Hướng dẫn chọn mainboard khi build PC cho người mới

Việc chọn mainboard khi build PC là bước khởi đầu quan trọng, quyết định khả năng tương thích và nâng cấp của toàn bộ hệ thống. Đối với những người mới bắt đầu, bo mạch chủ có vẻ phức tạp với nhiều loại chipset và kích thước khác nhau. Trong bài viết này, Phong Vũ Tech News sẽ giúp bạn hiểu rõ các tiêu chí cốt lõi để chọn mainboard khi buil PC, đảm bảo dàn máy tính hoạt động ổn định và đáp ứng đúng nhu cầu sử dụng.

I. Các tiêu chí chọn mainboard phù hợp để build PC

Nếu bạn đang phân vân không biết nên chọn mua Mainboard khi build PC dựa theo những tiêu chí nào thì đừng bỏ qua những chia sẻ dưới đây. Trong nội dung này, bạn sẽ dễ dàng tìm ra được những gợi ý để tìm được chiếc mainboard phù hợp với nhu cầu và ngân sách của mình.

1. Socket

Đầu tiên để chọn mua Mainboard khi build PC bạn sẽ phải xác định xem mình muốn mua CPU của Intel hay AMD để lựa chọn mua mainboard có socket phù hợp. Ở thời điểm hiện tại thì các CPU phổ biến của Intel đang sử dụng socket LGA 1700 và LGA 1851. Đối với AMD thì socket phổ biến sẽ là AM5 (cho Ryzen 7000 series trở lên).

Việc lựa chọn chính xác loại socket hỗ trợ cho CPU mà bạn muốn mua là rất quan trọng, chọn sai socket với CPU sẽ khiến cho mainboard không nhận diện được CPU, thậm chí là gây ra các hư hại đáng tiếc về phần cứng. Để biết được socket của mainboard có tương thích với CPU hay không, bạn nên tham khảo kĩ thông tin từ các nhà sản xuất CPU là Intel, AMD và các nhà sản xuất mainboard như ASUS, ASRock, GIGABYTE, EVGA, MSI, hoặc tham khảo các kĩ thuật viên để có được thông tin chính xác nhất nhé.

2. Chi phí

Tiếp đến sẽ là đương nhiên sẽ là việc bạn muốn chi bao nhiêu tiền vào mua mainboard, tuy nhiên việc này là 1 điều không hề đơn giản. Quá mắc sẽ làm bạn phải cắt giảm chi phí của các linh kiện khác, quá rẻ thì khả năng nâng cấp sẽ bị giới hạn đi đáng kể. Đầu tiên bạn sẽ phải dựa vào nhu cầu sử dụng của mình, bạn có nhu cầu chơi các tựa game cấu hình cao ko, có ép xung ko, có sử dụng để chạy máy ảo, render, biên tập video không hay bạn đơn giản chỉ có nhu cầu giải trí nhẹ nhàng.

Với nhu cầu cơ bản như học tập, làm việc văn phòng, giải trí nhẹ nhàng, bạn có thể chọn chipset A520 (AMD) hoặc H610 (Intel). Nếu bạn chơi game tầm trung hoặc làm đồ họa cơ bản, B550 / B650 (AMD) hoặc B660 / B760 (Intel) là lựa chọn cân bằng giữa hiệu năng và giá thành. Đặc biệt với người dùng chuyên nghiệp, làm việc nặng như render, thiết kế, bạn nên hướng tới X670 / X870 (AMD) hoặc Z790 / Z870 (Intel) để có nhiều lane PCIe, hỗ trợ RAM và SSD tốc độ cao.

3. Khả năng hỗ trợ

Khả năng hỗ trợ của mainboard là khá quan trọng, nhưng cũng đừng vì thế mà chọn mua 1 chiếc mainboard cao cấp chuyên dụng cho ép xung và có số lượng lớn các cổng cắm (SATA, PCI) trong khi bạn chỉ sử dụng để chơi game. Hay nếu như chỉ vì cố gắng tiết kiệm càng nhiều càng tốt, bạn vô tình chọn mua mainboard có khả năng hỗ trợ rất ít để rồi sau 1 thời gian sử dụng mới phát hiện ra rằng bạn không thể gắn thêm M.2 SSD hay card mở rộng.

