Chỉ đẹp trong ký ức? Windows XP không phải số 1 trong bảng xếp hạng toàn bộ hệ điều hành Windows của tạp chí PC nổi tiếng

Windows là hệ điều hành máy tính đầu tiên mà nhiều người tiếp xúc và cũng là hệ điều hành theo họ đến lúc trưởng thành. Nếu phải xếp hạng từng phiên bản Windows, thì đâu là phiên bản tốt nhất? Tạp chí PCWorld nổi tiếng mới đây đã bình chọn danh sách xếp hạng tất cả phiên bản Windows dành cho người dùng phổ thông, từ tệ nhất đến tốt nhất. Nhân dịp Microsoft kỷ niệm 50 năm thành lập, hãy xem liệu bạn có đồng tình với những lựa chọn này hay không.

12. Windows 2.0 (1987)

Windows 2.0 là phiên bản kế nhiệm Windows 1.0, cho phép các ứng dụng xếp lên nhau thay vì chỉ hiển thị theo dạng ô như trước – một thay đổi đáng kể với những màn hình nhỏ, độ phân giải thấp vào thập niên 1980. Đây cũng là phiên bản đầu tiên có sự xuất hiện của Word và Excel, đặt nền móng cho PC Windows trở thành công cụ làm việc nghiêm túc. Một cải tiến quan trọng khác là Control Panel – bảng điều khiển cài đặt của hệ thống, tiền thân của ứng dụng Settings hiện nay.

Windows 2.0 (1987)

Windows 2.0 mở đường cho Windows 3.0 khi hỗ trợ chế độ kernel “protected mode”, cho phép chạy đa nhiệm các ứng dụng MS-DOS. Tuy nhiên, tất cả ứng dụng Windows vẫn phải dùng chung một máy ảo MS-DOS. Đồng thời, do đội ngũ kỹ sư Microsoft lúc đó còn tham gia dự án OS/2 với IBM, tác động của Windows 2.0 đối với thị trường cũng phần nào bị hạn chế.

11. Windows ME (2000)

Windows Millenium Edition (Windows ME) được phát triển song song với Windows 2000 như một hệ điều hành hướng đến người dùng phổ thông, vẫn dựa trên nền tảng MS-DOS cũ. Tuy nhiên, các tính năng mới như Windows Movie Maker, Windows Media Player và Windows DVD Player được cập nhật chưa đủ hấp dẫn để gây ấn tượng mạnh. Ngoài ra, Windows ME không ổn định và hiệu năng không cao.

Windows ME (2000)

Windows ME ngừng được hỗ trợ vào tháng 6 năm 2002, tức chỉ khoảng chưa đầy hai năm sau khi phát hành tháng 9 năm 2000. Khi Windows XP ra mắt ngày 25 tháng 10 năm 2001 với nền tảng Windows NT ổn định hơn, vòng đời của ME về cơ bản đã kết thúc. Đến năm 2006, tạp chí PCWorld gọi Windows ME là “Windows Mistake Edition” và xếp nó vào danh sách 25 sản phẩm công nghệ tệ nhất mọi thời đại.

10. Windows 1.0 (1985)

Windows 1.0 đánh dấu sự chuyển mình từ thế giới văn bản khô khan của MS-DOS sang thế giới đồ họa của GUI, vốn đã bùng nổ kể từ khi Apple Lisa được phát hành vào năm 1983. Tất nhiên, Windows 1.0 yêu cầu phải có chuột, góp phần giúp thiết bị ngoại vi này được dùng rộng rãi hơn. Trong khi MS-DOS chỉ là một hệ điều hành đơn nhiệm, Windows cũng sử dụng đa nhiệm phối hợp, chủ động để các chương trình giải phóng tài nguyên của chúng, giúp chương trình khác có thể sử dụng.

Windows 1.0 (1985)

Windows 1.0 là bước đi cần thiết đầu tiên, mở đường cho các thế hệ tính toán đồ họa cải tiến liên tiếp và tạo nên thương hiệu “Windows”. Tuy nhiên, nó vẫn còn khá sơ khai — các “cửa sổ” chỉ là những khung ghép lại với nhau. Cửa sổ chồng lên nhau lần đầu tiên xuất hiện trong Windows 2.0.

