Apple và giấc mơ dang dở về Internet vệ tinh toàn cầu

Trong nhiều năm qua, Apple không chỉ được biết đến là nhà sản xuất thiết bị công nghệ hàng đầu thế giới mà còn là một “người chơi” đầy tham vọng trong nhiều lĩnh vực chiến lược, bao gồm cả không gian. Một trong những tham vọng táo bạo nhất của Apple là dự án phát triển dịch vụ Internet vệ tinh toàn cầu, mang tên Project Eagle – kế hoạch từng được kỳ vọng sẽ đối đầu trực tiếp với dịch vụ Starlink của tỷ phú Elon Musk.

Theo báo cáo mới trên trang The Information, Project Eagle được khởi động từ năm 2015, khi Apple hợp tác với tập đoàn Boeing để xây dựng mạng lưới hàng nghìn vệ tinh quay quanh Trái Đất, phục vụ cho việc cung cấp Internet không dây tốc độ cao đến thiết bị người dùng, đặc biệt là iPhone.

Ý tưởng của Apple là giúp người dùng chỉ cần lắp một anten nhỏ tại nhà để kết nối trực tiếp với mạng do Apple cung cấp, từ đó thoát khỏi sự phụ thuộc vào các nhà mạng viễn thông truyền thống. Giống như cách Apple từng chuyển sang tự sản xuất chip xử lý để tăng quyền kiểm soát sản phẩm, Project Eagle cũng được xem là bước đi chiến lược nhằm giúp công ty tạo ra một hệ sinh thái độc lập, khép kín hơn.

Apple đã chi ít nhất 36 triệu USD cho giai đoạn thử nghiệm đầu tiên tại cơ sở ở El Segundo, California. Kế hoạch ban đầu là ra mắt dịch vụ vào năm 2019.

Tuy nhiên, dự án sớm gặp trở ngại. CEO Tim Cook được cho là đã bày tỏ lo ngại rằng việc Apple trở thành nhà cung cấp dịch vụ Internet có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ vốn đã mong manh với các nhà mạng toàn cầu – những đối tác đóng vai trò then chốt trong việc phân phối iPhone. Cùng với đó, chi phí đầu tư lớn và kế hoạch kinh doanh chưa rõ ràng đã khiến ban lãnh đạo Apple quyết định dừng dự án chỉ sau 1 năm.

Đến năm 2016, Project Eagle chính thức bị khai tử. Nhiều nhân sự cấp cao từng tham gia dự án cũng lần lượt rời khỏi công ty.

Không từ bỏ khát vọng khai phá không gian

Dù thất bại, Apple vẫn chưa từ bỏ khát vọng khai phá không gian. Năm 2018, hãng trở lại bàn đàm phán, lần này là với các nhà cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh như OneWeb. Tuy nhiên, mức đầu tư dự kiến lên tới 30 – 40 tỷ USD cùng những rủi ro tương tự như Project Eagle một lần nữa khiến Apple chùn bước.

Từ đó, Apple chuyển hướng sang phát triển các tính năng liên lạc vệ tinh phục vụ tình huống khẩn cấp, đặc biệt ở những khu vực không có sóng di động. Tính năng SOS khẩn cấp qua vệ tinh ra mắt năm 2022 là kết quả trực tiếp từ nỗ lực này và được người dùng đón nhận tích cực.

Tính năng SOS khẩn cấp qua vệ tinh của Apple được người dùng đón nhận tích cực

Năm 2023, nhóm nghiên cứu vệ tinh của Apple tiếp tục đề xuất một phương án mở rộng, đó là sử dụng thế hệ vệ tinh mới để cung cấp dịch vụ Internet không giới hạn cho iPhone ở những khu vực hẻo lánh. Tuy nhiên, kế hoạch này đòi hỏi số lượng vệ tinh tăng từ vài chục lên đến hàng trăm, đồng nghĩa với chi phí vận hành leo thang chóng mặt so với dịch vụ hiện tại mà Globalstar đang cung cấp cho Apple. Ngoài vấn đề về chi phí, việc lo ngại làm phật lòng các nhà mạng đã khiến Apple một lần nữa tạm gác kế hoạch này.

Hiện nay, các dịch vụ kết nối vệ tinh mà Apple cung cấp vẫn chưa thu phí người dùng. Công ty thậm chí gia hạn miễn phí đến ít nhất tháng 9 năm nay. Theo một số nguồn tin, Apple lo ngại rằng, nếu thu phí, hãng có thể bị phân loại là nhà cung cấp dịch vụ viễn thông – điều có thể khiến công ty đối mặt với yêu cầu pháp lý khắt khe hơn, chẳng hạn như việc mở “cửa hậu” giám sát trong các ứng dụng bảo mật như iMessage.

Trong khi đó, việc duy trì dịch vụ vệ tinh hiện tại đang tiêu tốn hàng trăm triệu USD mỗi năm của Apple. Một số lãnh đạo cấp cao như Giám đốc phần mềm Craig Federighi và Giám đốc phát triển doanh nghiệp Adrian Perica được cho là đã đề xuất chấm dứt dịch vụ vì cho rằng khách hàng có thể dễ dàng tiếp cận dịch vụ vệ tinh từ chính các nhà mạng di động.

Dù Apple là một trong những công ty công nghệ giàu tiềm lực nhất thế giới, giấc mơ Internet vệ tinh toàn cầu của hãng vẫn chưa thể cất cánh. Không gian là một cuộc chơi dài hơi, đòi hỏi không chỉ về công nghệ, tài chính mà còn phải có chiến lược chính trị và pháp lý đúng đắn. Với bối cảnh hiện tại, việc Apple có thể sánh vai với Starlink trong tương lai hay không vẫn là một dấu hỏi lớn.