Tóm lại, để trả lời cho vấn đề này sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc bạn cân đối nhu cầu sử dụng của mình như thế nào, dự định gắn thêm linh kiện trong tương lai ra sao.

4. Kích thước

Dù bạn có sử dụng platform của AMD, Intel hay bất kì hãng nào đi nữa thì cũng sẽ chỉ có 4 loại kích thước mainboard phổ biến trên thị trường hiện nay là mini-ITX, micro-ATX, ATX và E-ATX. Việc chọn kích thước để mua mainboard náo sẽ phụ thuộc rất nhiều vào khả năng hỗ trợ của case máy tính và số lượng thiết bị mà bạn cần sử dụng.

Đối với đa số người sử dụng sẽ lựa chọn 2 loại kích thước micro-ATX và ATX do khả năng hỗ trợ gắn thêm linh kiện rất tốt đồng thời vẫn giữ được kích thước phù hợp và tương thích với hầu hết các case máy tính hiện nay.

Trong khi đó, mini-ITX và E-ATX chỉ phù hợp với một số người dùng nhất định. Mini-ITX thường sẽ chỉ phù hợp với các bộ máy nhỏ gọn, đánh đổi lại khả năng mở rộng rất hạn chế, trong khi E-ATX lại hướng tới những người sử dụng cao cấp và đa phần người sử dụng bình thường gần như không thể sử dụng hết khả năng mở rộng của những chiếc mainboard này.

5. Ép xung

Lựa chọn mua Mainboard khi build PC để ép xung là 1 việc mất rất nhiều thời gian để tìm hiểu, nghiên cữu kĩ lưỡng bởi vì có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng hỗ trợ ép xung của 1 chiếc mainboard. Bạn sẽ phải chú ý đến bộ cấp nguồn, tản nhiệt, BIOS và rất nhiều thứ nhỏ nhặt khác đòi hỏi bạn phải là 1 người am hiểu về kĩ thuật cũng như tham khảo thông tin từ rất nhiều nguồn review.

Tuy nhiên, với kiến trúc CPU và thiết kế mainboard ngày càng được cải thiện, điều này chỉ còn đúng với những người sử dụng yêu thích ép xung và các dòng CPU cao cấp, đối với người sử dụng bình thường thì hầu hết những dòng mainboard tầm trung đều hỗ trợ ép xung cơ bản cực kì đơn giản và dễ dàng sử dụng. Cho nên trừ khi bạn là người thích đẩy phần cứng của mình tới mức giới hạn thì một chiếc mainboard tầm trung sử dụng chip set B550, B650, X570, X670 hay X870 là đã đủ để đáp ứng nhu cầu ép xung rồi.

6. Kết nối mạng

Ngày nay, đa số mainboard đều có LAN 2.5GbE, thậm chí một số mẫu cao cấp có LAN 5GbE hoặc 10GbE. Nếu bạn là game thủ try hard, nên ưu tiên mainboard có Intel I225-V / I226-V hoặc Killer E3100 để tối ưu ping và độ trễ. Ngoài ra, nhiều mẫu mới còn tích hợp sẵn Wi-Fi 6E hoặc Wi-Fi 7, hỗ trợ Bluetooth 5.3 – rất tiện cho người dùng không dây.

7. Kết nối ngoại vi

Mặc dù phần lớn các dòng mainboard hiện nay đều được trang bị cổng giao tiếp USB tốc độ cao như USB 3.0, 3.1. Nhưng nếu bạn là một người có nhu cầu sử dụng nhiều thiết bị ngoại vi 1 lúc, đặc biệt là đối với các thiết bị ngoại vi yêu cầu tốc độ kết nối cao hoặc xuất hình ảnh với chất lượng cao cho công việc, thì việc lựa chọn mua Mainboard khi build PC có tích hợp kết nối USB Type C, thậm chí là kết nối Thunderbolt 3 cũng là 1 lựa chọn cần được ưu tiên đặc biệt.

8. Âm thanh

Về âm thanh, sẽ phụ thuộc rất nhiều vào nhu cầu sử dụng của bạn, nếu bạn là một người đam mê âm thanh thì chắc chắn bộ xử lý âm thanh tích hợp sẽ không thể nào đáp ứng được tôi tai của bạn, còn nếu bạn chỉ có nhu cầu nghe nhạc, chơi game, giải trí thông thường thì hầu hết các bộ xử lý âm thanh trên các mainboard hiện nay như ALC1220, S1220 cho đến ALC887, ALC892 đều đủ sức để đem lại cho bạn trải nghiệm âm thanh khá tốt.

