Hạt cơm phẳng: Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả

Hạt cơm phẳng là một dạng mụn cóc do virus HPV gây ra, thường xuất hiện ở mặt, cổ, mu bàn tay hoặc cẳng chân. Khác với những loại mụn cóc thông thường, hạt cơm phẳng có kích thước nhỏ, bề mặt nhẵn, màu gần giống da và thường mọc thành cụm. Tuy không gây nguy hiểm đến sức khỏe, nhưng sự xuất hiện của chúng lại ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ và gây tâm lý tự ti cho người mắc.

Hạt cơm phẳng là gì?

Hạt cơm phẳng (tên khoa học: Verruca plana) là một dạng mụn cóc do virus HPV gây ra, có hình dạng khá đặc biệt so với các loại mụn cóc thông thường. Khác với mụn cóc thường gồ ghề, hạt cơm phẳng có kích thước nhỏ, chỉ khoảng 2 – 4mm, bề mặt nhẵn, dẹt và thường mọc thành từng cụm từ vài nốt đến hàng chục nốt. Vị trí xuất hiện phổ biến là ở mặt, mu bàn tay, cẳng tay, chân, thậm chí có thể thấy ở cổ hoặc vùng ngực trên. Mặc dù không gây đau hay ngứa, nhưng sự hiện diện của hạt cơm phẳng ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ, đặc biệt khi xuất hiện ở vùng da dễ nhìn thấy như khuôn mặt. Chính vì vậy, nhiều người tìm đến các phương pháp y khoa hiện đại để loại bỏ.

Nguyên nhân gây hạt cơm phẳng

Hạt cơm phẳng hình thành do nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus). Virus này có thể xâm nhập và phát triển trong lớp biểu bì của da qua nhiều con đường khác nhau:

• Tiếp xúc trực tiếp: Khi chạm hoặc sờ vào vùng da có mụn cơm, virus có thể truyền sang người khác.
• Qua đồ dùng cá nhân: Khăn mặt, dao cạo, bàn chải đánh răng hoặc bất kỳ vật dụng nào có dính virus đều có nguy cơ lây nhiễm.
• Tự lây lan: Người bệnh vô tình gãi hoặc chà xát vùng da bị hạt cơm phẳng, khiến virus lan sang các vùng da lành.
• Suy giảm miễn dịch: Những người có hệ miễn dịch yếu, đang mắc bệnh mạn tính hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị HPV tấn công hơn.

Hạt cơm phẳng có nguy hiểm không?

Xét về bản chất, hạt cơm phẳng được coi là lành tính và có thể tự biến mất sau một thời gian, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch khỏe mạnh. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chúng hoàn toàn vô hại. Trên thực tế, hạt cơm phẳng có thể gây ra nhiều vấn đề:

• Ảnh hưởng đến thẩm mỹ: Khi mọc ở mặt hoặc tay, chúng khiến người bệnh cảm thấy kém tự tin trong giao tiếp.
• Dễ lây lan: Nếu không điều trị, hạt cơm phẳng có thể lan rộng nhanh chóng sang các vùng da khác hoặc lây cho người xung quanh.
• Tác động đến tâm lý: Việc phải sống chung với hạt cơm phẳng lâu dài có thể khiến người bệnh cảm thấy lo lắng, mặc cảm.

Vì vậy, mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng việc nhận biết sớm, thăm khám và điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa lây lan, hạn chế tái phát và cải thiện thẩm mỹ da.

Các phương pháp điều trị hạt cơm phẳng

Hạt cơm phẳng thường có kích thước nhỏ chỉ khoảng 2 – 4mm, bề mặt nhẵn và phẳng, khác biệt rõ với mụn cóc thông thường vốn gồ ghề. Màu sắc của chúng khá đa dạng, có thể là vàng nhạt, hồng, xám hoặc nâu, đôi khi gần giống với màu da thật nên khó nhận biết. Các nốt này thường mọc thành từng cụm, tập trung ở những vùng dễ lộ như mặt, mu bàn tay, cẳng tay hoặc chân.

