Gia đình ông Nguyễn Văn Thắng và bà Nguyễn Thị Hạnh, trú tại xã Quảng Trạch (tỉnh Quảng Trị), vừa có đơn gửi đến các cơ quan chức năng, đề nghị xác định rõ tình trạng pháp lý đối với phần diện tích đất tăng thêm mà gia đình đã sử dụng ổn định từ năm 2007.

Theo hồ sơ, hai ông bà là chủ sử dụng thửa đất số 749, tờ bản đồ số 09, có diện tích 330,0m² (gồm 200m² đất ở và 130m² đất trồng cây hàng năm khác), đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AH 866514 ngày 29/3/2007.

Tuy nhiên, sau khi thực hiện trích đo chỉnh lý theo hiện trạng sử dụng đất, thửa đất này được xác định lại là thửa số 89, tờ bản đồ số 27, với tổng diện tích 639,9m² — tức tăng thêm gần 310m² so với diện tích ghi trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ban đầu.

w gia dat ha noi 2589 184 (1).jpg
Ảnh minh họa: Hoàng Hà.

Phần diện tích đất tăng thêm được xác định bao gồm: 290,6m² đất trồng cây hàng năm khác, có nguồn gốc từ việc gia đình lấn đất về phía Đông và sử dụng ổn định từ năm 2007; cùng với 19,3m² ban đầu cũng là đất lấn chiếm, sau đó được hộ gia đình tự ý chuyển mục đích sử dụng sang đất ở và xây dựng nhà trên phần đất này từ năm 2008.

Ngày 16/5/2025, Hội đồng đăng ký đất đai xã Quảng Xuân đã lập biên bản xác nhận nguồn gốc và thời điểm sử dụng đối với toàn bộ phần diện tích tăng thêm nêu trên.

Đáng chú ý, theo kết quả xác minh của chính quyền địa phương, hành vi lấn đất và xây dựng nhà ở của hộ gia đình trong giai đoạn 2007–2008 không bị lập biên bản vi phạm, cũng không có bất kỳ quyết định xử phạt hành chính nào được ban hành trong suốt thời gian dài kể từ đó.

Gia đình ông Thắng và bà Hạnh khẳng định việc sử dụng phần đất tăng thêm là ổn định, không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất hiện hành, đồng thời đề nghị cơ quan chức năng xác định rõ liệu hành vi vi phạm (nếu có) còn trong thời hiệu xử phạt hành chính hay không, căn cứ theo quy định tại Nghị định số 123/2024/NĐ-CP của Chính phủ.

Vẫn bị xử phạt và có thể xem xét hợp thức hóa nếu đủ điều kiện

Liên quan đến nội dung kiến nghị của công dân, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Căn cứ khoản 3 Điều 3 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP, hành vi lấn, chiếm đất được xem là hành vi đang diễn ra nếu chưa được pháp luật công nhận hoặc chưa bị xử lý, dù đã xảy ra từ trước đó.

Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 3 của cùng Nghị định quy định rõ: Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi đang diễn ra là 2 năm kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm.

Đối chiếu với biên bản xác nhận của Hội đồng đăng ký đất đai xã Quảng Xuân lập ngày 16/5/2025, thời điểm phát hiện hành vi lấn đất và tự ý chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình ông Nguyễn Văn Thắng được xác định là ngày 16/5/2025. Do đó, tính đến thời điểm hiện tại, hành vi vi phạm vẫn còn trong thời hiệu xử phạt theo quy định.

Tuy nhiên, dù thời hiệu xử phạt vẫn còn hiệu lực, các chuyên gia pháp lý cho rằng cơ quan chức năng cần xem xét toàn diện các yếu tố trước khi đưa ra hình thức xử lý, bao gồm: mức độ vi phạm (có lấn vào đất công, đất quy hoạch hay không), thời gian sử dụng thực tế ổn định, không có tranh chấp và mức độ phù hợp với quy hoạch sử dụng đất hiện hành.

Trên cơ sở kết quả xác minh và đề xuất của chính quyền địa phương, UBND xã có thể xem xét áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với hành vi vi phạm, đồng thời hướng dẫn hộ gia đình thực hiện thủ tục đăng ký bổ sung diện tích tăng thêm vào Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu đáp ứng đủ điều kiện hợp thức hóa theo quy định pháp luật.

Thực tế, tại nhiều khu vực nông thôn và ven đô, tình trạng người dân tự ý lấn đất, xây dựng trên phần diện tích chưa được chuyển mục đích sử dụng là khá phổ biến. Sau nhiều năm sử dụng ổn định, không xảy ra tranh chấp, các hộ dân mới tiến hành làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận hoặc đề nghị điều chỉnh diện tích đất.

Với việc Nghị định số 123/2024/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực, các hành vi lấn chiếm đất, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép – dù đã diễn ra từ lâu – vẫn có thể bị xử phạt nếu chưa bị phát hiện hoặc vẫn đang được xác định là hành vi vi phạm đang tồn tại. Do đó, người dân cần chủ động rà soát, kê khai lại hiện trạng sử dụng đất và làm việc với cơ quan chuyên môn để được hướng dẫn giải quyết đúng theo quy định pháp luật hiện hành.

Diễn biến bất ngờ vụ xây nhầm nhà trên đất người khác ở Hải PhòngMặc dù đã thừa nhận việc xây dựng nhầm trên đất của bà Loan, gia đình ông Hữu vẫn tiếp tục hoàn thiện ngôi nhà, đề nghị mua lại mảnh đất và gửi đơn kháng cáo bản án sơ thẩm của tòa án.
Người dân có thể được miễn tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích trong hạn mứcDự thảo Luật Đất đai sửa đổi quy định, chuyển mục đích trong hạn mức đất ở được miễn tiền sử dụng đất; vượt hạn mức phải nộp 30–50%.