở thành lợi thế và là nguồn lực cho đất nước; đổi mới mạnh mẽ tư duy pháp luật, chuyển từ tư duy không quản được thì cấm sang tư duy quản trị quốc gia thực sự kiến tạo, phục vụ phát triển.

Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đề nghị các vị đại biểu, các nhà khoa học tập trung thảo luận, tổng kết và làm sâu sắc hơn giá trị lịch sử và ý nghĩa quan trọng của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên; tổng kết thực tiễn 80 năm hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam, qua các giai đoạn lịch sử; rút ra các bài học để có thể kế thừa, vận dụng và phát triển sáng tạo trong bối cảnh mới.

Phân tích, làm rõ vai trò của Quốc hội trong việc thể chế hóa Cương lĩnh, nghị quyết của Đảng, thực hiện chức năng lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia; rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc trong đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội, vai trò của Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội qua các chặng đường phát triển của đất nước.

Đề xuất định hướng và giải pháp đổi mới hoạt động Quốc hội trong bối cảnh mới, từ việc nâng cao chất lượng đại biểu, đến ứng dụng công nghệ, cải tiến phương thức hoạt động, tăng cường tính chuyên nghiệp, hiện đại và bản lĩnh nghị trường; để Quốc hội Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò là cơ quan đại diện tập trung nhất ý chí, nguyện vọng chính đáng của Nhân dân, xứng tầm là thiết chế dẫn dắt, kiến tạo sự phát triển, thể hiện khát vọng Việt Nam hùng cường, dân chủ, văn minh, đồng hành cùng cả dân tộc tự tin, tự cường, vững bước trong kỷ nguyên mới.