Quảng Ninh không chỉ hấp dẫn du khách bởi cảnh quan ấn tượng mà còn bởi ẩm thực phong phú, với nhiều loại đặc sản “trời cho” như rươi, sá sùng, ngán, sam.

Sá sùng

Sá sùng có nhiều tên gọi khác nhau như trùn biển, giun biển, sâm đất, đồn đột, địa sâm. Loại hải sản này có vẻ ngoài khá đáng sợ, màu nâu đỏ, thoạt nhìn giống trùn đất nhưng lớn hơn, thân có nhiều sợi vân nhỏ li ti.

Loại sinh vật này thường ẩn náu dưới các khe cát, hang đá ở các vùng biển, có khi ở đáy biển sâu đến 30m. Sá sùng chỉ có thể thu hoạch khi mực nước biển xuống thấp, vào khoảng tháng 3 đến tháng 7 hàng năm. 

Sá sùng khô là đặc sản đắt đỏ nhưng vẫn hút khách tại Quảng Ninh. Ảnh: Vườn xanh của Hạ

Nếu sá sùng tươi có độ mềm, dai giòn, thường được chế biến thành các món ngon như xào su hào, nấu canh, nấu cháo,… thì sá sùng khô lại hấp dẫn bởi độ giòn rụm, có thể bảo quản và sử dụng trong thời gian dài.

Đặc biệt, sá sùng khô khi đem nướng có mùi thơm rất hấp dẫn, trở thành món nhậu khoái khẩu của cánh mày râu và được nhiều người sành ăn nhận xét là ngon hơn cả mực nướng.

Mỗi cân sá sùng tươi có giá khoảng 300.000-400.000 đồng. Sá sùng khô có giá cao hơn nhiều lần, dao động từ 4-7 triệu đồng/kg (tùy loại).

Sá sùng có giá trị dinh dưỡng cao, chứa đến 18 loại axit amin và 17 loại khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Theo Đông y, đặc sản này tốt cho sức khỏe nam giới, người bị hen suyễn, trẻ em bị còi xương,…

Sam

Con sam là sinh vật sống ở biển, nơi có thủy triều cao và được tìm thấy nhiều ở các vùng biển Quảng Ninh, Hải Phòng.

Thoạt nhìn, con sam trông giống một chiếc mũ sắt, mai cứng và dày, mình tròn dẹt. Chúng có 8 đôi chân và 4 mắt (2 mắt lồi ra ở bên thân và 2 mắt còn lại ở trên đầu). Đuôi sam có gờ với đầu nhọn hình tam giác.

Sam thường sống theo cặp, con đực bám trên lưng con cái. Dân gian có câu “dính như sam”, thể hiện tình nghĩa vợ chồng son sắt, chung thủy. Mỗi khi đi biển, ngư dân thường đánh bắt sam theo đôi. Nếu chỉ có một con dính lưới, họ sẽ thả nó về biển.

Thông thường, một con sam cái sẽ có trọng lượng từ 1,5-3,5kg, còn sam đực nhẹ hơn, khoảng 1-2kg. Ảnh: Sang Doan Dang/ Sam Bà Tỵ

Theo ngư dân, mùa sam kéo dài từ tháng 4 đến tháng 9 dương lịch. Sam thường được bán theo đôi, vào mùa khoảng 700.000-1.200.000 đồng/cặp. Thời điểm khan hiếm, giá sam có thể đội lên 1.500.000 đồng/đôi. 

Thịt sam ngon nhưng quá trình chế biến rất kỳ công, phải những đầu bếp giàu kinh nghiệm mới thực hiện được. Nếu sơ chế sam biển không cẩn thận có thể gây ngộ độc cho người ăn.

Sam sau khi sơ chế sạch có thể chế biến thành nhiều món ngon như sụn sam nướng, thịt sam xào miến, sam xào sả ớt, chân sam xào chua ngọt,… Ngon và phổ biến nhất là nộm thịt sam và chân sam xào chua ngọt.

Vì sam biển khó đánh bắt, không sống được lâu, lại phải chế biến kỳ công nên chúng chỉ xuất hiện trong thực đơn ở một số nhà hàng có tên tuổi với giá rất cao.

Ngán

Ngán là một loài nhuyễn thể cùng họ với ngao nhưng kích thước lớn hơn và được cho là rất bổ dưỡng. Hiện ngán được tìm thấy ở vùng biển một số nơi. Riêng ngán ở Quảng Ninh được nhận xét là thơm, ngon ngọt hơn.

Theo người dân địa phương, ngán biển được khai thác từ khoảng tháng 3 đến hết tháng 10 âm lịch. Thời điểm này, ngán chắc mẩy, thịt tươi và ngọt nhất. Tuy nhiên, việc khai thác hải sản này không hề dễ, vì chúng lẩn sâu trong cát, rất khó kiếm, nhất là vào mùa đông.

Ngán cũng được xem là một thực phẩm giàu chất dinh dưỡng. Trong thịt ngán có chứa đầy đủ các chất protid, glucid, lipid, nhiều vitamin và những chất khoáng cần thiết cho cơ thể.

Ngán là thực phẩm nhiều dinh dưỡng. Ảnh: Tâm Anh/ Ngán biển QN

Vì quý hiếm, lại chứa nhiều chất dinh dưỡng nên ngán có giá cao. Với loại 8-10 con/kg, ngán có giá từ 750.000 – 1.000.000 đồng/kg. Loại 15 – 20 con/kg có giá 450.000 – 600.000 đồng/kg.

Tuy đắt đỏ nhưng ngán vẫn là đặc sản được nhiều thực khách ưa chuộng, lùng mua bằng được bởi hương vị thơm ngon, có thể chế biến nên nhiều món ăn đậm đà, bổ dưỡng. Trong đó, được ưa chuộng nhất là cháo ngán.

Rươi

Rươi có nhiều ở một số tỉnh như Thái Bình, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương… Tại Quảng Ninh, vùng nhiều rươi là Đông Triều, Quảng Yên, Uông Bí. Rươi tại vùng này có giá từ 400.000-700.000 đồng/kg, tùy thời điểm.

Rươi sống ở vùng nước lợ và các con sông hay có thủy triều lên xuống. Để bắt rươi, người dân phải be bờ, đắp đập, đào hệ thống mương dẫn nước từ sông vào các ruộng, đầm.

Chả rươi là món ăn ngon miệng, hấp dẫn. Ảnh: Linh Trang

Mùa rươi không kéo dài. Hiện, các tiểu thương sẽ thu mua số lượng lớn rồi bảo quản kho lạnh để bán quanh năm. Chi phí kho bãi, vận chuyển cao nên đẩy giá thành rươi lên cao.

Rươi có thể chế biến thành nhiều món ngon như chả rươi, rươi kho, nước mắm rươi, lẩu rươi. 

Tổng hợp

Đặc sản ’16 chân, 4 mắt’ ở Quảng Ninh, khách có tiền cũng khó mua

Tuy vẻ ngoài kém hấp dẫn nhưng con sam được xem như đặc sản nức tiếng ở Quảng Ninh, có thể chế biến thành 7 – 8 món ngon nhưng không phải thực khách…

Bấm xem >>