9. Windows 8 (2012-2013)

Điều mà mọi người lăn tăn nhất về Windows 8/8.1 là giao diện “Modern” cho máy tính bảng, cùng với trải nghiệm ứng dụng giống như trên máy tính bảng đi kèm. Khai tử Start Menu là một trong những quyết định gây tranh cãi nhất mà công ty thực hiện.

Windows 8 (2012-2013)

Tất cả những gì mà ta nhớ về Windows 8 và Windows 8.1 là giao diện như Windows Phone. May mắn thay, hỗ trợ cho Windows 8.1 đã kết thúc vào năm 2023 và nó đã bị xóa bỏ mãi mãi.

8. Windows 2000

Windows 2000 về cơ bản là một cuộc thử nghiệm: cung cấp cho doanh nghiệp hoặc người dùng chuyên nghiệp một hệ điều hành riêng, và để người tiêu dùng sử dụng Windows ME. Hệ điều hành này chạy trên nhân Windows NT.

Windows 2000

Một phần mã nguồn của hệ điều hành đã bị rò rỉ lên Internet, và Windows 2000 bị tấn công bởi các virus máy tính như Code Red và Nimda.

Windows 2000 về cơ bản đã lấy các tính năng của Windows 98 như Internet Explorer và tích hợp vào nhân Windows NT, cùng với hỗ trợ FAT32, Windows Media Player, Internet Connection Sharing và nhiều tính năng khác. Windows File Protection là một tính năng mới, cùng với hỗ trợ thiết bị USB 2.0 và khả năng đưa máy vào trạng thái ngủ đông (hibernate).

7. Windows 3.0 (1990)

Windows 3.0 bắt đầu như một dự án ngầm nhằm chạy ứng dụng Windows trong các phân vùng bộ nhớ được bảo vệ riêng biệt, đồng thời vẫn duy trì khả năng tương thích ngược với MS-DOS, sử dụng những gì mà cựu chủ tịch Windows Steven Sinofsky gọi là “hack” phần cứng của Intel. Dự án này ấn tượng đến mức Microsoft đã đầu tư 3 triệu USD chỉ cho lễ ra mắt.

Windows 3.0 (1990)

Windows 3.0 trông hiện đại hơn nhiều, tăng thêm sức hút, với khả năng hỗ trợ lên đến 256 màu. Những cải tiến bên trong như khả năng chia sẻ dữ liệu giữa các ứng dụng được bổ sung cùng với việc giới thiệu File Manager và Program Manager, cũng như khả năng chạy ở các “chế độ” khác nhau để hỗ trợ cả bộ xử lý Intel 286 cũ và 386 mới hơn thông qua chế độ “enhanced”.

Windows 3.0 không phải là nền tảng hấp dẫn cho game thủ, vì phần lớn trò chơi thời đó chạy trên nền DOS. Điều này khá đáng tiếc, vì Windows 3.0 với Multimedia Extensions (1991) đã bổ sung Media Control Interface cho card âm thanh và đồ họa, cũng như chương trình Media Player. Trớ trêu hơn, Windows 3.0 là nơi đã ra mắt trò chơi Windows Solitaire, “ông tổ” của mọi game giết thời gian từ đó đến nay.

8. Windows 3.1 (1992)

Windows 3.1 xứng đáng được xem là phiên bản tách biệt và riêng biệt so với Windows 3.0. Phiên bản này thực sự đã biến Windows và máy tính Windows thành những cỗ máy đa phương tiện. Đây là một cột mốc quan trọng của Microsoft.

Windows 3.1 (1992)

Windows 3.1 đã giới thiệu kỷ nguyên của screensaver, tệp MIDI (phát lại qua Media Player), đồ họa SVGA, Sound Recorder, và phương thức phân phối qua CD-ROM. Phiên bản này còn chứng kiến Microsoft phát hành Video for Windows. Windows 3.1 cũng giới thiệu registry của Windows, quản lý tệp kéo và thả, và cả quick format.

Windows 98 (1998)

Hệ điều hành Windows của năm 1998 này chịu ảnh hưởng rất nhiều từ Windows 95. Các tính năng chính của nó là hỗ trợ chuẩn DVD-ROM đang nổi lên, cũng như lần đầu hỗ trợ phần cứng USB. Tuy nhiên, Windows 98 thực sự đóng vai trò là cổng kết nối Internet cho Windows, với Active Desktop cho phép thêm nội dung web vào màn hình chính và sự ra mắt của Internet Explorer 4.0.

