Giếng xưa (Phần 1)

blogradio.vn – Cảm giác này không phải tình yêu. Nó giống như… sự chuộc lỗi. Như thể anh từng đánh mất cô. Từng bỏ rơi. Từng làm điều gì đó khiến cô chờ đợi đến tận bây giờ.

***

Đêm ấy, như mọi đêm gần đây, Phúc lại mơ cùng một giấc mơ.

Không gian trong mơ luôn tĩnh lặng một cách bất thường – không tiếng gió, không côn trùng, chỉ có ánh trăng mờ đục như tan chảy trên mặt đất. Anh đứng trước một giếng cổ, tường gạch phủ rêu xanh, nước đen sâu và phẳng lặng như một mắt người chết chưa khép.

Và cô ấy luôn ở đó.

Một cô gái mặc áo dài trắng, tóc xõa dài, đứng im bên thành giếng. Không rõ mặt. Chưa bao giờ thấy mặt. Chỉ biết cô luôn đứng nghiêng người một chút, như đang lắng nghe gì đó từ lòng giếng sâu hun hút.

Lần nào cũng vậy – anh muốn gọi, nhưng cổ họng khô rát, không phát ra tiếng. Anh muốn bước tới, nhưng đôi chân như bị cắm rễ xuống đất. Rồi cô gái quay đầu.

Một cái quay rất chậm. Rất nhẹ.

Và Phúc choàng tỉnh, mồ hôi lạnh ướt gáy.

Suốt bốn tháng nay, giấc mơ đó lặp lại với anh gần như hàng đêm. Nó không đủ dữ dội để khiến anh sợ hãi, nhưng đủ dai dẳng để khiến anh ám ảnh. Có những sáng anh bật dậy trong tiếng chim ríu rít ngoài cửa sổ, nhưng trái tim thì vẫn đập lệch một nhịp vì cái cảm giác mất mát kỳ lạ. Như thể mình đã bỏ quên ai đó ở nơi sâu nhất của một kiếp sống nào đó mà trí nhớ hiện tại không còn giữ nổi.

Phúc làm nghề đạo diễn phim tài liệu. Nghề này khiến anh đi nhiều, tiếp xúc nhiều, nhưng cũng dễ trở nên cô độc. Người ngoài nhìn vào thấy anh thành công, tự do, được làm điều mình yêu thích – nhưng mấy ai biết anh thường lặng người hàng giờ sau mỗi thước phim dựng xong, cảm giác như bản thân đang cố ghi lại một điều gì đó đã mất mà chính mình cũng không định nghĩa được.

Chiều hôm đó, khi đang xem lại thước phim cũ quay ở một làng quê vùng trung du, Phúc khựng lại. Trong một cảnh lướt ngang con đường làng, có một góc mờ phía xa: một cái giếng cổ. Không rõ nét, nhưng hình dáng ấy, màu gạch rêu ấy – giống hệt trong mơ.

Tim anh thót lên. Một luồng lạnh chạy dọc sống lưng, không phải vì sợ, mà vì một thứ trực giác mạnh mẽ mách bảo: đó là nơi anh phải đến.

Anh lục lại hồ sơ, tìm ra tên làng: Tân Viên. Một nơi hẻo lánh, cách Hà Nội gần trăm cây số. Anh từng ghé qua đó đúng một buổi chiều, khi đang theo chân một đoàn nghệ nhân làm chè lam truyền thống. Lúc ấy, giếng không có gì đặc biệt, chỉ là chi tiết nền trong khung hình. Nhưng giờ đây, nó như gọi anh quay lại.

Gần nửa đêm, Phúc mở máy, tra bản đồ, lưu lại tuyến đường. Anh không biết mình hy vọng điều gì. Nhưng sâu trong tim, anh tin nếu anh không đi, giấc mơ sẽ còn lặp lại – và thứ gì đó trong lòng anh sẽ tiếp tục trống rỗng.

Khi Phúc tắt đèn, chuẩn bị ngủ, anh nghĩ về người con gái trong mơ.

Cô ấy quay đầu. Luôn chỉ kịp quay đầu.

Và Phúc chưa bao giờ nhìn thấy ánh mắt ấy.

“Nếu em là thật… nếu em vẫn còn chờ…

Thì lần này, anh sẽ bước tới.”

…

Con đường dẫn vào Tân Viên ngoằn ngoèo qua những triền đồi thấp, dốc thoai thoải và loang lổ những vệt nắng sớm. Phúc lái chậm, kính xe hạ xuống một nửa, để mặc gió mang theo mùi đất, mùi lá khô và cả một thoáng hương khói nhè nhẹ nào đó từ mái bếp xa lắc. Không có bảng chỉ dẫn rõ ràng, cũng chẳng có sóng điện thoại – cứ như thể ngôi làng ấy không muốn được tìm thấy bởi ai quá dễ dàng.

