Loại quả có cái tên nên thơ là đặc sản nổi tiếng Sóc Trăng, cả quả và cây lá đều tỏa mùi thơm lạ khiến nhiều người tò mò

Sóc Trăng từ lâu được biết đến là vùng đất giàu truyền thống văn hóa, đa dạng bản sắc ẩm thực và phong phú nguồn nông sản địa phương. Bên cạnh những loại trái cây quen thuộc của miền Tây Nam Bộ như xoài, nhãn, sầu riêng hay vú sữa, những năm gần đây, một cái tên mới dần gây chú ý và được nhắc đến nhiều trong danh mục đặc sản Sóc Trăng: trái hồng nhung. Đây là loại quả không chỉ hấp dẫn bởi hương vị ngọt thanh, thơm dịu, mà còn mang giá trị văn hóa và kinh tế rõ rệt, gắn liền với câu chuyện bảo tồn và phát triển nông sản địa phương.

Hồng nhung vốn là một loại cây thân gỗ, thuộc họ thị, còn được nhiều nơi gọi là thị Philippines. Cây có tán lá xanh tốt, rộng, ít bị sâu hại và hiếm khi rụng lá. Đặc điểm này giúp cây vừa mang giá trị cảnh quan, vừa dễ dàng phát triển ở nhiều vùng khí hậu khác nhau, đặc biệt là điều kiện đất đai trù phú ở miền Tây Nam Bộ. Trái hồng nhung khi còn non có màu xanh nhạt, dần chuyển vàng, và khi chín đỏ thẫm, hình dáng trông giống quả đào nhỏ, trên vỏ có lớp lông mịn như nhung. Chính lớp lông này tạo nên tên gọi của loài cây, song đồng thời cũng là chi tiết khiến người ăn cần cẩn trọng khi thưởng thức.

Theo người dân Sóc Trăng, hồng nhung trước đây chủ yếu được trồng làm cảnh, đặc biệt là trong khuôn viên các ngôi chùa. Điển hình là chùa Bốn Mặt, nơi từng có những cây hồng nhung tỏa bóng mát, cho ra trái chín đỏ rực mỗi độ hè về. Vào thời điểm đó, hồng nhung chưa được biết đến rộng rãi như một loại trái cây có giá trị kinh tế, mà chỉ đơn giản là cây đẹp, tỏa hương thơm và mang đến vị ngọt cho lũ trẻ trong làng. Trẻ con thường tụ tập dưới gốc cây để tránh nắng, nhặt những trái rụng xuống mà thưởng thức. Khách thập phương khi viếng cảnh chùa cũng bất ngờ bởi mùi hương trái chín lan tỏa, dần dần quan tâm và tìm mua cây giống về trồng.

Khoảng 5–6 năm trở lại đây, nhu cầu tìm mua hồng nhung tăng mạnh. Ban đầu, khách du lịch và phật tử khi đến Sóc Trăng mới chỉ muốn mua cây về làm kiểng vì lá, cành, hoa, quả đều có mùi thơm dễ chịu. Sau đó, cùng với sự lan tỏa thông tin từ người trồng đến người tiêu dùng, trái hồng nhung dần được công nhận là loại quả ăn ngon, sạch và có hương vị đặc trưng không trộn lẫn. Từ chỗ chỉ là cây cảnh trong chùa, hồng nhung đã bước ra thị trường với vai trò vừa là cây công trình, vừa là cây ăn trái đặc sản.

Một trong những ưu điểm nổi bật của hồng nhung là khả năng ra hoa quanh năm. Hoa thường nở rộ trong khoảng 10–15 ngày, sau đó đậu quả, và mùa trái chín tập trung từ tháng 5 đến tháng 11 hằng năm. Quả hồng nhung có hình trứng tròn, lớp vỏ mỏng phủ lông nhung màu đỏ nâu khi chín. Thịt quả mềm, thơm dịu, vị ngọt thanh, dễ ăn. Hiện nay, có hai giống trái hồng nhung: loại có hạt và loại không hạt. Với loại không hạt, hương vị càng được đánh giá cao vì tiện lợi cho người thưởng thức.

Tuy nhiên, khi ăn trái hồng nhung, người dùng cần chú ý xử lý đúng cách. Lớp lông nhung mịn trên vỏ có thể gây ngứa nếu tiếp xúc trực tiếp với da, do đó cần chà sạch hoặc gọt bỏ lớp vỏ mỏng trước khi ăn. Trái hồng nhung có thể ăn trực tiếp khi chín tới, hoặc ướp lạnh để tăng cảm giác tươi mát. Nhiều người nhận xét rằng hương vị của hồng nhung vừa gần gũi như trái thị truyền thống, vừa mang nét riêng biệt nhờ mùi thơm thanh và độ ngọt nhẹ, không gắt.