Mặc dù hạt cơm phẳng thường lành tính và có thể tự biến mất, nhưng nhiều trường hợp cần can thiệp y tế khi tổn thương lan rộng, ảnh hưởng thẩm mỹ hoặc tái phát nhiều lần. Có nhiều phương pháp điều trị phổ biến hiện nay, mỗi cách có ưu và nhược điểm riêng.

Sử dụng axit salicylic

Axit salicylic là thành phần quen thuộc trong các loại thuốc trị mụn cóc không kê đơn. Dạng bào chế đa dạng gồm kem, gel hoặc miếng dán. Khi bôi thường xuyên, hoạt chất giúp làm bong lớp sừng trên da, từ đó loại bỏ hạt cơm dần dần. Phương pháp này tiện lợi, chi phí thấp nhưng cần kiên trì trong vài tuần mới thấy hiệu quả.

Điều trị bằng Cantharidin

Cantharidin được chiết xuất từ bọ cánh cứng, thường do bác sĩ trực tiếp thoa lên da. Chất này tạo mụn nước quanh hạt cơm, sau đó vùng da bị bong ra và lấy đi tổn thương. Ưu điểm là ít để lại sẹo, nhưng có thể gây cảm giác rát nhẹ và chỉ nên thực hiện tại cơ sở y tế.

Phương pháp áp lạnh

Cryotherapy là biện pháp làm đông lạnh hạt cơm bằng nitơ lỏng. Sau vài ngày, mô da chết sẽ bong ra tự nhiên. Áp lạnh tại phòng khám thường hiệu quả hơn so với sản phẩm xịt đông lạnh bán sẵn, vì nhiệt độ tạo ra đủ sâu để phá hủy mô bệnh. Điểm hạn chế là có thể gây đau nhẹ và nguy cơ để lại sẹo nếu thực hiện sai cách.

Chiếu tia laser

Điều trị bằng laser CO2 hoặc laser xung nhuộm màu giúp phá hủy mô chứa virus HPV một cách chính xác. Đây là phương pháp hiện đại, ít xâm lấn và cho kết quả nhanh. Tuy nhiên, chi phí cao hơn so với điều trị thông thường, nên thường được cân nhắc với các trường hợp tái phát hoặc lan rộng.

Tiểu phẫu

Trong những trường hợp hạt cơm phẳng không đáp ứng với các cách trên, bác sĩ có thể chỉ định tiểu phẫu. Kỹ thuật bao gồm đốt điện hoặc phẫu thuật lạnh để loại bỏ hẳn mô bệnh. Phương pháp này triệt để nhưng có nguy cơ để lại sẹo và cần thời gian hồi phục lâu hơn.

Phòng ngừa và chăm sóc da khi bị hạt cơm phẳng

Phòng ngừa hạt cơm phẳng chủ yếu tập trung vào việc hạn chế sự lây lan và tái nhiễm virus HPV. Vì virus phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt, bạn nên giữ cho da luôn khô ráo, đặc biệt ở những vùng có mụn cơm. Nếu đã xuất hiện hạt cơm phẳng, tuyệt đối không chà xát hay gãi vì có thể làm virus lây sang các vùng da khác. Sau khi chạm vào mụn cóc, hãy rửa tay sạch sẽ để ngăn nguy cơ lây nhiễm.

Hầu hết các chủng HPV gây hạt cơm phẳng (như type 3, 10, 28 và 49) đều lành tính, tuy nhiên vẫn có những loại HPV khác có khả năng gây ung thư, nhất là khi ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục. Vì vậy, ngoài việc giữ vệ sinh cơ thể, che chắn và chăm sóc tốt các vết thương hở, bạn cũng cần thực hành tình dục an toàn để hạn chế lây nhiễm. Một trong những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất hiện nay là tiêm vắc xin HPV, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiều chủng virus nguy hiểm, trong đó có cả loại gây ra hạt cơm phẳng.

Hạt cơm phẳng là bệnh da liễu phổ biến, thường không nguy hiểm nhưng dễ lan rộng và gây mất tự tin cho người bệnh. Chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn nhanh chóng lấy lại làn da khỏe mạnh, mịn màng.