Phúc không nói cho ai biết chuyến đi này. Anh chỉ mang theo một ba lô nhỏ, máy quay, một cuốn sổ tay cũ, và một tấm ảnh in từ cảnh phim năm đó – nơi có cái giếng cổ nằm lọt thỏm trong bức nền mờ nhòe.

Anh đến Tân Viên vào giữa trưa. Làng nằm khuất sau dãy tre già, trầm mặc như đang ngủ. Chỉ khi bánh xe chạm vào nền đất lổn nhổn đá, những tiếng chó sủa mới vang lên, rời rạc, nhưng không hoàn toàn xa lạ.

Phúc dừng xe trước một mái nhà ngói thấp, có cụ bà đang ngồi nhặt rau dưới gốc thị. Anh tiến lại, nhẹ nhàng hỏi:

– Bà ơi, ở làng mình có cái giếng cổ nào không ạ?

Cụ bà ngẩng lên nhìn anh. Đôi mắt đục ngầu tuổi tác, nhưng ánh nhìn lại lặng lẽ như đang cân đo điều gì rất xa xăm.

– Cậu hỏi giếng nào? Ở làng này có mấy cái giếng. Nhưng… cái “giếng câm” thì ở cuối làng. Không ai còn dùng nữa. Nghe đâu có người chết dưới đó lâu lắm rồi.

Giếng câm.

Tim Phúc chợt se lại. Anh cảm ơn rồi đi thẳng, đôi chân tự động rẽ vào những lối mòn gập ghềnh mà trí nhớ chưa từng biết đến. Vậy mà anh cứ đi đúng – như thể không cần ai chỉ đường, chỉ cần cảm giác.

Cuối con đường là một bãi đất hoang, lấp ló sau bụi tre già là cái giếng cũ, miệng gạch phủ đầy rêu xanh, có đoạn đã vỡ lở. Không rào chắn. Không bảng cảnh báo. Chỉ có sự im lặng nặng trĩu đến lạ lùng.

Phúc tiến đến, ngồi xuống. Anh đưa mắt nhìn sâu vào lòng giếng. Nước không còn – chỉ là một hố tối om, như con mắt khổng lồ đã mù lòa sau bao năm tháng.

Và ngay lúc đó, một cơn gió nhẹ lướt qua gáy anh.

Không lạnh. Nhưng khiến sống lưng anh nổi gai.

Phúc nhắm mắt. Một cảm giác quen thuộc dội về. Ở đây. Nơi này. Anh đã từng đứng ở đây. Không phải trong giấc mơ, mà là trong một đời khác.

Anh thấy mình mặc áo dài, đứng bên giếng. Đợi. Mỗi ngày. Dưới cái nắng nhợt nhạt, dưới cả những mùa đông không có lửa.

Một giọng nói vang lên trong đầu:

“Nếu anh không quay lại… em sẽ chờ thêm một kiếp nữa.”

Phúc mở mắt, thở hắt ra. Anh không hiểu những gì đang diễn ra. Không thể giải thích bằng lý trí. Nhưng sâu trong anh có điều gì đó đang rạn ra. Một vết nứt nơi tầng ký ức mà anh không hề biết tồn tại.

Chiều đó, Phúc đến nhà ông trưởng thôn – người duy nhất trong làng từng hợp tác làm phim với đoàn anh trước đây. Ông vẫn nhận ra Phúc, tiếp đãi tử tế, và cho anh ngủ lại một đêm.

Khi nghe Phúc hỏi về cái giếng, ông lặng đi một lúc lâu rồi kể:

– Có truyền thuyết cũ… về một cô gái từng gieo mình xuống đó vì người yêu ra trận không trở về. Ngày ấy chưa có điện thoại, chưa có tin tức. Cô ấy đợi ba năm rồi chết. Người trong làng gọi đó là “giếng câm” vì từ khi cô mất, chẳng ai còn nghe tiếng nước vọng lại từ đáy giếng nữa.

Phúc cười nhạt:

– Nghe như chuyện cổ tích.

– Ừ. Nhưng mỗi làng đều có một vết thương. Cậu biết không, người ta bảo linh hồn cô ấy không đi được, vẫn đợi người đó quay lại… có khi là cậu đấy.

Câu nói ấy nhẹ tênh. Nhưng cả đêm đó, Phúc không ngủ được.