Windows 98 (1998)

Windows 98 cũng là lần đầu tiên thấy Windows Update được thêm vào hệ điều hành, cho phép các bản vá được gửi đến các máy tính của người dùng, cùng với Windows Cleanup, giúp dọn dẹp ổ cứng và tạo ra không gian sử dụng hợp lý hơn.

Windows 98 là một bản nâng cấp nhỏ, tuy nhiên, là một bản nối tiếp Windows 95, nó vẫn xếp hạng khá tốt.

Windows Vista (2007)

Windows Vista không phải là phiên bản tệ nhất của các hệ điều hành Microsoft về mặt thẩm mỹ, mà còn ngược lại. Vista (hệ điều hành Windows đầu tiên được phát hành trên DVD-ROM) mang đến giao diện Windows Aero bóng bẩy, và đi kèm với menu Start, thanh tác vụ hữu ích và Windows Sidebar mới, cơ bản là kho chứa các widget của Windows.

Windows Vista (2007)

Tuy nhiên, Microsoft đã quyết tâm làm cho Vista trở nên an toàn, thêm vào các UAC (User Access Controls) quản lý tài khoản. UAC thường xuyên xuất hiện, yêu cầu người dùng xác nhận có thực sự muốn thực hiện hành động mà Windows cho là không an toàn hay không. BitLocker mã hóa ổ đĩa cũng lần đầu tiên xuất hiện trong các phiên bản cao cấp, trong khi Backup và Restore giúp bảo vệ dữ liệu người dùng. Microsoft cũng giới thiệu ReadyBoost, cho phép sử dụng ổ flash và RAM hệ thống có sẵn như bộ nhớ cache, nhưng người dùng vẫn phàn nàn về việc Vista chạy chậm.

Vista yêu cầu phần cứng khá cao vào lúc đó, cần nhiều gói dịch vụ, một trong số đó cho phép người dùng thay đổi chương trình tìm kiếm trên desktop vì lo ngại chống độc quyền

Microsoft có tiếng là phát hành các hệ điều hành tốt và tệ thay phiên nhau, và vị trí của Vista giữa Windows XP và Windows 7 càng làm nổi bật điều đó.

Windows 7 (2009)

Giống như Windows 10, Windows 7 chủ yếu là “lời xin lỗi” của Microsoft sau Windows Vista. Dựa trên Windows NT, hệ điều hành Windows 7 đã cải thiện đáng kể hiệu suất về thời gian khởi động và tắt máy, đồng thời giảm thiểu sự gián đoạn liên tục do UAC của Vista gây ra.

Windows 7 (2009)

Windows 7 duy trì và mở rộng các chủ đề giao diện mà Windows Vista đã giới thiệu. Thanh Taskbar (với khả năng ghim ứng dụng) là một bản nâng cấp quan trọng, và File Explorer đã thêm “libraries”, nơi lưu trữ tài liệu, video, nhạc và nhiều thứ khác của người dùng. BitLocker, Windows Defender và Security Essentials đã tăng cường thêm tính bảo mật. Hệ điều hành này cũng là phiên bản đầu tiên nhận ra sức mạnh của SSD, với lệnh TRIM đặc biệt để tối ưu hóa chúng, cùng với các ổ đĩa ảo.

Windows 7 là nơi Microsoft bắt đầu “đa dạng hoá” với các phiên bản khác nhau của hệ điều hành, bao gồm Starter, Home Basic, Home Premium, Professional, Ultimate và Enterprise, tất cả đều phân biệt bằng các bộ tính năng khác nhau. Người dùng cũng có thể lựa chọn bản 32-bit hay phiên bản dành cho các bộ vi xử lý IA-64 mới.

Windows XP (2001)

Các phiên bản Windows tốt nhất của Microsoft thường tạo ra một nền tảng thống nhất cho cả người dùng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Windows XP đã làm được điều đó — cơ bản là tiếp thu sự ổn định từ kernel Windows NT của Windows 2000 và thêm các tính năng dành cho người tiêu dùng.

