CEO IBP đề xuất 3 trụ cột ‘khơi thông’ điểm nghẽn đổi mới sáng tạo – Tạp chí Doanh nghiệp Việt Nam

Tại phiên đối thoại cấp cao của diễn đàn kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 diễn ra ngày 16/9, bà Trương Lý Hoàng Phi – Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP Hồ Chí Minh, CEO IBP và là nhà sáng lập Diễn đàn InnoEx – đã có những chia sẻ sâu sắc từ kinh nghiệm 15 năm đồng hành cùng hàng chục ngàn doanh nghiệp trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo.

Bà Phi khẳng định, trong kỷ nguyên dữ liệu và công nghệ, đổi mới sáng tạo không còn là sự lựa chọn mà đã trở thành điều kiện sống còn để doanh nghiệp nâng cao năng suất và xây dựng lợi thế cạnh tranh. Dù Việt Nam đã có những bước tiến đáng tự hào trên bảng xếp hạng Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), vẫn còn đó những thách thức không nhỏ.

“Việt Nam đứng hạng 36 về đầu ra nhưng vẫn còn tụt hậu ở hạng 53 về đầu vào, từ thể chế, nhân lực cho đến hạ tầng. Điều đó cho thấy tiềm năng sáng tạo của người Việt là rất mạnh nếu chúng ta quyết liệt khơi thông những điểm nghẽn mang tính hệ thống nêu trên”, bà Phi nêu rõ.

Từ nhận định này, nữ CEO đã đề xuất ba trụ cột cốt lõi để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực kinh tế tư nhân.

Với trụ cột tài chính, việc thúc đẩy quỹ đầu tư công tư và mô hình tài chính xanh là cần thiết. Để giải quyết bài toán vốn cho đổi mới, bà Phi đề xuất hai giải pháp trọng tâm.

Một là, thúc đẩy các quỹ đầu tư theo mô hình công-tư (PPP), trong đó Nhà nước đóng góp từ 30-40% vốn cùng với tư nhân để tập trung cho các ngành mũi nhọn như DeepTech (công nghệ sâu), GreenTech (công nghệ xanh), nông nghiệp số và AI. Đây là những lĩnh vực mà doanh nghiệp rất cần sự “đỡ đầu” từ Chính phủ.

Hai là, nghiên cứu thí điểm mô hình “làn xanh IPO” và trái phiếu chuyển đổi theo tiêu chuẩn ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị). Cơ chế này sẽ giúp huy động nguồn vốn dài hạn, giảm thiểu rủi ro, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào đổi mới một cách minh bạch và bền vững.

Bên cạnh tài chính, yếu tố con người được xem là then chốt. Bà Phi đề xuất triển khai chương trình quốc gia “Innovation Mastery” nhằm đào tạo 1.000 lãnh đạo doanh nghiệp tư nhân có năng lực dẫn dắt đổi mới trong nước và kết nối hiệu quả với các trung tâm đổi mới toàn cầu.

“Sáng kiến này nhằm hình thành một thế hệ lãnh đạo vừa có bản lĩnh đổi mới, vừa có tư duy hội nhập quốc tế, sẵn sàng đưa Việt Nam bước lên một nấc thang cạnh tranh mới”, CEO IBP chia sẻ.

Song song đó là chương trình phổ cập kỹ năng số quốc gia, với cơ chế Nhà nước tài trợ 50% chi phí học tập các kỹ năng về AI, dữ liệu, tự động hóa. Đổi lại, doanh nghiệp chi trả 50% còn lại và cam kết tuyển dụng một phần học viên sau đào tạo, bảo đảm đầu ra cho nguồn nhân lực chất lượng cao.

Tại trụ cột hệ sinh thái, cần xây dựng môi trường đổi mới sáng tạo mở. Để các sáng kiến được lan tỏa, việc xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ là vô cùng cần thiết.

Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP Hồ Chí Minh kiến nghị thúc đẩy thành lập các trung tâm đổi mới sáng tạo tư nhân theo mô hình đối tác công-tư (PPP). Đơn giản hóa thủ tục và hình thành ban quản lý riêng cho các chương trình thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong các lĩnh vực như FinTech, GreenTech để tạo không gian an toàn cho các ý tưởng đột phá. Đồng thời xây dựng Liên minh dữ liệu quốc gia và các kho sáng chế chung để tạo hạ tầng chia sẻ tài nguyên, giúp các doanh nghiệp lớn và nhỏ cùng tham gia, cộng hưởng sức mạnh và lan tỏa tinh thần đổi mới trên nhiều lĩnh vực.