Xôn xao thông tin “insulin tăng… làm hại buồng trứng”: Bác sĩ Bạch Mai tiết lộ sự thật, cảnh báo gấp

Những ngày gần đây, cộng đồng y khoa và mạng xã hội xôn xao trước phát ngôn của một bác sĩ có hơn 1,1 triệu người theo dõi trên Facebook. Bác sĩ này cho rằng “mỗi lần insulin tăng là một lần bạn đang làm hại buồng trứng”, “insulin nội sinh là nguyên nhân gây tổn thương buồng trứng và dẫn đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)”. Phát biểu này nhanh chóng gây tranh cãi, khiến nhiều chuyên gia y tế lên tiếng phản bác vì cho rằng đây là thông tin sai lệch, có thể khiến người dân hiểu nhầm nghiêm trọng về cơ chế hoạt động của hormone insulin.

Một số trang thông tin về y tế nhận định, sau loạt phát ngôn gây tranh cãi, vị bác sĩ này đang “gặp nguy” trên mạng xã hội. Cộng đồng chuyên môn cũng liên tục bày tỏ sự bức xúc trước các nội dung mà bác sĩ này chia sẻ.

Insulin không phải kẻ thù của buồng trứng

Theo bác sĩ Dương Minh Tuấn Khoa Nội tiết – Đái tháo đường (Bệnh viện Bạch Mai), insulin là hormone thiết yếu để duy trì sự sống. Sau mỗi bữa ăn, insulin tăng lên giúp glucose đi vào tế bào, nuôi dưỡng não, cơ, tử cung và buồng trứng. Điều gây hại cho buồng trứng không phải là insulin tăng sau bữa ăn, mà là tình trạng kháng insulin mạn tính khi tế bào ‘chai lì’ với insulin, buộc cơ thể phải tiết ra nhiều hơn.

Kháng insulin kéo dài mới là nguyên nhân kích thích buồng trứng tăng sản xuất androgen, dẫn đến rối loạn rụng trứng, kinh nguyệt không đều và hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

“Không thể vì cơ chế bệnh học đó mà quy kết insulin là ‘thủ phạm’ gây hại buồng trứng”, bác sĩ Tuấn nhấn mạnh.

Ngoài phát ngôn về insulin, vị bác sĩ nói trên còn khuyên phụ nữ “cắt hoàn toàn tinh bột để giảm insulin”. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng đây là lời khuyên nguy hiểm.

“Não, tuyến yên và buồng trứng đều cần glucose từ tinh bột để hoạt động bình thường. Chế độ ăn quá khắt khe, đặc biệt là low-carb hoặc keto kéo dài, có thể làm mất kinh, ngừng rụng trứng và gây ảnh hưởng xấu đến phôi thai”, bác sĩ Tuấn cảnh báo.

Các chuyên gia y tế cũng cho biết hiện không có khuyến cáo y khoa nào ủng hộ việc loại bỏ hoàn toàn tinh bột để chữa rối loạn nội tiết. Thay vào đó, người bệnh nên giảm đường tinh luyện, ưu tiên các loại tinh bột phức hợp có chỉ số đường huyết thấp như gạo lứt, khoai lang, yến mạch…

Nhịn ăn gián đoạn không “chữa lành buồng trứng”

Trong video, bác sĩ này còn nhắc đến phương pháp nhịn ăn gián đoạn (intermittent fasting) như cách “chữa lành buồng trứng”. Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện có mới chỉ ghi nhận nhịn ăn gián đoạn có thể giúp cải thiện tình trạng kháng insulin ở người thừa cân và chưa có bằng chứng mạnh mẽ nào cho thấy phương pháp này giúp “chữa lành buồng trứng”.

“Nhịn ăn gián đoạn kéo dài có thể làm giảm leptin, insulin và IGF-1, dẫn đến ức chế vùng hạ đồi và ngừng rụng trứng, đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ có chỉ số BMI thấp hoặc đang mong có thai”, bác sĩ Tuấn chia sẻ.

Theo bác sĩ Tuấn, để đảm bảo sức khỏe và bảo vệ buồng trứng, điều quan trọng là mọi người cần duy trì chế độ ăn lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng, giảm cân hợp lý nếu thừa cân, tập thể dục đều đặn và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Mọi người cũng không nên thực hiện nhịn ăn gián đoạn cực đoan, không cần “cắt sạch tinh bột” và càng không phải sợ insulin.

Đồng quan điểm với bác sĩ Tuấn, tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ, tiến sĩ Sinh học phân tử trong y học đang làm việc tại Mỹ, cũng bày tỏ quan điểm về phát ngôn gây tranh cãi nói trên.

“Phát biểu ‘mỗi lần insulin tăng là hại buồng trứng’ là hoàn toàn sai. Ở người khỏe mạnh, insulin tăng sau ăn là phản ứng sinh lý hoàn toàn bình thường và cần thiết. Chỉ khi cơ thể kháng insulin kéo dài – thường gặp ở người béo phì, tiểu đường type 2 giai đoạn sớm – mức insulin cao bất thường mới gây hại”, tiến sĩ Vũ cho hay.

Theo tiến sĩ Vũ, nồng độ insulin lúc đói thường chỉ dao động từ 2–10 µU/mL và có thể tăng lên 60–120 µU/mL sau bữa ăn, rồi trở về mức bình thường sau vài giờ. Trong khi đó, ở người kháng insulin, mức này có thể vượt quá 100 µU/mL và kéo dài lâu hơn. Đây mới là yếu tố dẫn đến rối loạn nội tiết và tăng nguy cơ mắc PCOS (hội chứng buồng trứng đa nang).

Tải VPBank

“Cách nói ‘một nửa sự thật’ như vậy rất dễ khiến người nghe hiểu sai. Những phụ nữ đang điều trị hiếm muộn có thể hoang mang, lo sợ mỗi khi thấy insulin tăng, trong khi đây là phản ứng tự nhiên giúp cơ thể hoạt động bình thường”, tiến sĩ Vũ cảnh báo.

Các chuyên gia cảnh báo trong bối cảnh mạng xã hội ngày càng trở thành nguồn tham khảo phổ biến về sức khỏe, người mang danh bác sĩ càng phải cẩn trọng khi chia sẻ thông tin. Mỗi phát ngôn không chính xác có thể dẫn đến hậu quả lớn, khiến người dân áp dụng sai, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản và tinh thần của họ.

Sự việc lần này thêm một lần nữa đặt ra câu hỏi: làm thế nào để việc truyền thông y tế trên mạng xã hội vừa lan tỏa kiến thức, vừa giữ đúng chuẩn mực khoa học – thay vì biến những câu nói “một nửa sự thật” thành cơn bão thông tin khiến người dân hoang mang.