Anh chỉ nghe tiếng gió xào xạc qua hàng tre ngoài cửa sổ – âm thanh lặp đi lặp lại như một câu hỏi chưa ai trả lời được.

“Trăm năm trước, em là ai… và anh, là người đã quên em hay chưa từng nhớ?”

Sáng hôm sau, Phúc dậy sớm. Trời Tân Viên âm u, mây xám giăng kín, như thể mọi thứ đang cố giữ anh lại lâu thêm một chút. Ông trưởng thôn mời anh ăn sáng, bảo nếu muốn quay thêm tư liệu thì đi về phía bãi sắn cuối làng – nơi ấy vẫn còn vài nếp nhà cổ và một ngôi đình bỏ hoang.

Phúc không định quay gì cả. Anh chỉ mang máy theo như một thói quen. Hơn cả một đạo cụ, máy quay với anh là cách để giữ lại những gì có thể vụn vỡ nếu chỉ giữ bằng trí nhớ.

Con đường dẫn ra bãi sắn nhỏ hẹp và gập ghềnh. Cỏ dại mọc cao quá đầu gối, thi thoảng có vài dấu chân người qua lại. Anh đang cúi xuống kiểm tra lens thì nghe thấy tiếng cười trẻ con từ phía bụi cây ven đường.

Một đứa bé trai tầm bốn, năm tuổi, đang đuổi theo con chó nhỏ. Nó chạy vụt qua anh, tóc rối bù, hai má đỏ ửng vì lạnh. Và rồi, từ sau khúc ngoặt, cô ấy bước ra.

Không phải mặc áo dài trắng. Không phải đứng bên giếng. Không có sương mù, không có ánh trăng.

Chỉ là một cô gái rất bình thường – tóc buộc gọn, tay cầm chiếc rổ nhựa đựng rau. Áo sơ mi màu be, quần đen đơn giản.

Nhưng Phúc đứng sững lại.

Là ánh mắt đó.

Không phải vì đẹp. Mà vì quen.

Quen đến mức nhói lên trong ngực. Như thể anh từng ngồi hàng giờ nhìn vào đôi mắt ấy giữa một thế giới đang đổ vỡ.

Như thể, cả quãng đời trước anh chỉ sống để nhớ đôi mắt này.

Cô gái cũng nhìn anh. Không sững sờ, không giật mình. Chỉ là ánh nhìn như vừa bước ra từ một giấc mơ xa lắm, và cả hai chưa kịp nhớ ran hau.

– Anh là người lạ, mới đến đây à? – Giọng cô dịu, khàn khàn vì gió lạnh.

– Ờ… tôi… tôi là đạo diễn phim. Đang quay tư liệu…  – Phúc ấp úng, điều mà anh hiếm khi làm.

Cô mỉm cười. Một nụ cười nhạt, nhưng có gì đó trong trẻo.

– Em tên là Lan. Ở nhà cuối bãi sắn kia. Có gì cần giúp thì cứ ghé.

Lan.

Cái tên đó vang lên trong đầu Phúc như tiếng vọng từ đáy giếng. Anh đã nghe nó ở đâu đó. Không phải trong đời sống này.

– Cảm ơn em… Anh là Phúc.

Lan gật nhẹ, rồi bước đi. Đứa bé trai chạy lại níu tay cô. Có thể là em cô, hoặc cháu. Phúc không hỏi. Anh chỉ đứng yên, nhìn theo bóng lưng hai người khuất dần sau rặng tre – nơi ánh nắng đầu tiên trong ngày đang rọi xuống, lặng lẽ như thể có ai đó trên cao vừa mỉm cười.

Chiều hôm ấy, Phúc đứng lại bên giếng lần nữa. Vẫn là chiếc máy quay trong tay, nhưng lần này anh không quay giếng, không quay trời. Anh quay chính mình – đôi mắt, gương mặt, và cả những biểu cảm mà anh chưa từng nhìn thấy trong chính mình.

“Em tên là Lan… ”

“Nếu anh không quay lại… em sẽ chờ thêm một kiếp nữa.”

Anh mở sổ tay, viết một dòng ngắn:

“Ngày… tháng… năm…

Gặp cô gái tên Lan. Có thể là trùng hợp. Nhưng nếu không phải – thì đây là lúc tất cả bắt đầu lại.”

…

Phúc ngồi một mình bên hiên nhà ông trưởng thôn, máy quay đặt trên đùi, tay cầm tách trà nóng nhưng đã nguội từ lâu. Trời Tân Viên hôm nay có nắng, nhưng ánh nắng nơi này không gắt mà dịu như lớp lụa mỏng, phủ lên những mái ngói rêu xanh, những bờ rào thấp và giàn thiên lý lặng lẽ thở trên tường vôi cũ kỹ.