Windows XP (2001)

Trong ký ức của nhiều người, menu Start của Windows XP — danh sách đơn giản các ứng dụng và chức năng — vẫn được coi là tốt nhất. Tương tự như vậy, hình nền Bliss đã là huyền thoại. XP không thêm quá nhiều tính năng: ClearType cải thiện việc hiển thị phông chữ trên các màn hình LCD, prefetching giúp tăng tốc thời gian khởi động và hỗ trợ chuyển đổi người dùng nhanh chóng. Remote Assistance và Remote Desktop đã giúp hỗ trợ kỹ thuật cho bạn bè và người thân dễ dàng hơn.

Nhưng Windows XP cũng có một điểm bị chê trách: Windows Product Activation, có nghĩa là Windows sẽ không hoạt động nếu không có mã kích hoạt đúng. Điều này đã dẫn đến rắc rối mới cho những người mua, hoặc build PC. XP vẫn rất phổ biến ngay cả nhiều năm sau, vì nó đơn giản là rất tốt.

Windows 11 (2021)

Menu Start và Taskbar trên Windows 11 vẫn chưa thực sự tốt, trong khi menu Widget chỉ là một tập hợp các thứ vớ vẩn. Và yêu cầu phần cứng của Windows 11 từng là một thảm hoạ. Tuy nhiên, sau bốn năm, Windows 11 đã được đón nhận nhiều hơn.

Windows 11 (2021)

Ngày nay, Windows 11 gần như là một hệ điều hành riêng biệt, một phần không nhỏ xoay quanh AI, nhưng công ty đã bớt ép buộc người dùng vào các khả năng AI. Recall từng là một vụ bê bối lớn và giờ đã gần như bị lãng quên.

Sự tập trung vào AI của Windows 11 dường như đang dẫn đến Windows 12: một hệ điều hành được thiết kế hoàn toàn cho AI từ đầu. Windows 11 cơ bản không phải là hệ điều hành tệ, nhưng chắc chắn không thể bằng Windows 10.

Windows 95 (1995)

Với Windows 95, Windows đã trở thành xu hướng đại chúng. Mặc dù có thể truy cập MS-DOS, Windows 95 đã đánh dấu một sự tách biệt hoàn toàn với thời kỳ MS-DOS, hoạt động ở chế độ 32-bit.

Windows 95 (1995)

Tính năng biểu tượng của Windows 95 chính là menu Start, tiếp theo là sự ra đời của Taskbar và khu vực thông báo. Mặc dù ban đầu không bao gồm Microsoft Internet Explorer, các phiên bản sau này đã bổ sung. Windows 95 cũng giới thiệu khái niệm “plug and play.” Chỉ cần cắm phần cứng mới vào và nó sẽ hoạt động.

Windows 10 (2015)

Windows 10 vẫn chiếm hơn 54% thị phần toàn cầu, mặc dù đang tiến gần đến việc kết thúc hỗ trợ vào tháng 10 năm 2025. Người tiêu dùng vẫn yêu thích hệ điều hành này, và Windows 10 vẫn có giao diện hiện đại, hấp dẫn và đồng nhất nhất hiện nay.

Windows 10 (2015)

Windows 10 đã cải tiến menu Start với các Live Tiles sáng màu, đậm nét và có thể điều chỉnh, cho phép người dùng di chuyển chúng như một trò chơi xếp hình để tạo ra bố trí phù hợp.

Windows 10 tất nhiên vẫn yêu cầu giấy phép, nhưng đó là bản nâng cấp miễn phí và sử dụng vĩnh viễn. Vào năm 2019, Windows Security/Windows Defender miễn phí đã trở nên rất mạnh mẽ, đến mức người dùng có thể ngừng trả tiền cho phần mềm diệt virus. Ngay cả Microsoft Edge cũng đủ tốt để người dùng không phải vội vã thay thế nó bằng Google Chrome.

Windows 10 đã trở thành nền tảng của một hệ sinh thái các thiết bị Windows, tất cả chạy trên một nền tảng chung. Tuy Windows Phone đã chết vì thiếu ứng dụng, nhưng trên PC, Windows 10 rất thân thiện, dễ sử dụng và cá nhân hoá cao. Với tất cả các ưu điểm này, PCWorld đánh giá Windows 10 là hệ điều hành Windows tốt nhất cho đến nay.