Đối với người trồng, cây hồng nhung được đánh giá là loại cây dễ chăm sóc nhưng cần lưu ý một số yếu tố kỹ thuật. Người dân Sóc Trăng cho biết, để cây phát triển tốt, nên trồng vào mùa mưa, chọn đất cao ráo để tránh ngập úng, đồng thời hạn chế ánh nắng gắt chiếu trực tiếp lên cây vì dễ gây cháy lá. Sau khoảng 3–4 năm, cây bắt đầu cho trái, tùy thuộc vào điều kiện đất đai. Đáng lưu ý, không phải cây nào cũng đậu quả, bởi có những cây đực chỉ ra hoa mà không kết trái. Vì vậy, khi trồng quy mô lớn, nông dân thường kết hợp nhiều cây để bảo đảm tỷ lệ thu hoạch ổn định.

Nắm bắt nhu cầu ngày càng cao, nhiều hộ gia đình ở Sóc Trăng đã bắt đầu trồng hồng nhung không chỉ để lấy bóng mát mà còn để thu hoạch trái và ươm giống. Thực tế cho thấy, có hộ chỉ trồng vài cây trong vườn, nhưng cũng có hộ mạnh dạn đầu tư vài trăm cây để bán trái và bán giống. Một số thương lái đã kịp thời đưa hồng nhung vào danh mục cây công trình, đồng thời mở rộng thị trường tiêu thụ cây giống ở nhiều tỉnh thành. Hiện nay, mỗi năm Sóc Trăng có thể cung ứng ra thị trường hàng chục nghìn cây giống hồng nhung, giá dao động từ 30.000 đến 400.000 đồng/cây tùy kích thước. Trái hồng nhung chín thương phẩm đang được bán với giá từ 50.000 đến 70.000 đồng/kg, được nhiều người tiêu dùng ở cả miền Tây lẫn các đô thị lớn ưa chuộng.

Một điểm đáng chú ý là cây hồng nhung hoàn toàn được trồng tự nhiên, không sử dụng phân bón hay thuốc hóa học trong quá trình chăm sóc. Điều này giúp trái hồng nhung giữ được độ sạch và an toàn, phù hợp xu hướng tiêu dùng hiện nay. Bên cạnh giá trị ẩm thực, hồng nhung còn mang lại lợi ích kinh tế bền vững. Nhiều gia đình ở Sóc Trăng đã coi đây là cây sinh kế, vừa có thể bán trái, vừa lấy hạt ươm giống, tạo nguồn thu nhập ổn định.

Hiện tại, Sóc Trăng đang triển khai đưa hồng nhung vào danh mục sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm), nhằm khẳng định thương hiệu nông sản địa phương và mở rộng khả năng tiếp cận thị trường. Đây là bước đi quan trọng giúp nâng tầm giá trị của loại trái cây vốn từng chỉ hiện diện trong khuôn viên chùa, trở thành đặc sản có tiềm năng xuất khẩu. Bên cạnh đó, việc quảng bá hồng nhung cũng góp phần làm phong phú thêm hình ảnh du lịch Sóc Trăng – một vùng đất không chỉ nổi tiếng với chùa chiền, lễ hội và văn hóa Khmer, mà còn hấp dẫn bởi những loại trái cây độc đáo.

Từ góc độ phát triển nông nghiệp, hồng nhung cho thấy khả năng thích ứng cao với khí hậu miền Tây, ít sâu bệnh, dễ trồng, cho năng suất ổn định. Kết hợp với nhu cầu tiêu thụ ngày càng lớn, đây có thể trở thành cây trồng chiến lược, vừa đảm bảo lợi ích kinh tế, vừa tạo cảnh quan xanh, thân thiện môi trường. Những năm gần đây, sự “lên ngôi” của hồng nhung cho thấy tiềm năng đa dạng hóa sản phẩm nông sản, thay vì chỉ tập trung vào những loại cây ăn trái đã quen thuộc.

Với hương thơm quyến rũ, vị ngọt thanh dễ chịu, vẻ ngoài đẹp mắt, cùng sự gắn bó với đời sống văn hóa tâm linh của người dân Sóc Trăng, hồng nhung xứng đáng là “món quà thiên nhiên” của miền Tây. Nếu được định hướng và đầu tư đúng cách, hồng nhung hoàn toàn có thể vươn ra khỏi biên giới tỉnh Sóc Trăng, góp mặt trong bản đồ nông sản đặc sắc của cả nước, thậm chí hướng đến xuất khẩu.

Cây hồng nhung, với tất cả những giá trị về ẩm thực, cảnh quan và kinh tế, đã và đang khẳng định vị trí trong đời sống người dân Sóc Trăng. Từ chỗ chỉ là bóng mát trong sân chùa, nay hồng nhung đã trở thành loại cây đặc sản mang thương hiệu địa phương, góp phần đa dạng hóa nguồn nông sản miền Tây Nam Bộ. Với định hướng phát triển sản phẩm OCOP, sự đồng hành của chính quyền và người dân, cây hồng nhung hứa hẹn sẽ tiếp tục vươn xa, vừa gìn giữ nét đặc trưng vùng miền, vừa mang lại sinh kế bền vững cho người trồng.

Loại quả chỉ có ở Ninh Thuận: Mọc dại trên rừng không cần chăm sóc, mùi thơm phức ăn một lần là mê

Ít ai biết rằng, bên cạnh nho và táo – những nông sản đã trở thành thương hiệu – Ninh Thuận còn sở hữu một loại trái cây mới lạ, đặc biệt và chỉ có…

Bấm xem >>

Đặc sản 4 phương