Anh mở lại đoạn video quay vội buổi sáng – một khung hình run nhẹ, bắt được khoảnh khắc Lan bước ra từ rặng tre. Ánh sáng lúc ấy vừa hay xuyên qua kẽ lá, chiếu lên gương mặt cô. Gương mặt không quá đặc biệt, không có đường nét nổi bật, nhưng lại khiến anh không thể rời mắt.

Cảm giác này không phải tình yêu. Nó giống như… sự chuộc lỗi. Như thể anh từng đánh mất cô. Từng bỏ rơi. Từng làm điều gì đó khiến cô chờ đợi đến tận bây giờ.

Dù lý trí bảo rằng họ chỉ mới gặp nhau chưa đến một ngày.

Phúc bắt đầu quay trở lại các địa điểm quanh làng. Không phải để làm phim. Mà là để tìm dấu vết.

Anh quay những vết nứt trên tường đình làng, quay những chậu gốm cũ bám bụi trong nhà kho, quay cả một cây bồ đề mọc lệch, rễ bò ngoằn ngoèo như những ngón tay níu giữ mặt đất.

Anh không chắc tại sao mình làm vậy. Chỉ biết là mỗi khi ống kính hướng về một điều gì đó xưa cũ, trong anh lại khẽ vang lên một âm thanh rất nhỏ – như tiếng nước nhỏ từng giọt xuống đáy giếng, đều đặn, dai dẳng.

Âm thanh của ký ức chưa từng thuộc về đời sống này.

Chiều muộn, anh đến nhà Lan. Chỉ là một căn nhà nhỏ, mái fibro xi măng, tường tróc vữa, nhưng có điều gì đó ấm cúng. Cậu bé buổi sáng chạy ra mở cửa – thì ra là cháu cô.

Lan đang rửa rau sau nhà, tay áo xắn cao, tóc buộc hờ. Anh đứng im một lúc, không nỡ gọi. Có gì đó trong hình ảnh ấy khiến anh thấy… bình yên.

Thứ bình yên không đến từ hiện tại, mà như từ xa xưa vọng lại.

– Anh đến à? – Lan quay lại, nhẹ giọng.

– Ừ. Anh… đi ngang. Thấy sáng em bảo nếu cần giúp gì thì cứ ghé.

– Có cần thật không? Hay là anh muốn hỏi em điều gì?

Câu hỏi ấy khiến Phúc khựng lại.

Lan đang nhìn anh – ánh mắt rất tĩnh, nhưng bên trong như có lửa. Không phải giận dữ. Là thứ ánh sáng của một người từng chịu quá nhiều mất mát, nên học cách nhìn sâu vào người khác. Hoặc… đã từng quen anh.

– Em… có tin vào chuyện kiếp trước không? – Phúc hỏi, giọng thấp như đang nói với chính mình.

Lan cười. Nụ cười nửa như trêu, nửa như thương xót.

– Em không biết. Nhưng nếu đúng là có… thì chắc ở kiếp nào đó, em cũng từng đợi ai rất lâu.

Phúc siết chặt tay quanh quai máy quay. Trái tim như rơi nhẹ một nhịp. Không có gì rõ ràng. Không có bằng chứng. Chỉ là một câu nói mơ hồ. Nhưng anh biết – điều gì đó trong anh vừa bị chạm đến.

– Vậy… nếu gặp lại người đó, em sẽ làm gì?

Lan im lặng. Tay cô vẫn rửa rau, chậm rãi như thể từng cọng hành, từng ngọn rau húng đều mang trong nó một phần quá khứ chưa được đặt tên.

– Em sẽ không hỏi tại sao. Cũng không bắt họ nhớ ra em.

– Vì sao?

– Vì nếu họ quên, tức là có lý do để quên. Còn em… chỉ cần biết họ vẫn còn sống. Vẫn có thể mỉm cười. Thế là đủ.

Tối đó, Phúc ngồi lại bên giếng lần nữa.

Không có Lan. Không có ánh trăng. Chỉ có anh, máy quay, và nỗi bối rối dày đặc như sương mù.

Anh nhìn xuống giếng. Đặt máy quay hướng về phía nó.

Lần đầu tiên, anh lên tiếng, không phải với ai đó bên ngoài – mà là với một phần linh hồn mà chính anh cũng chưa từng thấu hiểu:

“Nếu kiếp trước anh đã bỏ rơi em…

Thì đời này, anh xin được ở lại lâu hơn một chút.”

