Định hướng các trường đại học theo khối ngành chuyên sâu, tránh đào tạo tràn lan

Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8 đã thảo luận về các nhóm vấn đề. Trong lĩnh vực văn hoá, xã hội, các đại biểu đã cho ý kiến về một số dự án luật trong lĩnh vực giáo dục: Luật sửa đổi, bổ sung một s

ố điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); Luật Phòng, chống ma tuý (sửa đổi). Trong đó, vấn đề sách giáo khoa, kỳ thi tốt nghiệp THPT… được nhiều đại biểu quan tâm.

Quy định một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất

Theo đại biểu Nguyễn Thị Sửu, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Huế, việc quy định một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc là giải pháp tốt để bảo đảm công bằng, phù hợp thực tiễn Việt Nam, nhưng cần bổ sung tính linh hoạt cho vùng dân tộc thiểu số, vùng khó khăn.

Nữ đại biểu đề nghị quy định khuyến khích các địa phương biên soạn bổ sung nội dung phù hợp với địa phương để phục vụ đặc thù vùng miền sau khi được cơ quan thẩm quyền phê duyệt, đồng thời quy định tiêu chí cụ thể về thẩm định tài liệu địa phương.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh Quốc hội

Cùng quan tâm đến sách giáo khoa, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng, quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất và chuyển thẩm quyền phê duyệt tài liệu địa phương cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh là xu hướng đúng.

Đồng thời, đại biểu cho rằng, cần quy định rõ về lộ trình miễn phí sách giáo khoa nếu có và nguồn ngân sách để thực hiện. Đối với tài liệu địa phương thì cần có quy định rõ trình tự thẩm định công khai hồ sơ thẩm định và trách nhiệm pháp lý của Hội đồng thẩm định cấp tỉnh.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên cho biết, ông cơ bản nhất trí với quy định: “Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong toàn quốc, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục chất lượng hiện đại, phù hợp với mục tiêu giáo dục”; Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bỏ cụm từ “bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục” vì Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong toàn quốc đã bao hàm ý này. Đối với quy định phải thực hiện các giải pháp xã hội hóa về sách giáo khoa, đại biểu cho rằng, chỉ nên quy định là “thực hiện các giải pháp xã hội hóa về sách giáo khoa bảo đảm tính bền vững và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục” là đã đầy đủ và khả thi, đưa từ “phù hợp” vào sẽ rất khó triển khai thực hiện.

Nên giữ kỳ thi tốt nghiệp THPT

Cho ý kiến về việc giữ kì thi tốt nghiệp THPT, đại biểu Trần Văn Lâm, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh nhìn nhận, để đảm bảo tính tối ưu, cơ quan soạn thảo cần phải làm rõ ưu, nhược điểm từng phương án.

Đại biểu dự hội nghị. Ảnh: Quốc hội

“Quan trọng nhất là dù theo hướng nào thì vẫn phải đáp ứng được là yêu cầu, mục tiêu chúng ta đặt ra là nâng cao chất lượng giáo dục nâng cao hiệu quả của giáo dục. Nếu như giữ khâu đánh giá mà đảm bảo được chất lượng thì phải giữ. Còn nếu bỏ đánh giá đi mà chất lượng vẫn đảm bảo thì chúng ta cân nhắc bỏ”, đại biểu Trần Văn Lâm nói.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị vẫn tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông. “Việc tổ chức kỳ thi không chỉ để đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thông của học sinh, cung cấp dữ liệu thông tin tham khảo cho các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh, quan trọng hơn, việc tổ chức kỳ thi quốc gia chung sẽ tạo nên một chuẩn đo lường khách quan hơn.

Một khi đã tạo ra chuẩn đo lường khách quan để đánh giá năng lực học sinh, việc gắn kỳ thi này với việc xét tuyển đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp hiện nay càng phù hợp. Do vậy, theo tôi, không nên tách kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học. Tuy nhiên, tôi cũng đề nghị nên cải tiến để kỳ thi gọn nhẹ nhưng đánh giá được năng lực toàn diện của học sinh”, đại biểu nêu rõ.

Phát biểu giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng, việc duy trì kỳ thi trung học phổ thông tại thời điểm này là rất cần thiết. Ngoài việc kiểm tra xem người học đã đạt chuẩn tốt nghiệp chưa, nó còn là căn cứ để có một đánh giá khách quan về học sinh đã đạt chuẩn như thế nào, đã đáp ứng được các yêu cầu chuẩn đề ra ra sao ở từng nhóm học sinh, ở các vùng miền.

“Đó không chỉ là chuẩn tốt nghiệp cho người học, cũng không chỉ là căn cứ cho việc xét đầu vào của các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, mà còn là các căn cứ để làm chính sách, điều chỉnh các chính sách đối với cả hệ thống giáo dục phổ thông, chứ không chỉ có câu chuyện tốt nghiệp”, Bộ trưởng cho biết.

Tránh đào tạo tràn lan

Góp ý Luật Giáo dục Đại học, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh mong muốn dự thảo Luật bổ sung thêm một điều liên quan đến vấn đề quy hoạch giáo dục đại học. Theo đó, sẽ có hai loại hình trường đại học là trường đa ngành và trường đơn ngành.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Quốc hội

Theo nữ đại biểu, cần định hướng các trường đại học theo khối ngành chuyên sâu, tránh sự đào tạo tràn lan như hiện nay. Hiện tại, các trường đại học đều được tự do mở các mã ngành đào tạo. Ví dụ, trường kỹ thuật cũng mở các mã ngành kinh tế, hay trường kinh tế cũng mở các mã ngành khác hoặc một số ngành không liên quan. Như vậy, có thể dẫn đến đào tạo tràn lan. Nếu quy định các trường đại học đa ngành và đơn ngành, có thể tập trung vào một lĩnh vực cụ thể và sẽ phát huy được năng lực của đội ngũ, cũng như trường đào tạo.

Đồng tình với việc giao Chính phủ quy định chi tiết về thành lập, sáp nhập, chia tách, giải thể cơ sở giáo dục đại học và cho phép đình chỉ hoạt động đào tạo, tuy nhiên theo đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ, việc này sẽ liên quan đến quyền lợi của đội ngũ giáo viên, người lao động. Do đó cần có quy định mang tính nguyên tắc trong dự thảo Luật và cần có Nghị định kèm theo để đội ngũ cán bộ, viên chức yên tâm.

Trước ý kiến một số đại biểu băn khoăn về quy định cho phép các trường đại học được tổ chức đào tạo ở những trình độ khác, trong đó có giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, trước đây, nhiều trường đại học đã từng đào tạo các bậc cao đẳng, giáo dục nghề nghiệp; thông lệ quốc tế cũng cho thấy mô hình này phổ biến.

Tuy nhiên, nếu mở rộng ồ ạt sẽ ảnh hưởng đến hệ thống giáo dục nghề nghiệp.

Vì vậy, định hướng là chỉ cho phép một số trường, trong những ngành nghề đặc thù như công nghệ, kỹ thuật, chuyên môn chuyên sâu – nơi thế mạnh của các trường đại học được phát huy hiệu quả.

“Không phải cơ sở giáo dục đại học nào cũng được đào tạo các trình độ giáo dục nghề nghiệp. Chỉ được đào tạo ở một số trường và một số lĩnh vực”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nêu rõ.