Vĩ đại nhất Thung lũng Silicon

Tờ New York Times (NYT) cho hay vào năm 2012, khi CEO Mark Zuckerberg của Facebook chi 1 tỷ USD mua ứng dụng chia sẻ ảnh Instagram, hầu hết mọi người đều nghĩ rằng ông đã mất trí.

“Một tỷ USD tiền mặt ư? Cho một thứ có thể điều chỉnh ảnh của bạn ư?”, người dẫn chương trình Jon Stewart của “The Daily Show” đã nói đùa.

Ông Stewart gọi quyết định này là “khập khiễng” và khán giả cũng như phần lớn thế giới còn lại đều đồng ý rằng nhà sáng lập Mark Zuckerberg đã trả quá nhiều tiền cho một ứng dụng chỉ có tác dụng làm nổi bật một loạt các bộ lọc ảnh.

Hai năm sau, CEO Mark Zuckerberg lại mở hầu bao khi Facebook đồng ý mua WhatsApp với giá 19 tỷ USD. Nhiều người Mỹ chưa bao giờ nghe nói đến ứng dụng nhắn tin này, vốn rất phổ biến trên toàn thế giới nhưng lại không được biết đến nhiều ở Mỹ.

Lại một lần nữa, giới truyền thông đặt câu hỏi cho nhà sáng lập Facebook khi ông chủ mạng xã hội này chi quá nhiều tiền cho những ứng dụng tưởng chừng vô bổ.

Thế nhưng chỉ sau 13 năm, tất cả những tiếng cười nhạo đã phải nhường chỗ cho lời xin lỗi với Mark Zuckerberg.

Mới đây, chính phủ Mỹ đã tổ chức phiên tòa chống độc quyền mang tính bước ngoặt, cáo buộc 2 thương vụ mua lại, vốn được tờ NYT đánh giá là “vĩ đại nhất trong lịch sử Thung lũng Silicon”, đều là hành vi độc quyền bảo vệ lợi ích trái phép.

Ngày nay, Instagram và WhatsApp là hai trong số những mảng kinh doanh quan trọng nhất của Meta. Các bài đăng, video và thông tin liên lạc trên các nền tảng này thường thúc đẩy các cuộc trò chuyện toàn cầu về thể thao, tin tức, chính trị và văn hóa. Các ứng dụng này có hàng tỷ người dùng.

Với Instagram, từ 30 triệu người dùng khi được Mark Zuckerberg mua lại vào năm 2012 thì nay đã có hơn 2 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng. Điều này không chỉ tạo ra một thị trường quảng cáo khổng lồ mà còn giúp Instagram có khả năng thu hút doanh thu quảng cáo cao, đồng thời mang lại giá trị lớn cho Meta.

Năm 2018, tức chỉ 6 năm khi được mua lại, Instagram đã đem về 11,3 tỷ USD doanh thu. Đến năm 2023, con số này ước tính đạt 39 tỷ USD doanh thu và trở thành một mảng kinh doanh quan trọng cho Mark Zuckerberg.

Tương tự với WhatsApp, ứng dụng này chỉ có khoảng 450 triệu người dùng hàng tháng. Doanh thu năm 2013 của WhatsApp chỉ đạt khoảng 10,2 triệu USD, với mức lỗ ròng khoảng 138 triệu USD.

Sau khi được Meta mua lại, WhatsApp tập trung mở rộng quy mô và hiện nay đã có hơn 2 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng trên toàn cầu.

Theo một số ước tính của Spocket, WhatsApp Business đã tạo ra khoảng 382 triệu USD doanh thu năm 2023, trong khi một số nguồn khác ước tính doanh thu của WhatsApp Business có thể đạt khoảng 1,2 tỷ USD vào năm 2021.

Các chuyên gia dự báo rằng, nếu tích hợp thành công các ứng dụng AI (ví dụ: chatbot thông minh hỗ trợ bán hàng và chăm sóc khách hàng), WhatsApp có thể tạo ra doanh thu bổ sung lên đến 16,6 tỷ USD vào năm 2025 và thậm chí đạt 45 tỷ USD vào năm 2030.

Những con số trên cho thấy, mặc dù doanh thu trực tiếp của WhatsApp vẫn còn khiêm tốn so với tổng doanh thu khổng lồ của Meta, nhưng với chiến lược phát triển các sản phẩm dành cho doanh nghiệp và tích hợp AI, tiềm năng tăng trưởng về doanh thu trong tương lai của ứng dụng này là rất lớn.

Chống độc quyền

Rõ ràng, 2 thương vụ cách đây 13 năm của Mark Zuckerberg đã góp phần xây dựng nên đế chế Meta (Facebook) như ngày nay. Phản bác lại những lời cáo buộc vi phạm luật chống độc quyền, nhà sáng lập Mark Zuckerberg thẳng thắn thừa nhận nếu không có Instagram và WhatsApp thì Facebook sẽ chỉ là một mạng xã hội bình thường trong thời đại công nghệ số ngày nay.

Thậm chí chỉ 2 tháng sau khi mua lại Instagram, CEO Mark Zuckerberg đã thực hiện một đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) được đánh giá là thảm họa nhất kể từ kỷ nguyên dot-com vào cuối những năm 1990.

Tại thời điểm đó, cổ phiếu của Facebook đã giảm gần một nửa so với giá IPO của họ và lúc đó thì chẳng ai nghĩ đến luật chống độc quyền.

Trớ trêu thay khi ván cược của Mark Zuckerberg thành công và Meta, bao gồm Facebook, Instagram, WhatsApp và nhiều hãng con khác trở thành thế lực 1,5 nghìn tỷ USD trên thị trường thì mọi chuyện dần thay đổi.

Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) đã đề nghị Tòa án chia tách Meta vì lo ngại độc quyền thị trường, gây cản trở cho hoạt động kinh doanh tự do. Phía FTC lập luận rằng Meta đã xây dựng được “quyền lực độc quyền” với 85% thị phần về thời gian dành cho các ứng dụng của người dùng tại Mỹ.

Đáp trả, nhà sáng lập Mark Zuckerberg đã công bố đoạn email năm 2012, khi đó thừa nhận rằng việc mua Instagram có thể gây tổn hại đáng kể cho công ty và đe dọa đến sự phát triển của Facebook, nhưng vị CEO này vẫn kiên quyết đặt cược vào thương vụ sống còn này.

Hiện vụ việc vẫn đang tiếp diễn và chưa rõ liệu chính phủ Mỹ có ép buộc Meta phải chia tách như đã từng làm với Microsoft hay không.

Quay trở lại vụ việc năm 2012, phóng viên kỳ cựu Jessica Williams của Daily Show đã kể một trò đùa về thương vụ Instagram.

“Trước khi có Instagram, nếu tôi muốn những bức ảnh của mình trông giống như được chụp vào những năm 1960, tôi sẽ phải phát minh ra một cỗ máy thời gian và du hành ngược về 50 năm trước. Bạn có biết một cỗ máy thời gian tốn bao nhiêu tiền để chế tạo không? Dễ lắm là một tỷ USD.”, cô Williams cười nói.

Thế nhưng giờ đây, chẳng ai còn có thể cười với vụ đặt cược được cho là vĩ đại nhất Thung lũng Silicon.

*Nguồn: NYT, FT, BI