…

Tối hôm ấy, mưa rơi nhẹ. Mưa vùng núi không dồn dập mà lăn tăn như sương, chỉ đủ khiến nền đất lấm tấm ướt và gió mang mùi ngai ngái của cỏ rạ ẩm. Phúc ngồi trong phòng khách nhà ông trưởng thôn, đèn vàng mờ mờ. Trên bàn là máy quay, laptop, và cuốn sổ tay cũ mà anh luôn mang theo.

Anh vừa định gập sổ lại thì một tờ giấy nhỏ rơi ra từ gáy sổ. Lạ ở chỗ – cuốn sổ này đã dùng nhiều năm, anh nghĩ mình biết rõ từng trang. Nhưng mảnh giấy này… anh không nhớ đã từng viết. Chữ là chữ của anh, không sai. Nhưng dòng chữ khiến anh sững người:

“Đừng quên tên em. Dù chỉ là trong mơ.”

Chỉ một câu. Không ghi ngày tháng. Không có tên ai.

Nhưng tim Phúc đập thình thịch. Cảm giác ấy giống hệt khi anh nhìn thấy Lan bước ra từ bụi tre. Không phải sợ. Là nhớ – một nỗi nhớ không có nguồn gốc, không thể lý giải.

Anh định viết gì đó bên cạnh, nhưng bút vừa chạm giấy thì điện phụt tắt. Mưa ngoài trời bỗng nặng hạt hơn.

Không gian chìm trong bóng tối, chỉ còn ánh sáng mờ của chiếc đèn pin điện thoại hắt lên bàn.

Anh ngồi yên một lúc. Rồi mở laptop, mở lại đoạn video quay giếng chiều nay. Không có gì đặc biệt – cho đến giây cuối cùng. Một khung hình mờ lướt qua rất nhanh – như một bóng người trắng lướt phía sau giếng.

Phúc dừng hình. Tua lại. Zoom lên.

Không rõ mặt. Chỉ là bóng trắng rất nhạt, đứng giữa rặng tre.

Tim anh siết lại. Đó không thể là Lan – chiều ấy cô không hề có mặt ở đó. Cũng không thể là ai đi ngang, vì rặng tre cách xa đường làng.

Một giấc mơ cũ trỗi dậy. Anh thấy mình nằm trong căn nhà tranh, đầu gối lên đùi ai đó, có tiếng ru khe khẽ. Một bàn tay gầy khẽ vuốt tóc anh, dịu dàng:

“Đời này, nếu có trở lại… xin đừng gọi em bằng tên người khác.”

Phúc choàng tỉnh.

Anh chưa hề ngủ. Nhưng cảm giác đó thật như da thịt. Mùi hương nhài vẫn còn vương vất trên sống mũi.

Hôm sau, trời hửng nắng nhẹ. Anh đến nhà Lan với cớ mượn một ít cảnh để quay thử, và cô đồng ý.

Phúc lắp máy, quay vài khung cảnh vườn sau. Bé Khoa – cháu Lan – chơi gần đó, vừa nghịch đất vừa hát một đoạn hát ru lạ lẫm. Phúc giật mình. Đó chính là giai điệu trong giấc mơ đêm qua.

– Khoa, con hát bài gì đấy? – anh hỏi nhẹ.

– Dạ… con nghe cô Lan hát cho con ngủ. Hát hoài luôn.

Anh quay sang Lan. Cô thoáng sững người.

– Em… vẫn hay hát ru bài đó à?

– Vâng. Em không biết bài đó có tên gì. Chỉ là… đôi lúc trong đầu em cứ ngân lên giai điệu đó. Từ nhỏ đã vậy.

Phúc ngồi xuống. Không còn quay gì nữa.

– Em từng mơ… những giấc mơ mà mình không phải là mình chưa?

Lan im lặng hồi lâu, rồi gật.

– Có. Nhưng không đáng sợ. Chỉ là cảm giác… như một lần mình đã sống khác, yêu ai đó khác, và đã để mất họ.

Anh nhìn cô. Rất lâu. Như thể lần đầu tiên anh đủ can đảm để thừa nhận:

“Nếu đây không phải là định mệnh, thì ít nhất… cũng không phải tình cờ.”

Tối đó, anh ghi âm giọng mình đọc lại dòng chữ kia, như muốn giữ nó trong trí nhớ:

“Đừng quên tên em. Dù chỉ là trong mơ.”

Nhưng đến giờ, anh vẫn chưa biết tên ấy là gì.

 

(Còn tiếp)

 

© Hoàng Sâm – blogradio.vn

Mời xem thêm chương trình:

Vì Cuộc Sống Là Một Đường Chạy Dài | Radio Tâm Sự