Đôi dép tổ ong

blogradio.vn – Lên cấp ba, tôi bắt đầu mơ mộng: muốn có giày thể thao như bạn bè, muốn mặc đồng phục mới, muốn dùng điện thoại xịn. Tôi thấy xấu hổ với cái nghèo của mình. Xấu hổ với đôi dép tổ ong ba vẫn mang đến trường mỗi lần họp phụ huynh.

***

Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng quê nghèo thuộc miền Trung, nơi nắng gắt đủ để rát da người và mưa đủ để cuốn trôi cả đường đất. Tuổi thơ tôi gắn liền với những buổi trưa trốn ngủ trưa, những trò chơi đất cát, và… những đôi dép tổ ong màu nâu.

Ba tôi là một người đàn ông gầy gò, đen nhẻm, làm nghề phụ hồ suốt gần ba mươi năm cuộc đời. Mỗi sáng sớm, ông gánh đồ nghề đi bộ ra ngã ba đón xe lên công trình. Lúc đi, ông mang đôi dép tổ ong màu nâu. Lúc về, đôi dép ấy đã dính đầy bùn đất, mòn cả gót và cong vênh phần đế.

Tôi vẫn nhớ cảm giác lần đầu được đi đôi dép ấy, lúc tôi khoảng năm tuổi. Đôi dép quá khổ, cứ lẹp xẹp dưới chân, nhưng tôi thấy vui lắm. Tôi đi khắp sân, chạy vòng vòng quanh cây xoài già. Mỗi khi tôi suýt té, ba tôi lại cười:

– Dép lớn thì mới tập đi được xa.

Tôi không hiểu. Nhưng giờ thì tôi hiểu.

Nhà tôi nghèo. Rất nghèo. Chúng tôi không có máy lạnh, không có tivi màn hình lớn, cũng chẳng có xe máy. Mọi thứ đều là đồ “tận dụng”: bàn học cũ của anh họ, áo đồng phục xin lại từ hàng xóm, và dép – thì luôn là tổ ong.

Ba tôi nói dép tổ ong là “vật bất ly thân của người lao động”. Cứng, bền, dễ rửa, và quan trọng nhất – là rẻ.

Tôi từng ghét những đôi dép ấy. Ghét cái màu nâu cũ kỹ, ghét cái kiểu mà bạn bè hay chọc là “dép nhà nghèo”, ghét luôn cả tiếng “lọc cọc” của nó mỗi khi bước vào lớp học. Tôi ước mình có thể đi giày bata trắng như các bạn, mang cặp có hình siêu nhân, và được ba chở đi học bằng xe máy thay vì đi bộ.

Nhưng rồi, khi lớn lên, tôi nhận ra: tuổi thơ không cần phải đầy đủ, chỉ cần có người yêu thương mình theo cách riêng của họ – âm thầm và bền bỉ.

Có một lần, năm tôi học lớp 9, trời mưa lớn, tôi bị ngã xe đạp trên đường về. Ba tôi từ công trình về, thấy tôi ngồi bệt bên đường, chân trầy xước, dép đứt quai. Ông chẳng nói gì, chỉ tháo đôi dép tổ ong của mình ra, xỏ vào chân tôi, rồi cõng tôi đi bộ về nhà, chân ông dẫm lên đất sình, lạnh tái.

Tôi còn nhớ tiếng ông nói nhỏ, khẽ như mưa rơi:

– Dép có thể thay, nhưng chân con thì không.

Hôm đó, tôi khóc. Lần đầu tiên không phải vì bị đau, mà vì hiểu được rằng: tình thương không cần nói thành lời.

Lên cấp ba, tôi bắt đầu mơ mộng: muốn có giày thể thao như bạn bè, muốn mặc đồng phục mới, muốn dùng điện thoại xịn. Tôi thấy xấu hổ với cái nghèo của mình. Xấu hổ với đôi dép tổ ong ba vẫn mang đến trường mỗi lần họp phụ huynh.

Một lần, tôi lỡ lời:

– Ba đi dép này quê lắm. Người ta cười con.

Ba im lặng. Đó là lần đầu tôi thấy ánh mắt ông buồn đến vậy. Nhưng ông không trách tôi, chỉ nói:

– Sau này con đi xa, con sẽ hiểu. Người có thể chịu quê để con được ngẩng cao đầu, đó mới là thương.

Tôi đã đi xa thật. Đại học ở thành phố. Bạn bè mới. Cuộc sống mới. Tôi từng quên đôi dép tổ ong, từng giấu quê quán, từng ngượng ngùng khi nhắc đến ba mẹ làm nghề lao động.

Nhưng rồi tôi nhận ra: người ta không đáng giá qua đôi giày họ mang, mà qua con đường họ đã đi.

Năm tôi 23 tuổi, ba tôi đổ bệnh. Căn bệnh gan mà ông giấu cả nhà đã vào giai đoạn cuối. Khi tôi từ thành phố về thì ba chỉ còn da bọc xương, ánh mắt vẫn cười nhưng tay đã không còn chắc.

Tôi ngồi cạnh giường ông, nhìn đôi dép tổ ong nằm bên gầm – sờn quai, mòn đế, như chính cuộc đời ông vậy.

Ba mất vào một ngày trời rất lạnh. Ông ra đi lặng lẽ như cách ông sống – không ồn ào, không kêu ca, không phiền hà ai cả.

Tôi về quê, đi quanh sân nhà, nhìn đôi dép tổ ong của ba vẫn nằm ngay ngắn bên bậc thềm. Mà lần đầu tiên, nó không còn ai xỏ vào nữa.

Mẹ bảo:

– Đem vứt đi con ạ. Dép cũ rồi, ai mang nữa.

Nhưng tôi đã gói nó lại, để vào một chiếc hộp cũ, rồi cất kỹ trên gác mái. Không phải vì tôi mê mẩn cái hình dáng xấu xí ấy, mà vì với tôi – đó là một phần tuổi thơ, một phần ba, một phần tôi không thể đánh mất.

Giờ tôi đã đi làm, có thể mua hàng chục đôi giày đắt tiền, nhưng đôi khi vẫn lén mang một đôi dép tổ ong đi dạo quanh khu xóm nhỏ. Như một cách để nhớ lại mình đã lớn lên từ đâu, từ ai.

Tôi kể cho học trò của mình – những đứa trẻ đang lớn lên giữa thời đại đủ đầy – rằng không phải ai cũng may mắn được sinh ra trong điều kiện tốt. Nhưng ai cũng có thể chọn cách sống biết ơn.

Bởi những đôi dép rẻ tiền ngày xưa có thể không làm bạn nổi bật giữa đám đông, nhưng lại là dấu chân của tình thương – thầm lặng mà vĩnh viễn.

© Anh Kiệt – blogradio.vn

Mời xem thêm chương trình:

Sẽ Có Người Đi Cùng Bạn Đến Hết Đoạn Đường Còn Lại | Radio Tâm Sự