II. Gợi ý mainboard đáng mua hiện nay

Nếu bạn đang phân vân giữa hàng chục dòng mainboard trên thị trường, thì danh sách dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc lựa chọn mua Mainboard khi build PC. Dựa trên tiêu chí hiệu năng, độ ổn định, khả năng nâng cấp và giá bán, đây là những mẫu bo mạch chủ nổi bật đáng tham khảo cho mọi nhu cầu — từ chơi game, làm việc đến sáng tạo nội dung.

Tham khảo ngay một số dòng mainboard nổi bật tại Phong Vũ:

1. ASUS TUF Gaming B760-PLUS WIFI D4

Dòng TUF Gaming B760-PLUS WIFI D4 đến từ ASUS luôn nổi bật nhờ độ bền cao và thiết kế hầm hố. Đây là mẫu mainboard Intel tầm trung được nhiều game thủ lựa chọn nhờ khả năng vận hành ổn định và hỗ trợ phần cứng mạnh mẽ.

Tiêu chí	Thông tin
Ưu điểm	Độ bền tiêu chuẩn quân đội, hỗ trợ Wi-Fi 6, nhiều cổng kết nối tốc độ cao.
Nhược điểm	Chỉ hỗ trợ RAM DDR4, giá cao hơn một chút so với các mẫu cùng phân khúc.
Điểm nổi bật	Hỗ trợ CPU Intel Gen 12–14, PCIe 5.0, BIOS thân thiện, dễ ép xung.
Phù hợp với ai	Game thủ hoặc người dùng cần mainboard Intel bền bỉ, ổn định lâu dài.
Giá bán tham khảo	4.500.000 – 5.200.000 VNĐ

ASUS TUF Gaming B760-PLUS WIFI D4 là lựa chọn đáng cân nhắc trong phân khúc tầm trung nếu bạn chọn mua Mainboard khi build PC. Với khả năng tương thích mạnh mẽ và thiết kế chắc chắn, nó đáp ứng tốt cả nhu cầu chơi game lẫn làm việc, đặc biệt phù hợp cho người dùng muốn build PC Intel hiệu năng cao mà vẫn tiết kiệm chi phí.

2. MSI B650M Mortar WiFi

MSI B650M Mortar WiFi là mainboard AMD cao cấp trong phân khúc tầm trung, nổi tiếng với hệ thống VRM mạnh mẽ và khả năng hỗ trợ chuẩn DDR5 mới nhất.

Tiêu chí	Thông tin
Ưu điểm	Hỗ trợ PCIe 5.0, DDR5, VRM mạnh, thiết kế chắc chắn và thẩm mỹ.
Nhược điểm	Giá hơi cao, ít cổng SATA so với nhu cầu lưu trữ lớn.
Điểm nổi bật	Tối ưu cho CPU Ryzen 7000, hỗ trợ Wi-Fi 6E, Bluetooth 5.3, tản nhiệt M.2 Shield Frozr.
Phù hợp với ai	Người dùng AMD cần mainboard cao cấp, sáng tạo nội dung, streamer, hoặc game thủ.
Giá bán tham khảo	5.800.000 – 6.500.000 VNĐ

MSI B650M Mortar WiFi là sự kết hợp hoàn hảo giữa sức mạnh và độ ổn định. Với các tính năng cao cấp như PCIe 5.0, DDR5 và Wi-Fi 6E, đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn build dàn PC AMD hiện đại, sẵn sàng cho tương lai.

3. Gigabyte B550 AORUS Elite V2

Gigabyte B550 AORUS Elite V2 là lựa chọn cân bằng giữa hiệu năng và giá trị, hướng đến người dùng yêu thích sự ổn định và phong cách thiết kế gaming đặc trưng. Nếu bạn đang chọn mua Mainboard khi build PC thì chắc chắn nên tham khảo qua sản phẩm này.

Tiêu chí	Thông tin
Ưu điểm	Ổn định cao, BIOS dễ dùng, hỗ trợ ép xung RAM đến 4733 MHz.
Nhược điểm	Không có Wi-Fi tích hợp, chỉ hỗ trợ PCIe 4.0.
Điểm nổi bật	Hỗ trợ CPU Ryzen 3000–5000, nhiều khe M.2 tốc độ cao, thiết kế AORUS mạnh mẽ.
Phù hợp với ai	Game thủ hoặc người build PC hiệu năng cao nhưng muốn tiết kiệm chi phí.
Giá bán tham khảo	3.200.000 – 3.800.000 VNĐ

Gigabyte B550 AORUS Elite V2 là một trong những lựa chọn “đáng đồng tiền bát gạo” nhất hiện nay. Với hiệu năng ổn định, khả năng ép xung tốt và thiết kế đẹp mắt, nó phù hợp cho cả game thủ lẫn người dùng cần cấu hình mạnh nhưng vẫn tối ưu ngân sách.

4. ASRock B660M Pro RS

ASRock B660M Pro RS nổi bật nhờ mức giá cực kỳ dễ tiếp cận và khả năng tương thích tốt với CPU Intel Gen 12–13, rất phù hợp cho người mới build PC.

Tiêu chí	Thông tin
Ưu điểm	Giá mềm, dễ lắp ráp, đủ tính năng cần thiết, hỗ trợ PCIe 4.0.
Nhược điểm	Không hỗ trợ ép xung, thiếu Wi-Fi tích hợp.
Điểm nổi bật	Tương thích tốt với CPU Intel thế hệ mới, BIOS đơn giản, dễ sử dụng.
Phù hợp với ai	Sinh viên, nhân viên văn phòng, người build PC gaming cơ bản.
Giá bán tham khảo	2.800.000 – 3.200.000 VNĐ

Với mức giá rẻ nhưng vẫn đảm bảo độ ổn định và tính tương thích cao, ASRock B660M Pro RS là lựa chọn lý tưởng cho người dùng phổ thông hoặc các dàn PC văn phòng – gaming nhẹ nhàng, tiết kiệm chi phí mà vẫn “ngon”.

5. ASUS PRIME B550M-A WIFI II

ASUS PRIME B550M-A WIFI II là mẫu mainboard AMD tầm trung nổi bật nhờ sự cân bằng giữa tính năng và giá cả, phù hợp cho cả người mới lẫn người dùng có kinh nghiệm.

Tiêu chí	Thông tin
Ưu điểm	Tích hợp Wi-Fi, BIOS dễ dùng, hỗ trợ CPU Ryzen 3000–5000.
Nhược điểm	Thiết kế đơn giản, không có nhiều tính năng cao cấp.
Điểm nổi bật	Hỗ trợ RAM tốc độ cao, độ ổn định tốt, tối ưu cho cấu hình phổ thông.
Phù hợp với ai	Người dùng AMD muốn build dàn PC cân bằng, hiệu năng ổn định, dễ lắp đặt.
Giá bán tham khảo	3.900.000 – 4.500.000 VNĐ

ASUS PRIME B550M-A WIFI II là lựa chọn an toàn cho người dùng AMD cần một mainboard ổn định, tích hợp sẵn Wi-Fi và hiệu năng tốt trong tầm giá. Đây là “ứng viên” sáng giá cho dàn PC tầm trung, phục vụ nhu cầu làm việc và giải trí hàng ngày.

III. Tổng kết

Chọn mua mainboard khi buil PC đúng cách giúp bạn tối ưu chi phí mà vẫn đảm bảo hiệu năng và độ ổn định của cả hệ thống. Hãy cân nhắc kỹ giữa nhu cầu sử dụng, khả năng tương thích với CPU, RAM và ngân sách để đưa ra quyết định phù hợp nhất. Nếu bạn còn phân vân giữa các dòng mainboard, có thể theo dõi thêm các bài đánh giá chi tiết trên Phong Vũ Tech News để được gợi ý cụ thể hơn trước khi “xuống tiền” build dàn PC của riêng mình.

Bài viết liên quan:

• Mua bo mạch chủ đắt tiền liệu có đáng? Cách chọn mainboard phù hợp
• Lại một Mainboard cho Coffee Lake-R, liệu Intel đã rút ra bài học?
• Giới thiệu bộ đôi Flagship mainboard: ASUS ROG Zenith Extreme Alpha và Rampage VI Extreme Omega